Środki trwałe to składniki majątkowe, które służą firmie przez dłuższy czas i mają postać materialną. Przedsiębiorcy muszą wiedzieć, jak prawidłowo je zidentyfikować, zaksięgować i odpisywać. W tym artykule wyjaśnimy, czym są środki trwałe, od jakiej kwoty są uznawane, jakie są metody amortyzacji i jakie są zasady inwestycji w środki trwałe.
Co to są środki trwałe?
Środki trwałe to przedmioty, które spełniają następujące warunki:
- są własnością lub współwłasnością podatnika,
- są nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
- są kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania,
- mają przewidywany okres używania dłuższy niż rok,
- są wykorzystywane na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.
Do środków trwałych zaliczamy między innymi:
- budynki, budowle i lokale,
- maszyny, urządzenia i środki transportu,
- sprzęt komputerowy i oprogramowanie,
- meble, wyposażenie i narzędzia.
Nie wszystkie przedmioty, które spełniają powyższe warunki, są jednak uznawane za środki trwałe. Istnieje bowiem dodatkowy kryterium, które dotyczy wartości początkowej przedmiotu.
Od jakiej kwoty przedmioty są uznawane za środki trwałe?
Zgodnie z przepisami podatkowymi, przedmioty są uznawane za środki trwałe, jeśli ich wartość początkowa przekracza 10 000 zł netto. Wartość początkowa to cena zakupu lub koszt wytworzenia przedmiotu, powiększona o podatek od towarów i usług (VAT) oraz koszty związane z przygotowaniem przedmiotu do użytku, takie jak transport, montaż, instalacja, konserwacja, szkolenie, itp.
Jeśli wartość początkowa przedmiotu nie przekracza 10 000 zł netto, to przedmiot nie jest uznawany za środek trwały, lecz za środek trwały o małej wartości. Środki trwałe o małej wartości nie podlegają amortyzacji, lecz są od razu zaliczane do kosztów uzyskania przychodu w momencie nabycia lub wytworzenia.
Przykład: Jeśli przedsiębiorca kupił drukarkę za 800 zł netto, to nie jest to środek trwały, lecz środek trwały o małej wartości. Natomiast jeśli kupił samochód za 50 000 zł netto, to jest to środek trwały, który musi być amortyzowany.
Jak ewidencjonować środki trwałe?
Środki trwałe muszą być ewidencjonowane w księgach rachunkowych lub w ewidencji środków trwałych. Ewidencja środków trwałych jest uproszczoną formą księgowania, która może być stosowana przez podatników, którzy nie są zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości. Ewidencja środków trwałych powinna zawierać następujące dane:
- numer ewidencyjny środka trwałego,
- nazwę i opis środka trwałego,
- datę i wartość początkową środka trwałego,
- stawkę amortyzacji i metodę jej ustalenia,
- datę i wartość odpisów amortyzacyjnych,
- datę i wartość przychodu ze zbycia lub wycofania środka trwałego.
Ewidencja środków trwałych powinna być prowadzona w sposób ciągły i rzetelny, zgodnie z zasadami rachunkowości. Ewidencja środków trwałych może być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej.
Jak amortyzować środki trwałe?
Amortyzacja środków trwałych to systematyczne rozłożenie ich wartości początkowej na okres ich używania. Amortyzacja ma na celu odzwierciedlić zużycie i utratę wartości środków trwałych w związku z ich eksploatacją. Amortyzacja jest także kosztem podatkowym, który zmniejsza podstawę opodatkowania.
Aby dokonywać amortyzacji środków trwałych, należy ustalić następujące elementy:
- datę przyjęcia środka trwałego do używania,
- wartość początkową środka trwałego,
- stawkę amortyzacji środka trwałego,
- metodę amortyzacji środka trwałego.
Data przyjęcia środka trwałego do używania to dzień, w którym środek trwały jest gotowy do spełniania określonej funkcji w prowadzonej działalności. Od tej daty zaczyna się naliczać amortyzacja.
Wartość początkowa środka trwałego to cena zakupu lub koszt wytworzenia, powiększona o VAT i koszty związane z przygotowaniem do użytku. Wartość początkowa może być zmieniona w przypadku ulepszenia, modernizacji lub remontu środka trwałego.
Stawki amortyzacji środków trwałych
Stawka amortyzacji środka trwałego to procentowa wartość, która określa, jaka część wartości początkowej środka trwałego jest odpisywana w każdym roku. Stawka amortyzacji zależy od klasyfikacji środka trwałego według Katalogu Środków Trwałych (KŚT), który zawiera podział środków trwałych na grupy i podgrupy, z uwzględnieniem ich rodzaju, przeznaczenia i czasu użytkowania.
Stawki amortyzacji są ustalane przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia i mogą być zmieniane w zależności od sytuacji gospodarczej i technologicznej. Stawki amortyzacji są wyrażone w procentach rocznych i mogą być stałe lub malejące. Stawki stałe oznaczają, że odpis amortyzacyjny jest taki sam w każdym roku. Stawki malejące oznaczają, że odpis amortyzacyjny jest coraz niższy w kolejnych latach. Przykładowo, stawka amortyzacji dla samochodów osobowych wynosi 20% w skali roku i jest stała, a stawka amortyzacji dla budynków mieszkalnych wynosi 1,5% w skali roku i jest malejąca .
fot. freepik.com