Propanol (alkohol propylowy) – właściwości, zastosowanie

Propanol (alkohol propylowy, ang. 1-Propanol) to organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi z trzema atomami węgla w cząsteczce. Wzór alkoholu propylowego to C₃H₇OH. Propanol posiada jeden izomer podstawnikowy: izopropanol. Wykorzystywany jest w przemyśle chemicznym jako rozpuszczalnik.

Właściwości

Alkohol propylowy w temperaturze pokojowej jest bezbarwną cieczą o ostrym zapachu. Zarówno sam propanol, jak i jego roztwory są substancjami łatwopalnymi i tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Podobnie jak etanol, działa niekorzystnie na organizm człowieka i przy dłuższej ekspozycji wywołuje m.in. mdłości, wymioty i bóle głowy. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie i etanolu.

Wzór sumaryczny	C3H8O
Masa molowa	60,096 g·mol−1
Wygląd	Bezbarwna ciecz
Zapach	Ostry, typowy dla alkoholi
Gęstość	0,803 g/ml
Temperatura topnienia	−126 °C
Temperatura wrzenia	97 – 98 °C
Prężność par	1,99 kPa (w temp. 20 °C)
Kwasowość (pKa)	16
Lepkość	1,959 mPa·s (w temp. 25 °C)

Zastosowanie

Alkohol propylowy wykorzystuje się głównie w przemyśle chemicznych jako rozpuszczalnik. Izomery propanolu często są również składnikami preparatów do szybkiej dezynfekcji małych powierzchni w medycynie i przemyśle spożywczym. Co ciekawe, alkohol propylowy z racji wysokiej liczby oktanowej (118), jest doskonałym paliwem w silnikach benzynowych. Niestety jego produkcja jest zbyt droga, aby móc zastąpić nim powszechnie wykorzystywane paliwa.

Szkodliwość

Propanol niekorzystanie oddziałuje na organizm człowieka. Ma właściwości zbliżone do etanolu, aczkolwiek jest od niego od 2 do 4 razy silniejszy. Dawka śmiertelna przy spożyciu doustnym LD₅₀ dla szczura to 1870 mg/kg masy ciała (dla porównania dawka śmiertelna etanolu to 7060 mg/kg masy ciała). Wchłonięty przez organizm jest metabolizowany do aldehydu propionowego (propanalu) C₃H₆O i kwasu propionowego C₃H₆O₂. Na skutek metabolizowania alkoholu propylowego może dojść do stanu zapalnego płuc.

W 2011 roku odnotowano wyłącznie jeden przypadek zgonu spowodowanego zatruciem alkoholem propylowym.

Objawy zatrucia propanolem:

• nudności;
• wymioty;
• bóle głowy;
• zaburzenia równowagi;
• pocenie się;
• utrata świadomości.

Po przedostaniu się alkoholu propylowego do oka, może dojść do uszkodzenia rogówki i siatkówki. Ponadto propanol działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy i wykazuje właściwości narkotyczne.

Dowiedz się również, czym jest papaweryna, eozyna, siarczek cynku, PCW oraz kwas teraftalowy.