Obecnie syrop glukozowo-fruktozowy znajdziemy w wielu różnych produktach spożywczych, takich jak soki, galaretki, słodycze i różnego rodzaju desery. Niestety, jego nadmierne spożycie może negatywnie odbić się na naszym zdrowiu. Co warto wiedzieć o syropie glukozowo-fruktuzowym i jak bardzo jest szkodliwy dla zdrowia? Omówimy to w dzisiejszym poradniku.
Czym jest syrop glukozowo-fruktozowy?
Syrop glukozowo-fruktozowy (wysokofruktozowy) to najchętniej wykorzystywany syrop cukrowy w przemyśle spożywczym. Oczyszczony i zagęszczony wodny roztwór glukozy i fruktozy w różnych proporcjach. Syrop ten wykorzystywany jest m.in. do produkcji słodkich napojów i przekąsek. Po raz pierwszy trafił do produkcji przemysłowej w latach 70. XX wieku na terenie USA.
Produkcja syropu glukozowo-fruktozowego
Syrop glukozowo-fruktozowy pozyskiwany jest poprzez enzymatyczną lub kwaśną hydrolizę skrobi (pszennej, kukurydzianej). Najczęściej do produkcji wykorzystuje się skrobię pochodzenia lokalnego, przykładowo w Europie jest to skrobia pszenna, a w USA skrobia kukurydziana. Do produkcji syropu wysokofruktozowego wykorzystuje się inulinę (skrobię georginiową) – delikatnie słodki proszek pochodzenia roślinnego.
Proces produkcyjny syropu glukozowo-fruktozowego składa się z trzech etapów:
- Etap scukrzania – w wyniku którego powstaje syrop wysokoglukozowy;
- Etap izomeryzacji – tutaj następuje przekształcanie glukozy we fruktozę (powstaje tzw. izoglukoza);
- Etap oczyszczania i zagęszczania – na tym etapie otrzymuje się gotowy syrop cukrowy, składający się z glukozy i fruktozy w stanie wolnym.
Podział syropu glukozowo-fruktozowego z uwagi na sposób produkcji:
- HFCS-42 – zawartość fruktozy do 42%;
- HFCS-55 – zawartość fruktozy od 42 do 55%;
- HFCS-65 – zawartość fruktozy do 65% (stosowany m.in do produkcji Coca-Coli);
- HFCS-90 – zawartość fruktozy do 90%.
Syrop HFCS-42 jest najczęściej stosowanym dodatkiem słodzącym na terenie Europy. Z kolei w USA najpopularniejszy jest syrop HFCS-55.
Właściwości syropu glukozowo-fruktozowego
Syrop glukozowo-fruktozowy przybiera formę bezbarwnej lub żółtej cieczy i nadaje się do użycia bez potrzeby wcześniejszego rozcieńczania. Co ciekawe, syrop ten ma bardzo niską lepkość i nie ulega krystalizacji w niskich temperaturach. Jednocześnie pozostaje wysoce stabilny pod kątem mikrobiologicznym, a z uwagi na niską cenę, jest chętnie wykorzystywany w przemyśle spożywczym (cieszy się większym zainteresowaniem niż sacharoza).
Zastosowanie syropu glukozowo-fruktozowego
Syrop glukozowo-fruktozowy znalazł zastosowanie głównie w przemyśle spożywczym. Wykorzystywany jest do produkcji:
- słodkich deserów, dżemów, jogurtów;
- słodkich napojów gazowanych i niegazowanych;
- napojów energetyzujących i alkoholowych;
- lodów;
- mlecznych napojów fermentowanych;
- cukierków owocowych.
Ponadto syrop ten może być stosowany zamiast miodu podczas wyrobu produktów cukierniczych (np. pierniki), a także zamiast słodu przy produkcji piwa. Ciekawą właściwością syropu glukozowo-fruktozowego jest jego zdolność do hamowania czerstwienia pieczywa.
Czy syrop glukozowo-fruktozowy jest szkodliwy dla zdrowia?
Spożywanie syropu glukozowo-fruktozowego w niewielkich ilościach (poniżej 35% w ogólnej diecie) nie powinno wywoływać żadnych negatywnych skutków ubocznych dla zdrowia. W przypadku większego spożycia, syrop ten może przyczynić się do:
- chronicznej otyłości;
- zwiększenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2;
- wzrostu poziomu lipoproteiny niskiej gęstości i trójglicerydów;
- spadku wrażliwości organizmu na leptynę (białka odpowiedzialnego za regulację pobierania pokarmu i gospodarkę energetyczną organizmu);
- zwiększenia ryzyka zachorowania na zespół jelita drażliwego;
- wzrostu ryzyka zachorowania na zaćmę cukrzycową (zmętnienie soczewki oka);
- problemów z wytwarzaniem ATP.
Warto nadmienić, że fruktoza zawarta w tytułowym syropie jest związkiem najsilniej pobudzającym organizm człowieka do budowy tkanki tłuszczowej. Tym samym fruktoza stanowi główny składnik diety, odpowiedzialny za wzrost otyłości.
Jak fruktoza wpływa na zdrowie?
- może powodować niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD, ang. nonalcoholic fatty liver disease);
- może wywoływać włóknienie nerek;
- zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego;
- zwiększa produkcję kwasu moczowego.
Dodatkowo fruktoza nie powoduje silnego wyrzutu insuliny i nie stymuluje leptyny, a to oznacza, że nie wywołuje uczucia sytości. Z tego też powodu łatwo przedawkować spożycie syropu glukozowo-fruktozowego.
Ile kosztuje syrop glukozowo-fruktozowy?
Obecnie za 1 kg syropu glukozowo-fruktozowego trzeba zapłacić ok. 30–50 zł.
Sprawdź również informacje o innych produktach: