Największy czołg świata

Niektóre supermaszyny bojowe wykorzystane w okresie II Wojny Światowej budzą ogromny podziw i szacunek. Nie inaczej jest w przypadku ogromnych czołgów, które jednak nie zawsze zostały włączone do działań wojennych, a ich historia opiera się o modele prototypowe czy też zwykłe plany konstrukcyjne. Jaki jest największy czołg świata, który kiedykolwiek powstał? Sprawdzimy jego dane techniczne, historię powstania, parametry uzbrojenia oraz opancerzenia.

Największym czołgiem świata jest Panzerkampfwagen VIII Maus – superciężki czołg konstrukcji niemieckiej, pochodzący z okresu II Wojny Światowej. Powstały zaledwie dwa prototypy tej jednostki, które w dodatku nie zostały w pełni ukończone i nie trafiły do masowej produkcji. Zamówiono w sumie 5 egzemplarzy tego bojowego pojazdu. Docelowo cała konstrukcja miała ważyć aż 188 ton, co dawało jej miano największego i najcięższego czołgu na świecie. Długość czołgu wynosiła 10,09 m, szerokość 3,67 m, a wysokość 3,66 m.

Panzerkampfwagen VIII Maus – dane techniczne

Można powiedzieć, że niemiecka “Mysz” to istny pancernik na gąsienicach. Z założenia ten największy czołg na świecie mógł poruszać się z prędkością zaledwie 20 km/h. Lecz to nie prędkość miała przesądzać o walorach bojowych PzKpfw VIII Maus. Czołg ten docelowo miał osiągać masę 188 ton – to nieco ponad 7 razy więcej, co znany z serialu “Czterej Pancerni i Pies” czołg T-34. Niestety tak ogromny ciężar nie zapewniał dużego zasięgu maszyny. W przypadku jazdy po drodze, wynosił on 160 km, podczas gdy poruszając się w terenie, “Mysz” mogła przebyć zaledwie ok. 62 km.

Z założenia czołg ten miał służyć do niszczenia fortyfikacji wroga poprzez ich tratowanie. Tym samym miał być odporny na wszelkie uszkodzenia, wynikające z tego typu działań.

Uzbrojenie

Podstawowym uzbrojeniem największego czołgu na świecie miała być armata kalibru 128mm KwK 44 L/55 wraz z zapasem 68 pocisków. Co ciekawe działo tego typu uznawane było za najsilniejszą broń przeciwpancerną w okresie II Wojny Światowej. Uzupełnieniem do niej miała być armata kalibru 75mm KwK 44 L/36.5 wraz z zapasem 200 pocisków w magazynie. Zwieńczeniem bazowego uzbrojenia tego czołgu miał stanowić popularny karabin maszynowy MG 34 (Maschinengewehr 34).

Pancerz

Rzeczą jasną jest to, że największy czołg świata musiał być wyjątkowo dobrze opancerzony – oczywiście jak na swoje czasy. Dokładnie tak było w przypadku omawianego modelu. Panzerkampfwagen VIII posiadał kadłub wykonany ze stalowych płyt o grubości od 150 do 220 mm, co jak na tamte czasy robiło ogromne wrażenie. Tym samym czołg ten zasłużył na miano najgrubiej opancerzonego niemieckiego pojazdu z okresu II Wojny Światowej. Niemniej jednak taka grubość pancerza na obecne czasy wydaje się niewielka (dla przykładu pancerz nowoczesnego M1 Abrams na przodzie wieży ma grubość 960 mm).

Grubość opancerzenia w zależności od jego umiejscowienia:

220 mm – przód działa;
200 mm – boki oraz tył działa;
200 mm – przód kadłuba;
150 mm – tył kadłuba.

Napęd

Panzerkampfwagen VIII wyposażony był w 12-cylindrowy silnik benzynowy Daimler-Benz MB509, który wytwarzał 1080 KM z pojemności 44,5 litra (prototyp V-1). Silnik ten był pierwotnie wykorzystywany w lotnictwie. Alternatywą dla niego był silnik wysokoprężny Daimler-Benz MB517. Wersja dieslowska generowała 1200 KM mocy i była połączona z generatorem oraz dwoma silnikami elektrycznymi (prototyp V-2).

Warto jeszcze dodać, że to właśnie napęd stanowił jeden z głównych problemów, na którego natrafili konstruktorzy czołgu. Jednostka napędowa musiała być bowiem jednocześnie na tyle potężna, aby poruszyć blisko 190-tonowy pojazd, a z drugiej strony na tyle mała, aby zmieścić się w jego wnętrzu. Z tego też powodu rozważano możliwość zainstalowania napędu hybrydowego, czyli silnika spalinowego połączonego z prądnicą, która wytwarzając energię elektryczną, napędzałaby silniki elektryczne (podobny rodzaj napędu zainstalowano w popularnym czołgu Elefant).

Dane szczegółowe

Państwo	III Rzesza
Typ pojazdu	Czołg superciężki
Wytwórcy	Ferdinand Porsche, Krupp, Alkett
Warianty	V-1, V-2
Wynalazca	Ferdinand Porsche
Trakcja	Gąsienicowa
Załoga	6 osób (dowódca, strzelec, 2 ładowniczych, kierowca, radiooperator)
Okres produkcji	1944 – 1945
Ilość egzemplarzy	2 sztuki (prototypowe)
Grubość pancerza	150–220 mm (zależnie od umiejscowienia)
Długość	10,09 m
Szerokość	3,67 m
Wysokość	3,66 m
Masa własna	188 ton
Moc jednostkowa	4,8 kW/t
Prędkość maksymalna	20 km/h (droga), 13 km/h (teren)
Zasięg	160 km (droga), 62 km (teren)
Zbiornik paliwa	2700 litrów (wewnętrzny), 1500 litrów (zewnętrzny)

Porównanie wersji prototypowych

Wersja V-1

Pierwsza prototypowa wersja czołgu V-1 nie obejmowała uzbrojenia i została skonstruowana w grudniu 1943 roku przez zakład produkcyjny Alkett. Tego samego miesiąca rozpoczęły się pierwsze testy prototypowego modelu. Zamiast prawdziwego działa, umieszczono w jego docelowe miejsce makietę armaty o tej samej masie. Z kolei w czerwcu 1944 roku główne działo przeszło pierwsze testy.

Niestety czołg ten posiadał jedną i to bardzo poważną wadę. Mianowicie z racji swojej ogromnej masy, przejazd nim przez większość zbudowanych mostów okazała się niewykonalna. W tym celu wynaleziono alternatywne rozwiązanie, pozwalające na bezproblemowe przekraczanie rzek. Zamiast przejeżdżać przez most, czołg ten zwyczajnie forsował rzekę, co było w większości przypadków możliwe do wykonania z racji swoich olbrzymich rozmiarów. W przypadku głębszych strumieni lub rzek, “Mysz” całkowicie zanurzała się pod powierzchnię wody. To z kolei wymagało dodatkowego zabezpieczenia i dostawy energii do przemieszczającego się po dnie rzeki czołgu. Wymyślono zatem, że w takich przypadkach czołg będzie połączony kablem elektrycznym z bliźniaczą jednostką, która dostarczać będzie niezbędną do jazdy energię elektryczną. Załoga z kolei otrzymywała stały dopływ świeżego powietrza za pomocą specjalnego “snorkla”, który pozwalał na całkowite zanurzenie do głębokości nawet 8 metrów.

Wersja V-2

W marcu 1944 roku dostarczono drugą prototypową wersję czołgu V-2. Różnił się on od poprzednika wieloma detalami. Przede wszystkim zainstalowano w nim silnik elektryczny oraz główne działo, które stanowiło już pełnoprawne uzbrojenie czołgu. W lipcu 1944 roku, firma Krupp była w trakcie produkcji 4 dodatkowych kadłubów czołgu, ale prace te zostały jednak wstrzymane. W sierpniu tego samego roku wstrzymano dalsze prace nad Panzerkampfwagen VIII, podczas gdy we wrześniu rozpoczęto fazę testów prototypu V-2 z wysokoprężnym silnikiem Daimler-Benz MB 517 na pokładzie, elektrycznym systemem sterowania oraz układem jezdnym opracowanym przez firmę Škoda Works. Co ciekawe skonstruowano nawet specjalny system transportu kolejowego, w celu sprawnego przemieszczania tej gigantycznej maszyny.

Historia i rozwój projektu

Początkowo nad pracami rozwojowymi PzKpfw VIII pracował w marcu 1942 roku Ferdinand Porsche, którego celem było zaprojektowanie czołgu o masie 100 ton. Niedługo później w czerwcu 1942 roku zaprezentował swój pierwszy model – VK 100.01 / Porsche Type 205. Adolf Hitler okazał się być zachwycony tym projektem i w pełni go zaakceptował. Tym samym prace rozwojowe ruszyły pełną parą, a pierwszy prototyp pod nazwą Mammut miał zostać ukończony w roku 1943. W grudniu 1942 roku docelowa nazwa prototypu została przekształcona w Mäuschen (mała mysz), a lutym kolejnego roku na Maus czyli mysz.

Prototyp miał być pierwotnie wyposażony w przekładnię elektryczną, zaprojektowaną przez Ferdynanda Porsche i stosowaną już w czołgu VK 4501 (P). Początkowo jednostką napędową miał być benzynowy silnik Daimler-Benz MB 509 – niemiecka adaptacja silnika lotniczego V12. Niedługo później zdecydowano się na jednostkę Daimler-Benz DB 603, by finalnie postawić na silnik wysokoprężny Daimler-Benz MB 517.

Pierwszy prototyp miał opuścić fabrykę w połowie 1943 roku. Krótko później miała ruszyć seryjna produkcja największego czołgu na świecie w ilości 10 egzemplarzy miesięcznie. Cały etap produkcyjny planowano rozdzielić pomiędzy dwie fabryki: Krupp (produkcja ramy, uzbrojenia i działa) oraz Alkett (końcowy montaż wszystkich podzespołów).

Pierwotnie zakładano, że czołg ten osiągać będzie masę zbliżoną do 100 ton, a funkcję głównego działa pełnić będzie armata 128 mm oraz dodatkowe działko 75 mm. Rozpatrywano również zamontowanie jeszcze jednego działa 128 mm, 150 mm lub 170 mm. W styczniu 1943 roku sam Adolf Hitler zadysponował, że największy czołg na świecie, wyposażony będzie w główne działo 128 mm oraz dodatkowe 75 mm.

W maju zaprezentowano Hitlerowi drewnianą makietę PzKpfw VIII, a po jego akceptacji, czołg ten miał trafić do masowej produkcji. Finalnie jednak z uwagi na szereg wad całego projektu, najcięższy czołg świata nie trafił do masowej produkcji.

Dowiedz się również, ile waży czołg, jaki jest największy samolot na świecie, największy statek wycieczkowy, czym jest bazuka i granatnik Mk 19.

Autor