Obecność konserwantów w żywności jest bardzo często nieunikniona. Pozwalają one zachować ciągłość dostaw i leżakowanie produktu na sklepowych półkach przez długie tygodnie lub nawet miesiące. Nie inaczej jest w przypadku dwutlenku siarki o symbolu E220. Związek ten znajdziemy m.in. w przetworach warzywnych, białym winie i suszonych owocach. Jakie konkretnie zastosowanie ma dwutlenek siarki, w jaki sposób się go pozyskuje, jakie ma właściwości i wpływ na zdrowie? Wszystkie te kwestie rozwiniemy w dzisiejszym artykule.
Dwutlenek siarki E220 – właściwości, pozyskiwanie
Dwutlenek siarki (z ang. sulfur dioxide) nazywany również ditlenkiem siarki lub tlenkiem siarki (IV) to prosty związek nieorganiczny o wzorze SO2, należący do grupy tlenków siarki. W temperaturze pokojowej jest on bezbarwnym gazem o gryzącym i duszącym zapachu. Działa drażniąco na drogi oddechowe ludzi oraz zwierząt.
Substancję tę pozyskuje się poprzez spalanie siarki lub siarkowodoru w tlenie. Proces ten ma miejsce np. podczas prażenia rud siarczkowych. Dwutlenek siarki dobrze rozpuszcza się w wodzie, przez co możliwe staje się otrzymanie słabego kwasu siarkowego. Ponadto jest dobrze rozpuszczalny w acetonie, etanolu, eterze ditelowym oraz chloroformie.
Dwutlenek siarki jest związkiem trującym dla zwierząt i roślin. Posiada właściwości bakteriobójcze i pleśniobójcze. Ponadto jest związkiem utleniającym i wybielającym. Dzięki temu zapobiega np. przebarwianiu się białego wina lub mąki, ale jednocześnie utlenia on znajdujące się naturalnie barwniki w żywności. E220 stabilizuje także witaminę C. Dwutlenek siarki na skutek podgrzewania zawierających go produktów żywnościowych jest usuwany z nich w formie gazu.
| Masa molowa | 64,06 g/mol |
| Gęstość | 0,002619 g/cm³ |
| Rozpuszczalność w wodzie | 9,4 g/100 ml |
| Temperatura topnienia | −75,5 °C |
| Temperatura wrzenia | −10,05 °C |
| Punkt krytyczny | 157,49 °C / 7,884 MPa |
| Kwasowość | 1,8 Pka |
| Lepkość | 12,9 μPa·s (27 °C) |
| Moment dipolowy | 1,63305 D |
| Numer CAS | 7446-09-5 |
| PubChem | 1119 |
| ChEBI | CHEBI:18422 |
| ChEMBL | ChEMBL1235997 |
| ChemSpider | 1087 |
| ECHA InfoCard | 100.028.359 |
| Numer EC | 231-195-2 |
| RTECS | WS4550000 |
| Identyfikator UNII | 0UZA3422Q4 |
| Prężność par | 237.2 kPa |
Zastosowanie dwutlenku siarki
E220 wykorzystuje się podczas produkcji wielu produktów żywnościowych, ale pod warunkiem, że nie są to produkty świeże (muszą być to przetwory). Odgrywa tam funkcję konserwantu hamującego przyrost bakterii oraz pleśni. Jego efektywność uskutecznia się wraz ze wzrostem kwasowości i pozostaje wyłączona w środowisku o pH neutralnym. Znajdziemy go w takich produktach jak:
- wina
- suszone owoce i warzywa
- soki cytrynowe
- mrożone i przetworzone ziemniaki
- suszone grzyby
- przetwory warzywne
- cydr
- rodzynki
- alkoholowe napoje owocowe
E220 znajdziemy na liście składników danego produktu pod warunkiem, że jego ilość przekracza tam normę 10 mg/kg produktu. Najczęściej mamy styczność ze siarczynami mamy styczność w różnego rodzaju winach. Zastosowanie tego konserwantu sprawia, że wino nie fermentuje w sposób niekontrolowany i nie wypełnia się pleśnią. Pozostaje również wolne od drobnoustrojów. Dodatkowo w białym winie siarczyny działają jako wybielacz i sprawiają, że napój ten zachowuje swoją barwę.
Kolejną popularną grupą żywnościową, w której znajdziemy omawiany konserwant są suszone owoce i warzywa. Wśród nich znajdziemy m.in. banany, morele, brzoskwinie, gruszki, śliwki oraz winogrona. Dwutlenek siarki chroni tego typu przetwory przed szkodliwym działaniem pleśni i hamuje przyrost bakterii. Kolejną ciekawostką może być fakt, że w niektórych produktach siarczyny występują w formie naturalnej – nie są dodawane na drodze przemysłowej w fazie produkcji.
Dwutlenek siarki E220 – szkodliwość, wpływ na zdrowie
Niestety dwutlenek siarki nie należy do konserwantów sprzyjających naszemu zdrowiu – szczególnie spożyty w nadmiarze. Dopuszczalne dzienne spożycie tego związku wynosi 0,7 mg/kg masy ciała. E220 ma przede wszystkim silne działanie alergizujące. Po spożyciu związek ten metabolizowany jest w wątrobie do nieszkodliwych siarczanów, po czym wydalamy go wraz z moczem.
Jego nadmiarowe spożycie skutkuje m.in. zaburzeniami wchłaniania witaminy B1. U osób nadwrażliwych na dwutlenek siarki – szczególnie chorych na astmę, mogą wystąpić takie objawy jak problemy z oddychaniem, a nawet wstrząs anafilaktyczny. Z uwagi na działanie uczulające dwutlenku siarki, należy ograniczyć lub całkowicie powstrzymać się od spożywania produktów wzbogaconych o ten właśnie konserwant w czasie ciąży.
Sprawdź również:
- czym jest eozyna
- jakie zastosowanie ma woda destylowana
- czym jest kwas solny i kwas azotowy
- jakie są rodzaje kawy i rodzaje miodu
Krzysztof Kamzol
Redaktor naczelny w serwisie Joblife.pl Pasjonat technologii produkcyjnych, nowoczesnego przemysłu i technik inżynieryjnych.
