Konserwanty w żywności to na obecne czasy nic zaskakującego. Bez nich żywność uległa by szybkiemu zepsuciu. Są to środki, które hamują rozwój pleśni oraz mikroorganizmów i wszelkie procesy enzymatyczne mające wpływ na trwałość i przydatność produktu do spożycia. Niestety konserwanty w jedzeniu mogą negatywnie oddziaływać na nasz organizm, przez co należy ograniczać ich spożycie do minimum. Które konserwanty działają jednak wyjątkowo szkodliwie? Czy popularna zupka chińska stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia? Poznaj listę powszechnie stosowanych konserwantów w produktach spożywczych.
Konserwanty w żywności – lista konserwantów E
Przedstawiamy pełną listę „E” konserwantów stosowanych w żywności. Na liście dodatków do żywności, stanowią one grupę od E200 do E299.
E200 – kwas sorbowy
E201 – sorbinian sodu
E202 – sorbinian potasu
E203 – sorbinian wapnia
E209 – Heptyl p-hydroxybenzoate
E210 – kwas benzoesowy
E211 – benzoesan sodu
E212 – benzoesan potasu
E213 – benzoesan wapnia
E214 – p-hydroksybenzoesan etylu
E215 – sól sodowa p-hydroksybenzoesanu etylu
E216 – p-hydroksybenzoesan propylu
E217 – propylo-p-hydroksybenzoesan sodu
E218 – p-hydroksybenzoesan metylu
E219 – sól sodowa p-hydroksybenzoesanu metylu
E220 – dwutlenek siarki (bezwodnik kwasu siarkawego)
E221 – siarczyn sodu
E222 – wodorosiarczyn sodu
E223 – pirosiarczyn sodu
E224 – pirosiarczyn potasu
E225 – siarczyn potasu
E226 – siarczyn wapnia
E227 – wodorosiarczyn wapnia
E228 – wodorosiarczyn potasu
E230 – bifenyl
E231 – ortofenylofenol
E232 – sól sodowa ortofenylofenolu
E233 – tiabendazol
E234 – nizyna
E235 – natamycyna
E236 – kwas mrówkowy
E237 – mrówczan sodu
E238 – mrówczan wapnia
E239 – heksametylenotetraamina
E240 – aldehyd mrówkowy, formaldehyd
E242 – pirowęglan dimetylu
E249 – azotyn potasu
E250 – azotyn sodu
E251 – azotan sodu
E252 – azotan potasu
E260 – kwas octowy
E261 – octan potasu
E262 – octany sodu: (i) octan sodu, (ii) dioctan sodu
E263 – octan wapnia
E264 – octan amonu
E265 – kwas dehydrooctowy
E266 – dehydrooctan sodu
E270 – kwas mlekowy
E280 – kwas propionowy
E281 – propionian sodu
E282 – propionian wapnia
E283 – propionian potasu
E284 – kwas borowy
E285 – tetraboran sodu
E290 – dwutlenek węgla
E296 – kwas jabłkowy
E297 – kwas fumarowy
Trzeba jeszcze dodać, że konserwanty spożywcze dzielą się na 3 grupy:
- barwniki,
- środki konserwujące,
- przeciwutleniacze.
Konserwanty w jedzeniu – uważaj co podajesz dziecku!
Jakość spożywanego jedzenia ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie ogólną kondycję fizyczną. Szczególną ostrożność należy zachować przy podawaniu zakonserwowanych pokarmów małym dzieciom.
Warto jeszcze przed zakupem wybranych produktów, spojrzeć na etykietę i zapoznać się z ich składem. Część konserwantów jest w pełni bezpieczna dla zdrowia, również w przypadku dzieci. Niestety niektóre z nich mogą wywołać niepożądane skutki uboczne np. alergię lub ból brzucha.
Bardzo ważne jest to, że niewłaściwa dieta negatywnie wpływa na układ odpornościowy dziecka.
Schemat działania, podział konserwantów
Konserwanty można podzielić na dwa rodzaje:
- chemiczne – są one wytwarzane sztucznie przez człowieka i obejmują zakres od E200 do E299 na powyższej liście;
- naturalne – występujące w sposób niezmieniony w środowisku naturalnym. Można zaliczyć do nich m.in. sól oraz ocet.
Schemat działania konserwantów oparty może być o jedną z trzech funkcji:
- niszczenie błony komórkowej lub ściany komórkowej mikroorganizmów
- zakłócanie mechanizmów genetycznych mikroorganizmów
- hamowanie metabolizmu oraz wydzielania enzymów przez mikroorganizmy
Które konserwanty i dodatki są niebezpieczne?
Nie wszystkie substancje konserwujące wywierają negatywny wpływ na nasze zdrowie. Wiele z nich pozostaje całkowicie neutralna dla ludzkiego organizmu, ale część z nich zaliczyć można do grupy podwyższonego ryzyka. Których konserwantów lepiej unikać?
- E 104 (żółcień chinolinowa) – spożywana w nadmiarze może zaostrzać objawy astmy lub powodować wysypkę;
- E 122 (azorubina) – powinny unikać go osoby chorujące na astmę oraz uczulone na aspirynę.
- E 127 (erytrozyna) – nadmierne spożycie może prowadzić do nadpobudliwości, zaburzeń płodności, a nawet spowodować uszkodzenie tarczycy, wątroby i serca.
- E 173 (aluminium) – może powodować upośledzenie czynności układu rozrodczego, krwionośnego i nerwowego.
- E 210 (kwas benzoesowy) – spożycie w nadmiarze może wywołać bóle głowy i wymioty. Ponadto E 210 może przyczyniać się do wystąpienia pokrzywki i astmy.
- E 220 (dwutlenek siarki i siarczany) – nadmiarowe spożycie może nasilać objawy astmy, a także wywoływać reakcje alergiczne.
Bezpieczne konserwanty i dodatki
Do grupy bezpiecznych dla zdrowia substancji konserwujących i dodatków, można zaliczyć chociażby takie emulgatory jak:
- E 162 (czerwień buraczana i betanina),
- E 406 (agar),
- E 160a (karotenoidy i beta-karoten),
- E 140 (chlorofile i chlorofiliny),
- E 101 (ryboflawina).
Czy istnieje konserwant idealny?
Obecny rozwój technologiczny pozwala na wytwarzanie i stosowanie konserwantów, które w większości przypadków są bezpieczne dla ludzkiego zdrowia. Niemniej jednak ciężko tu mówić o rozwiązaniu idealnym, który doskonale zakonserwuje żywność, nie zmieni jego smaku, koloru, składu odżywczego i w żaden sposób nie wpłynie na zdrowie konsumenta.
W praktyce to, czego nie posiada jeden konserwant, uzupełniane jest innym. Dlatego też w produktach spożywczych (ale nie tylko), wykorzystuje się całe zestawy konserwantów. Nic więc dziwnego, że spoglądając na etykietę danego produktu, można niekiedy dostać zawrotu głowy. Patrząc jednak od strony teoretycznej: jakimi cechami powinien wyróżniać się idealny konserwant?
Dobry konserwant nie powinien:
- działać alergizująco
- być toksyczny dla zdrowia
- działać drażniąco na błony śluzowe żołądka
- zmieniać zapachu, smaku oraz konsystencji produktu
- przenikać przez skórę (w przypadku zastosowania w kosmetykach)
Dobry konserwant powinien:
- posiadać właściwości hydrofilowe i lipofilowe
- posiadać odporność na działanie światła oraz tlenu
- działać bakteriobójczo w każdych warunkach (o różnym pH i temperaturze)
- dysponować odpowiednią rozpuszczalnością w produkcie o danej konsystencji