Polichlorek winylu PCW (błędnie nazywany PCV) to bardzo popularne tworzywo sztuczne, które wykorzystywane jest do produkcji wielu przedmiotów codziennego użytku. Związek ten zajmuje trzecie miejsce pod kątem powszechności stosowania na całym świecie. PCW jest tani w produkcji, względnie wytrzymały i nie przewodzi prądu elektrycznego. Niestety, nie jest materiałem przyjaznym dla środowiska, a jego naturalny rozkład trwa kilkadziesiąt i więcej lat. Co jeszcze wiemy o tym surowcu i czym właściwie jest PCW?
Co to jest polichlorek winylu PCW? Historia i produkcja
Polichlorek winylu PCW (ang. Poli Vinyl Chloride – PVC) został pierwszy raz otrzymany w 1835 roku przez francuskiego fizyka i chemika Henriego-Victora Regnault`a. Niestety aż do lat 30. XX wieku, właściwości oraz możliwości w zastosowaniu tego związku były bardzo ograniczone. Od chwili otrzymania przez W. L. Semona plastifykowanego polichlorku winylu, zainteresowanie tym surowcem znacząco wzrosło. Obecnie z PCW produkuje się setki tysięcy różnych wyrobów w niemal każdej gałęzi gospodarki.
Jak powstaje PCW? Proces produkcji polichlorku winylu nie należy do najprostszych. Wszystko opiera się o polimeryzację chlorku etylenu (blokową, suspensywną lub emulsyjną). Jest to najczęściej stosowany proces technologiczny, który składa się z dwóch etapów: chlorowania etylenu oraz pirolizy chlorku etylenu. W drugim etapie produktem ubocznym jest chlorowodór, który w reakcji oksychlorowania etylenu jest również wykorzystywany do wytwarzania PCW. Inną znaną metodą na otrzymywanie PCW jest wysokotemperaturowe oksychlorowanie etylenu. Niestety proces produkcyjny PCW przysparza ogromne problemy w środowisku naturalnym, o czym w dalszej części artykułu.
Właściwości polichlorku winylu PCW
PCW to idealny produkt do stosowania zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń. Posiada doskonałe właściwości mechaniczne, co czyni go odpornym m.in. na działanie:
- niskich i wysokich temperatur
- niekorzystnych warunków atmosferycznych
- promieni UV
- sił ściskających i rozciągających
Polichlorek winylu wyróżnia się również wysoką odpornością chemiczną, ale nie jest odporny na działanie związków ketonowych, estrów, chlorowanych węglowodorów czy też aromatów. Syntetyk ten ma właściwości samogasnące, łatwo poddaje jest obróbce mechanicznej (cięciu, toczeniu, wierceniu, szlifowaniu etc.), nie ulega rozciąganiu pod wpływem wysokich temperatur i cechuje się wysoką wytrzymałością zmęczeniową.
Zastosowanie PCW
Polichlorek winylu znalazł się na podium najczęściej wykorzystywanych surowców produkcyjnych na całym świecie. Nic dziwnego, skoro wyróżnia go tak wiele cennych właściwości mechanicznych i chemicznych. PCW jest stosowany m.in. do produkcji systemów kablowych, elektroniki, wykładzin, drzwi i okien PVC, części samochodów, toreb foliowych i wielu przedmiotów domowego i przemysłowego użytku. Korzyści z PCW doceniane są m.in. w przemyśle motoryzacyjnym, meblowym, inżynieryjnym, budowlanym czy też elektronicznym.
PCW, PCV czy PVC – która nazwa jest poprawna?
Poprawny skrót od polskiej nazwy polichlorek winylu to PCW. Odnosząc się do wersji angielskiej będzie to PVC. Skrót PCV jest w każdym przypadku błędny i niepoprawny! Skąd się to wzięło? Najprawdopodobniej od błędnej pisowni czy wymowy angielskiego skrótu PVC, który jest formą poprawną. Niestety z racji tak popularnego (aczkolwiek w 100% błędnego nazewnictwa) skrótu PCV, zarówno producenci, jak i sprzedawcy nadal stosują go zamiennie.
PCW to trucizna! Poznaj jego wpływ na zdrowie
Niestety PVC pomimo tak wielu korzystnych właściwości, ma również swoją gorsza stronę – wręcz katastroficzną. Okazuje się, że polichlorek winylu zasługuje na miano najbardziej niebezpiecznego tworzywa sztucznego na świecie. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ PCW w gruncie rzeczy jest mieszaniną trujących i wysoce szkodliwych związków, które jak pokazują ostatnie badania, wydzielają się z powierzchni PCW nawet w temperaturze pokojowej.
O wiele gorzej jest w sytuacji pożaru, podczas którego materiał ten co prawda nie pali się, ale ulega rozkładowi. Do powietrza uwalniane są śmiertelnie trujące gazy, takie jak chlorowodór czy dioksyny i furany. Pikanterii dodaje również fakt, że substancje te należą do najbardziej szkodliwych związków znanych ludzkości. Z tego powodu PCW stanowi poważne zagrożenie nawet dla osób, które nie mają bezpośredniego kontaktu z ogniem!
Szkodliwe dodatki w PCW – śmiertelna mieszanka!
W skład PCW wchodzi nie tylko trujący chlor ale również szereg dodatków, których celem jest ulepszenie jego właściwości mechanicznych. Należą do nich m.in. zmiękczacze, pigmenty, stabilizatory, biocydy, rozjaśniacze, retardanty (czyniące tworzywo substancją niepalną) oraz środki zapobiegające dymieniu PCW w przypadku pożaru. Cała ta mieszanka to dziesiątki różnych substancji – w tym rakotwórczych. Dlatego też od dłuższego czasu stanowczo odchodzi się od produkcji opakowań żywnościowych wykonanych z PCW i zastępuje się je bezpieczniejszym politeraftalanem etylenu (w skrócie PET).
Wpływ PCW na środowisko naturalne
Tak, jak wspomnieliśmy wcześniej, wytwarzanie PCW niesie za sobą skrajnie niekorzystne skutki dla środowiska naturalnego. Same półprodukty niezbędne do jego pozyskania (chlorek etylenu i chlorek winylu) są wyjątkowo toksyczne dla zdrowia nie tylko ludzi, ale również i zwierząt. Co gorsza produkty wykonane z PCW nie podlegają recyklingowi. Jest to spowodowane wszelkimi dodatkami, które stanowią nawet ponad połowę całej masy mieszanki. Od parudziesięciu lat PCW jest sukcesywnie wycofywane, a coraz więcej gmin w wielu krajach europejskich, zabrania jego stosowania.