Kwas fosforowy, o symbolu E338, to nieorganiczny związek chemiczny, zaliczany do kwasów tlenowych. Występuje naturalnie w organizmach żywych, a także w niektórych minerałach, np. fosforytach. W czystej postaci jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym o kwaśnym smaku. Łatwo rozpuszcza się w wodzie, tworząc roztwór o silnych właściwościach żrących.
Właściwości
Kwas fosforowy charakteryzuje się szeregiem cennych właściwości:
- Jest kwasem trójprotonowym, co oznacza, że może oddać trzy jony wodorowe (H+). To czyni go silnym kwasem, o pH wynoszącym około 1 w roztworze wodnym.
- Wykazuje silne powinowactwo do wody, pochłaniając ją z otoczenia. W rezultacie bezzwodny kwas fosforowy staje się gęstym, syropowatym płynem.
- Ma zdolność wiązania jonów metali, tworząc z nimi kompleksy. Ta właściwość znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach, m.in. w zmiękczaniu wody i oczyszczaniu metali.
- Hamuje rozwój drobnoustrojów, co czyni go przydatnym dodatkiem do żywności.
Zastosowanie
Z racji swoich właściwości, kwas fosforowy znajduje szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu. Stosowany jako regulator kwasowości, konserwant i sekwestrant w napojach gazowanych, sokach owocowych, dżemach, przetworach mięsnych i wielu innych produktach.
Wykorzystywany do produkcji nawozów fosforowych, detergentów, środków czyszczących, kosmetyków i leków. Stosowany w produkcji leków, m.in. antybiotyków, środków przeciwbólowych i preparatów witaminowych. Znajduje zastosowanie w stomatologii do wytrawiania szkliwa zębów przed wypełnieniem, a także w niektórych procedurach medycznych.
Stosowany do zmiękczania wody i usuwania z niej jonów metali ciężkich, a także do trawienia metali i usuwania z nich rdzy.
Metody wytwarzania
Kwas fosforowy można wytwarzać na kilka sposobów:
- Metoda mokra – najbardziej powszechna metoda polega na reakcji fosforu z kwasem azotowym lub kwasem siarkowym.
- Metoda elektrolizyczna – fosforany są elektrolizowane w celu uzyskania kwasu fosforowego i wodoru.
- Otrzymywanie z apatytów – apatyt, minerał zawierający fosforan wapnia, jest poddawany obróbce kwasem siarkowym w celu uzyskania kwasu fosforowego.
Kwas fosforowy jest związkiem chemicznym o ogromnym znaczeniu dla wielu dziedzin życia.
Znajduje zastosowanie w produktach codziennego użytku, jak i w wysoce wyspecjalizowanych procesach przemysłowych. Jego wszechstronne właściwości czynią go cennym surowcem o szerokim spektrum zastosowań.
Zobacz również: Kwas erytrobowy – właściwości, zastosowanie, wpływ na zdrowie