Zawory do armatury przemysłowej wykorzystywane są w niemal każdej dziedzinie życia. Elementy odpowiadają bowiem za regulację lub całkowite zamknięcie przepływu cieczy, gazów i wielu różnych substancji. Zawory przemysłowe najczęściej znajdują zastosowanie w przemyśle chemicznym, spożywczym oraz wydobywczym, jednak te elementy montuje się także w wielu innych armaturach. Czym są i jak wyglądają zawory przemysłowe, jakie wyróżniamy rodzaje zaworów i gdzie się je stosuje?
Czym są zawory przemysłowe?
Zawory przemysłowe to nic innego jak wyprodukowane mechanizmy, których zadaniem jest regulacja przepływu różnych substancji lub całkowite odcięcie ich przepływu. W zależności od zastosowania wyróżnia się kilka najpopularniejszych rodzajów zaworów, które wykorzystuje się w przemyśle.
Cechami rozróżniającymi zawory przemysłowe są m.in.: dopuszczalne ciśnienie robocze, rozmiar gwintu i jego długość, średnica robocza, długość zabudowy, czy masa całego elementu.
Budowa zaworu przemysłowego
Zawory przemysłowe tworzą gniazdo z otworem przepływowym oraz tzw. zwieradła – części ruchome, które występują w postaci grzybka, kuli, zasuwy, suwaka, tłoku, iglicy lub klapy. Pozostałą część elementu stanowi korpus zaworu.
Jakie wyróżniamy rodzaje zaworów przemysłowych?
Jak wcześniej wspomniano, zawory przemysłowe różnią się w zależności od przeznaczenia. Wyróżniamy:
- Zawory kulowe – Ten rodzaj zaworów do sterowania przepływem wykorzystuje znajdującą się w elemencie kulę z otworem przepływowym. Gdy otwór centralny ustawiony jest w takim samym kierunku jak rurociąg, kurki kulowe znajdują się w pozycji otwartej, umożliwiając przepływ gazów, płynów i innych substancji. Jeśli otwór zmieni się prostopadle, wówczas kulki obracają się i blokują przepływ. Jednym z najczęściej wykorzystywanych w wielu instalacjach jest zawór kulowy z płaszczem grzewczym.
- Zawory zasuwowe – Umożliwiają całkowite odcięcie przepływu bez jego regulacji. Najczęściej stosuje się je w instalacjach o dużej średnicy.
- Zawory elektromagnetyczne – Sterowanie zaworem zależy od cewki, która ma właściwości elektromagnetyczne. W celu zmiany położenia zaworu konieczne jest zmienienie sygnału elektrycznego, który steruje elementem. Podczas przepływu prądu wytwarza się pole magnetyczne, które przyciąga rdzeń zaworu do ogranicznika, tym samym uniemożliwiając przepływ substancji.
- Zawory przemysłowe higieniczne – Ten rodzaj zaworów umożliwia przekierowanie lub odcięcie przepływu. Elementy stosowane są w miejscach, gdzie wymagana jest sterylność pracy.
- Zawory zwrotne z filtrami – Ich zadaniem jest usprawnienie przepływu w jednym kierunku, bez możliwości cofania się substancji.
- Zawory przemysłowe klapowe, zwane motylkowymi – Ich budowa przypomina motyla. Za regulację przepływu odpowiada dysk, który obraca się wokół własnej osi i jest on połączony z wałem. Wał z kolei jest połączony z siłownikiem, który reguluje przepływ substancji.
- Zawory membranowe – Te zawory, tak jak zawory zwrotne, zapobiegają cofaniu się medium i umożliwiają jego przepływ w określonym kierunku. Elementy składają się z korpusu z co najmniej dwoma portami i gniazdem, na którym membrana odcina przepływ przez zawór.
- Zawory bezpieczeństwa – Zabezpieczają przed nadmiernym wzrostem ciśnienia i umożliwiają prawidłowy przepływ medium w przypadku przekroczenia dopuszczalnej wartości ciśnienia.
- Zawory zaporowe – Całkowicie odcinają przepływ medium.
- Zawory regulacyjne – Regulują ilość przepływającej substancji, gazu lub materiałów sypkich.
Zastosowanie zaworów przemysłowych
Zawory przemysłowe wykorzystuje się w wielu różnych gałęziach przemysłu. Zawory kulowe najczęściej stosowane są w instalacjach paliwowych, wodnych, powietrznych oraz w mediach dostosowanych do przepływu chemikaliów czy gazów. Z kolei zawory zasuwowe najczęściej wykorzystywane są w wodociągach, gdzie usprawniają pracę sieci wodociągowych.
Zawory elektromagnetyczne można zastosować do usprawniania przepływu gazów obojętnych, powietrza, benzyny, olejów mineralnych, czy ciepłej i zimnej wody. Z kolei zawory higieniczne najczęściej wykorzystuje się w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym, biotechnologicznym i spożywczym.
Jak wybrać zawór przemysłowy?
Podczas wyboru zaworów przemysłowych należy wziąć pod uwagę takie aspekty jak przeznaczenie elementu oraz jego cechy (głównie masa, rozmiar i długość gwintu oraz średnica przelotu). Wybierając zawór, należy pamiętać także o zakresie ciśnień elementu, aby dopasować go do instalacji, w której będzie pracował. Ma to ogromne znaczenie, gdyż niedopasowanie wartości ciśnienia może skutkować wybuchem substancji lub gazów i narażeniem pracowników na utratę zdrowia lub życia.
Zawory przemysłowe – podsumowanie
Zawory przemysłowe są wykorzystywane w niemal każdej dziedzinie życia. Można je ujrzeć zarówno w dużych fabrykach, jak i w budynkach mieszkalnych. W zależności od rodzaju każdy z zaworów pełni konkretną funkcję i stanowi jeden z podstawowych elementów armatury przemysłowej. Z ich wykorzystaniem można usprawniać lub blokować przepływ zarówno substancji płynnych, jak i gazów, czy materiałów sypkich.