Jak powstaje jedwab naturalny?

Z jedwabiu produkuje się przede wszystkim wysokiej jakości tkaniny, które cechują się niezwykłą delikatnością i miękkością, a w dodatku pozostają niezwykle wygodne w noszeniu. Produkcja naturalnego jedwabiu to wbrew pozorom dość specyficzny i skomplikowany proces, niemniej w pełni naturalny. Sprawdźmy zatem, jak powstaje jedwab i czym są jedwabniki.

Jedwab naturalny – właściwości i zastosowanie

Jedwab to włókno pochodzenia naturalnego – zwierzęcego, które pozyskuje się z kokonów jedwabników morwowych lub dębowych. Włókna z jedwabiu wykazują się niezwykłą lekkością, nie uczulają, pozostają bardzo przewiewne i pozwalają skórze swobodnie oddychać. Z tych i wielu innych powodów, z jedwabiu wykonuje się chociażby ubranka dziecięce.

Oprócz wielu cennych właściwości, jedwab doczekał się równie sporego zastosowania. Wykorzystuje się go m.in. w przemyśle tekstylnym, odzieżowym i kosmetycznym.

Podsumowując, włókna jedwabne są:

miękkie,
przyjemne w dotyku,
przewiewne,
hipoalergiczne,
sprężyste,
gładkie,
niepalne.

Z jedwabiu wykonuje się:

elementy odzieży,
pościel,
dekoracje,
tekstylia.

Czym są jedwabniki?

Może wydawać się to śmieszne, ale do produkcji jedwabiu wykorzystywane są motyle – a konkretnie ich larwy. Najczęściej mowa tu o dwóch gatunkach: jedwabniku morwowym (łac. Bombyx mori) i jedwabniku dębowym (łac. Atheraea pernyi).

Jedwabnik morwowy

Bombyx mori wyróżnia się białym i włochatym ciałem oraz skrzydłami z delikatnymi żyłkami o rozpiętości 4–6 cm. Jego nazwa wzięła się od morwy – rodzaju krzewu lub małego drzewa, których liście stanowią główne źródło pożywienia tego owada. Jedwabniki morwowe hodowane są głównie w Chinach i na Półwyspie Indyjskim.

Jedwabnik dębowy

Atheraea pernyi (inaczej jedwabnik chiński) to motyl o zabarwieniu żółtobrązowym. Zalicza się do rodziny pawicowatych i występuje głównie na terenie Chin. Głównym źródłem pożywienia dla jedwabnika dębowego, są liście dębu (stąd też wywodzi się jego nazwa).

Jak powstaje jedwab naturalny?

Produkcja jedwabiu naturalnego składa się z 4 etapów:

Produkcja karmy dla jedwabników.
Hodowla jedwabników.
Pozyskiwanie włókna z kokonów.
Przędzenie.

Poznajmy zatem szczegóły każdego z procesów.

Etap 1 – produkcja pożywienia dla jedwabników

Cykl produkcji jedwabiu rozpoczyna się od pozyskania pokarmu dla jedwabników. Uprawia się zatem drzewa i krzewy, których liście będą stanowić pożywkę dla larw motyli. Ogólnie rzecz biorąc jedwabniki mogą żywić się liśćmi wielu gatunków drzew, niemniej najczęściej uprawia się liście morwy lub dębu.

Etap 2 – hodowla jedwabników

Ten etap rozpoczyna się wraz z nadejściem wiosny i trwa ok. 2 miesiące. Wylęg rozpoczyna się wraz z pojawieniem się liści na krzewach morwy i trwa ok. 8 dni. Następnie pozwala się larwom jedwabników żerować na roślinach, co trwa ok. miesiąc. Przez ten czas larwy praktycznie bez przerwy posilają się roślinnym pokarmem i szybko zwiększają swoją masę. Po 4 tygodniach żerowania i po czwartym linieniu, larwy zaczynają wić kokony, co zajmuje im średnio 3 dni. To właśnie na tym etapie następuje ich sortowanie: na osobniki, z których rozwinie się motyl zdolny do ponownej reprodukcji oraz na kokony przeznaczone do produkcji jedwabiu.

Etap 3 – pozyskanie włókna z kokonów

Kokony, które zostały przeznaczone do pozyskania jedwabiu, zanurza się w gorącej wodzie – jednocześnie zabijając znajdują się wewnątrz larwy i usuwając spoiwo, które łączy ze sobą włókna. Następnie po odnalezieniu końca nici, nawija się włókno na szpulę. Z jednego kokonu otrzymuje się nawet do 1,6 km bardzo cienkiej nici jedwabnej.

Etap 4 – przędzenie

Pojedyncza nić jedwabna jest zbyt cienka, aby mogła być wykorzystana w procesie produkcyjnym Z tego powodu włókno poddaje się procesowi przędzenia, tak aby uzyskać przędzę jedwabną o większej grubości i przystosowanej do dalszej obróbki. Warto w tym miejscu dodać, że jedwab jest najcieńszym spośród znanych włókien naturalnych, a jego grubość wynosi 20–32 µm (0,02–0,032 mm).

Najwięksi producenci jedwabiu na świecie

Obecnie na całym świecie produkuje się blisko 50 000 ton jedwabiu rocznie. Globalna produkcja jedwabiu w 2005 roku wyglądała następująco:

Chiny – 290 003 ton
Indie – 77 000 ton
Uzbekistan – 17 000 ton
Brazylia – 11 000 ton
Iran – 6088 ton
Tajlandia – 5000 ton
Wietnam – 3000 ton
Korea Północna – 1500 ton
Rumunia – 1000 ton
Japonia – 600 ton

Produkcja jedwabiu a prawa zwierząt

Z uwagi na fakt, że podczas produkcji jedwabiu, larwy motyli zanurzane są w gorącej wodzie i tym samym uśmiercane, proces ten został potępiony przez wielu aktywistów ochrony zwierząt. Swój sprzeciw wyraziła m.in. organizacja People for the Ethical Treatment of Animals (PETA), która zachęca ludzi do zaprzestania kupowania wyrobów z naturalnego jedwabiu.

Sprawdź również:

Autor