O pociskach fosforowych słyszy się względnie rzadko, ponieważ jest to rodzaj broni zakazany Konwencjami Genewskimi. O ile jednak amunicja fosforowa może być stosowana jako zasłona dymna lub w celu oświetlenia lokalizacji przeciwnika, tak jej użycie przeciwko celom cywilnym jest stanowczo zabronione. Czym jest bomba fosforowa, jakie cechy ma biały fosfor i dlaczego pociski fosforowe zostały zakazane międzynarodowymi traktatami broni? Sprawdzimy to w dzisiejszym poradniku.
Broń fosforowa – co to jest?
Broń fosforowa to rodzaj amunicji składający się w dużym stopniu z białego fosforu –najaktywniejszej odmiany alotropowej fosforu.
Sama bomba fosforowa składa się z prostego ładunku wybuchowego, który w momencie detonacji rozpryskuje fragmenty substancji aktywnej – białego fosforu, na dużym obszarze. Na skutek obecności tlenu w powietrzu, biały fosfor ulega natychmiastowemu zapłonowi i w formie „ognistego deszczu” spada na powierzchnię ziemi. Bombę fosforową można zaliczyć do amunicji zapalającej. Atak z wykorzystaniem bomby fosforowej często nazywa się „gradem śmierci”.
Biały fosfor – definicja i właściwości
Fosfor biały (inaczej fosfor żółty, ang. white phosphorus) to najaktywniejsza odmiana alotropowa fosforu. W normalnych warunkach, biały fosfor przypomina białą, lepką i woskowatą substancję, która topi się w temperaturze 44 °C i wrze w temperaturze 280 °C. Z uwagi na to, że biały fosfor szybko się utlenia w obecności powietrza i łatwo ulega samozapłonowi, przechowuje się go pod wodą.
W formie litej, samozapłon białego fosforu następuje już w temperaturze 25–60 °C. W formie sproszkowanej samozapłon jest praktycznie natychmiastowy. Biały fosfor spala się w temperaturze ok. 1300 °C, wydzielając przy tym gęste obłoki żrącego dekatlenku tetrafosforu. Palący się biały fosfor jest bardzo trudny do ugaszenia i nie wolno gasić go wodą. Zduszenie ognia następuje dopiero w chwili całkowitego spalenia substancji aktywnej lub odcięcia dostępu tlenu.
Ponadto fosfor biały jest substancją silnie toksyczną. Dawka śmiertelna dla dorosłego człowieka wynosi ok. 0,1 g.
Bomba fosforowa – zasada działania
Bomba fosforowa składa się z ładunku zapalającego, którym jest biały fosfor. Z racji tego, że środek tej wykazuje właściwości piroforyczne, niemal natychmiast ulega samozapłonowi w kontakcie z powietrzem. Jednocześnie spala się w temperaturze ok. 1300 °C i wydziela żrący dym pięciotlenek fosforu. Substancja ta jest silnie higroskopijna, a zatem w obecności wilgoci (np. na skórze człowieka lub jego ubraniu) ulega samozapłonowi i wydziela ogromne ilości ciepła.
Tym samym pocisk fosforowy może wywołać nie tylko trudny do ugaszenia pożar na ogromnym obszarze, ale również doprowadzić do ciężkich poparzeń osób znajdujących się na zaatakowanym terenie. Palący się fosfor jest w stanie przepalić nie tylko ubranie i skórę, ale również i głębsze tkanki oraz kości. To między innymi z tego powodu, broń fosforowa zakazana jest Konwencją Genewską i prawem międzynarodowym.
Dopuszcza się stosowanie bomb fosforowych jako środek kamuflujący (wytwarza się gęsty obłok dymu), ale wyłącznie tylko na terenie, na którym nie ma ludności i nie ma zabudowań cywilnych. Tym samym stosowanie broni fosforowej do zmasowanych ataków na ludność i obiekty cywilne, uznawane jest za zbrodnie wojenną.
Amunicja fosforowa – jakie obrażenia wywołuje?
Użyta broń fosforowa jest szczególnie niebezpieczna na terenach zamieszkałych przez ludność cywilną. Palące się odłamki spalają się w temperaturze ok. 1300 °C, łatwo powodując pożary domów, lasów, pojazdów czy budynków gospodarczych. Ponadto palący się fosfor wywołuje poważne oparzenia skóry, niekiedy dosłownie przepalając ciało na wylot. Gdyby tego było mało, gaz będący efektem ubocznym spalania białego fosforu, jest również silnie trujący, a jego wdychanie prowadzi do poważnych zatruć.
Wszystko to dopełnia fakt, że palący się biały fosfor jest bardzo trudny do ugaszenia i praktycznie jedynym sposobem jest odczekanie, aż ulegnie całkowitemu spaleniu (zabronione jest gaszenie go wodą).
Pociski fosforowe zabronione są prawem międzynarodowym
„Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych” zabrania stosowania m.in. bomb fosforowych. Jest to umowa międzynarodowa z zakresu prawa konfliktów zbrojnych zawarta w Genewie 10 października 1980. Do przestrzegania tej umowy, zobowiązały się niemal wszystkie państwa – w tym Rosja.
Sprawdź również:
zdjęcia: https://en.wikipedia.org/wiki/White_phosphorus_munitions
źródła:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Fosfor_bia%C5%82y
- https://www.bryk.pl/artykul/piekielny-ogien-czym-jest-amunicja-fosforowa
- https://naukatolubie.pl/zakazana-bron-fosforowa/