Zarówno mocne kwasy, jak i zasady kojarzą się większości osób ze substancjami silnie żrącymi i wywołującymi oparzenia. Jest w tym spor prawdy, ponieważ oparzenia chemiczne są bardzo niebezpieczne i trudne w leczeniu. W dzisiejszej publikacji opiszemy właściwosci, budowę i zastosowanie TOP 6 najmocniejszych kwasów i zasad.
Najmocniejsze kwasy – TOP 6
Do najsilniejszych kwasów, czyli takich, których wartość stopnia dysocjacji jest równa blisko 100% zaliczyć można:
- Kwas solny (HCl)
- Kwas bromowodorowy (HBr)
- Kwas jodowodorowy (HI)
- Kwas siarkowy (H2SO4)
- Kwas chlorowy (HClO4)
- Kwas azotowy (HNO3)
Kwas solny
Jest to kwas beztlenowy, inaczej roztwór wodny gazowego chlorowodoru (stąd też kwas solny to inaczej kwas chlorowodorowy). W czystej formie, kwas solny jest cieczą bezbarwną. Z racji tego, że jest to związek silnie żrący, to doczekał się on wielu zastosowań w przemyśle, np. włókienniczym, farmaceutycznym czy garbarskim.
Kwas bromowodorowy
Kwas ten powstaje na skutek kontaktu gazu bromowodorowego z wilgotnym powietrzem. W formie ciekłej wykazuje silne właściwości korodujące. Zastosowanie kwasu bromowodorowego jest całkiem spore. Od syntez związków organicznych do produkcji bromopochodnych, procesów oksydacyjno-alkilujących związków aromatycznych, aż po zastosowanie w lecznictwie weterynaryjnym.
Kwas jodowodorowy
Kwas jodowodorowy to inaczej roztwór jodowodoru – nietrwałego i silnie dymiącego w wilgotnym powietrzu gazu. Kwas jodowodorowy to jeden z najsilniejszych kwasów mineralnych i jest silniejszy nawet od kwasu solnego. Stopniowo utlenia się na wolnym powietrzu i powinien być przechowywany w ciemności. Kwas ten znalazł zastosowanie w medycynie, analizie chemicznej i jako środek odkażający.
Kwas siarkowy
Jeden z najpopularniejszych kwasów i najczęściej stosowanych w różnych gałęziach przemysłu. W formie bezwodnej jest gęstą i oleistą cieczą. Kwas ten dobrze miesza się z wodą, niemniej jest to reakcja egzotermiczna (stąd powiedzenie: Pamiętaj chemiku młody, wlewaj zawsze kwas do wody!). Kwas siarkowy stosowany jest m.in. do produkcji innych kwasów, środków wybuchowych czy nawozów.
Kwas chlorowy
Kwas ten występuje jedynie w formie roztworów wodnych o stężeniu maks. 40%. Kwas chlorowy wykazuje silne właściwości utleniające. Podczas kontaktu ze substancjami organicznymi, reaguje wybuchowo.
Kwas azotowy
Razem z kwasem solnym tworzy wodę królewską, zdolną do roztwarzania niemal wszystkich metali – w tym złota. Kwas azotowy to jeden z najsilniejszych kwasów tlenowych. Można go uzyskać m.in. w reakcji saletry potasowej i kwasu siarkowego. Na potrzeby przemysłowe, najczęściej sprzedawany jest w formie 65% roztworu. Wykorzystywany m.in. do produkcji estrów i związków nitrowych, w chemii analitycznej, w przemyśle farmaceutycznym czy do oczyszczania powierzchni metalowych.
Najmocniejsze zasady – TOP 6
Na liście najmocniejszych zasad znalazły się wodorotlenki metali I i II grupy, z wykluczeniem berylu i magnezu:
- Wodorotlenek litu (LiOH)
- Wodorotlenek sodu (NaOH)
- Wodorotlenek potasu (KOH)
- Wodorotlenek rubidu (RbOH)
- Wodorotlenek cezu (CsOH)
- Wodorotlenek wapnia (Ca(OH)2)
Wodorotlenek litu
Wodorotlenek litu może występować w formie bezwodnej lub jako monohydrat. W pierwszym przypadku jest to bezbarwne ciało stałe, a w formie monohydratu przyjmuje kolor biały. Wodorotlenek litu stosowany jest m.in. podczas produkcji baterii litowo-jonowych, a także do usuwania dwutlenku węgla z wydychanego powietrza, np. na pokładach łodzi podwodnych.
Wodorotlenek sodu
Inaczej soda żrąca lub soda kaustyczna, wodorotlenek sodu zalicza się do grupy najsilniejszych zasad. W stałej postaci przyjmuje formę białych kryształów. Zasada ta wykazuje silne właściwości higroskopijne, czyli pochłania wilgoć z powietrza. Rozpuszczony w wodzie tworzy silnie żrący ług sodowy. Stosowany jest w przemyśle wytwórczym (np. do produkcji mydła i detergentów),podczas rafinacji ropy i olejów mineralnych, a także w przemyśle papierniczym.
Wodorotlenek potasu
Związek ten nie ma wyczuwalnego zapachu i występuje w formie ciała stałego. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Pochłania dwutlenek węgla z powietrza. Znalazł zastosowanie w przemyśle chemicznym, do produkcji mydeł potasowych, a także do produkcji akumulatorów niklowo-kadmowych (elektrolit).
Wodorotlenek rubidu
Wodorotlenek rubidu to bardzo silna zasada, mocniejsza od wodorotlenku sodu czy potasu, ale słabsza od wodorotlenku cezu. Jego zastosowanie w przemyśle jest dosyć ograniczone, najczęściej wykorzystuje się go do produkcji niektórych akumulatorów.
Wodorotlenek cezu
Jest to najsilniejsza zasada spośród wszystkich wodorotlenków. Wykazuje silne właściwości higroskopijne i pochłania dwutlenek węgla z powietrza. Substancja ta jest na tyle żrąca, że może powodować korozję szkła. Niestety wodorotlenek cezu nie doczekał się szerszego zastosowania, głównie z uwagi na ogromne koszty wydobycia cezu. Zamiast jego wykorzystuje się przeważnie wodorotlenek rubidu i wodorotlenek potasu.
Wodorotlenek wapnia
Inaczej wapno gaszone. Słabo rozpuszcza się w wodzie, aczkolwiek jego roztwór jest dosyć silną zasadą o pH ok. 12. Wodorotlenek wapnia stosuje się m.in. do odkwaszania gleb czy jako składnik zaprawy murarskiej. Może być również stosowany do zmiękczania wody i do produkcji nawozów.
Zobacz również: Czym są oparzenia chemiczne?
Krzysztof Kamzol
Redaktor naczelny w serwisie Joblife.pl Pasjonat technologii produkcyjnych, nowoczesnego przemysłu i technik inżynieryjnych.
