Syrop glukozowo-fruktozowy – szkodliwość, zastosowanie

Obecnie syrop glukozowo-fruktozowy znajdziemy w wielu różnych produktach spożywczych, takich jak soki, galaretki, słodycze i różnego rodzaju desery. Niestety, jego nadmierne spożycie może negatywnie odbić się na naszym zdrowiu. Co warto wiedzieć o syropie glukozowo-fruktuzowym i jak bardzo jest szkodliwy dla zdrowia? Omówimy to w dzisiejszym poradniku.

Czym jest syrop glukozowo-fruktozowy?

Syrop glukozowo-fruktozowy (wysokofruktozowy) to najchętniej wykorzystywany syrop cukrowy w przemyśle spożywczym. Oczyszczony i zagęszczony wodny roztwór glukozy i fruktozy w różnych proporcjach. Syrop ten wykorzystywany jest m.in. do produkcji słodkich napojów i przekąsek. Po raz pierwszy trafił do produkcji przemysłowej w latach 70. XX wieku na terenie USA.

Produkcja syropu glukozowo-fruktozowego

Syrop glukozowo-fruktozowy pozyskiwany jest poprzez enzymatyczną lub kwaśną hydrolizę skrobi (pszennej, kukurydzianej). Najczęściej do produkcji wykorzystuje się skrobię pochodzenia lokalnego, przykładowo w Europie jest to skrobia pszenna, a w USA skrobia kukurydziana. Do produkcji syropu wysokofruktozowego wykorzystuje się inulinę (skrobię georginiową) – delikatnie słodki proszek pochodzenia roślinnego.

Proces produkcyjny syropu glukozowo-fruktozowego składa się z trzech etapów:

Etap scukrzania – w wyniku którego powstaje syrop wysokoglukozowy;
Etap izomeryzacji – tutaj następuje przekształcanie glukozy we fruktozę (powstaje tzw. izoglukoza);
Etap oczyszczania i zagęszczania – na tym etapie otrzymuje się gotowy syrop cukrowy, składający się z glukozy i fruktozy w stanie wolnym.

Podział syropu glukozowo-fruktozowego z uwagi na sposób produkcji:

HFCS-42 – zawartość fruktozy do 42%;
HFCS-55 – zawartość fruktozy od 42 do 55%;
HFCS-65 – zawartość fruktozy do 65% (stosowany m.in do produkcji Coca-Coli);
HFCS-90 – zawartość fruktozy do 90%.

Syrop HFCS-42 jest najczęściej stosowanym dodatkiem słodzącym na terenie Europy. Z kolei w USA najpopularniejszy jest syrop HFCS-55.

Właściwości syropu glukozowo-fruktozowego

Syrop glukozowo-fruktozowy przybiera formę bezbarwnej lub żółtej cieczy i nadaje się do użycia bez potrzeby wcześniejszego rozcieńczania. Co ciekawe, syrop ten ma bardzo niską lepkość i nie ulega krystalizacji w niskich temperaturach. Jednocześnie pozostaje wysoce stabilny pod kątem mikrobiologicznym, a z uwagi na niską cenę, jest chętnie wykorzystywany w przemyśle spożywczym (cieszy się większym zainteresowaniem niż sacharoza).

Zastosowanie syropu glukozowo-fruktozowego

Syrop glukozowo-fruktozowy znalazł zastosowanie głównie w przemyśle spożywczym. Wykorzystywany jest do produkcji:

słodkich deserów, dżemów, jogurtów;
słodkich napojów gazowanych i niegazowanych;
napojów energetyzujących i alkoholowych;
lodów;
mlecznych napojów fermentowanych;
cukierków owocowych.

Ponadto syrop ten może być stosowany zamiast miodu podczas wyrobu produktów cukierniczych (np. pierniki), a także zamiast słodu przy produkcji piwa. Ciekawą właściwością syropu glukozowo-fruktozowego jest jego zdolność do hamowania czerstwienia pieczywa.

Czy syrop glukozowo-fruktozowy jest szkodliwy dla zdrowia?

Spożywanie syropu glukozowo-fruktozowego w niewielkich ilościach (poniżej 35% w ogólnej diecie) nie powinno wywoływać żadnych negatywnych skutków ubocznych dla zdrowia. W przypadku większego spożycia, syrop ten może przyczynić się do:

chronicznej otyłości;
zwiększenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2;
wzrostu poziomu lipoproteiny niskiej gęstości i trójglicerydów;
spadku wrażliwości organizmu na leptynę (białka odpowiedzialnego za regulację pobierania pokarmu i gospodarkę energetyczną organizmu);
zwiększenia ryzyka zachorowania na zespół jelita drażliwego;
wzrostu ryzyka zachorowania na zaćmę cukrzycową (zmętnienie soczewki oka);
problemów z wytwarzaniem ATP.

Warto nadmienić, że fruktoza zawarta w tytułowym syropie jest związkiem najsilniej pobudzającym organizm człowieka do budowy tkanki tłuszczowej. Tym samym fruktoza stanowi główny składnik diety, odpowiedzialny za wzrost otyłości.

Jak fruktoza wpływa na zdrowie?

może powodować niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD, ang. nonalcoholic fatty liver disease);
może wywoływać włóknienie nerek;
zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego;
zwiększa produkcję kwasu moczowego.

Dodatkowo fruktoza nie powoduje silnego wyrzutu insuliny i nie stymuluje leptyny, a to oznacza, że nie wywołuje uczucia sytości. Z tego też powodu łatwo przedawkować spożycie syropu glukozowo-fruktozowego.