Siarczan magnezu (inaczej sól gorzka, ang. Magnesium sulfate) to związek chemiczny pochodzenia nieorganicznego. Pod pod tym pojęciem kryje się sól kwasu siarkowego i magnezu.
W warunkach pokojowych przybiera postać drobnych, białych i bezwonnych kryształków (proszku). Siarczan magnezu znalazł szerokie zastosowanie m.in. w przemyśle farmaceutycznym, przemyśle tekstylnym i rolniczym (jako nawóz).
Siarczan magnezu – właściwości
W formie bezwodnej, siarczan magnezu to biały proszek bez wyczuwalnego zapachu, o gorzko-słonym smaku. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie (33,5 g na 100 g wody) i wykazuje silne właściwosci higroskopijne (pochłania wilgoć z powietrza). Swoim wyglądem przypomina nieco gruboziarnistą sól kuchenną.
Siarczan magnezu tworzy kilka hydratów – w tym heptahydrat (minerał epsomit, inaczej sól gorzka lub angielska) i monohydrat (minerał kizeryt).
| Wzór sumaryczny | MgSO4 |
| Masa molowa | 120,415 g/mol |
| Gęstość | 2,66 g/cm³ (bezwodny) |
| Rozpuszczalność w wodzie | Tak, 300 g/l (w temp. 20 °C) |
| Temperatura rozkładu | 1124 °C |
Siarczan magnezu – otrzymywanie
Omawiany siarczan magnezu można otrzymać na wiele sposobów. Do najpopularniejszych zaliczyć można:
- Oczyszczanie minerałów siarczanu magnezu (kizerytu lub langbeinitu);
- Izolacja wód naturalnych o wysokiej zawartości tego związku;
- Reakcja tlenku magnezu lub magnezytu z kwasem siarkowym.
Z kolei sól bezwodną można pozyskać ogrzewając wyższe hydraty do temperatury 70 °C, a następnie odwadniając powstały w ten sposób monohydrat w temp. 500 °C.
Sprawdź również: Mocne kwasy i zasady.
Siarczan magnezu – zastosowanie
Z siarczanu magnezu korzysta się w wielu gałęziach przemysłu. Oto kilka przykładów zastosowań:
- środek suszący w laboratoriach (w formie bezwodnej);
- w medycynie jako środek tokolityczny (hamujący skurcze macicy) oraz przeczyszczający;
- w rolnictwie jako nawóz dolistny;
- do produkcji wód mineralnych;
- w przemyśle weterynaryjnym;
- w przemyśle tekstylnym.
Zastosowanie w medycynie
Sól Epsom, czyli omawiany siarczan magnezu może być stosowany w medycynie i kosmetologii zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. W zależności od sposobu aplikacji, różnić będzie się jego wpływ na organizm.
W przypadku podania wewnętrznego, najczęściej stosuje się siedmiowodny siarczan magnezu, który wykazuje właściwości przeczyszczające (środek na zaparcia). Działanie tego związku opiera się o zatrzymanie wody w jelitach (jest czynny osmotycznie), przez co dochodzi do zmiękczenia masy kałowej.
Aby przyrządzić roztwór pitny na zaparcia, należy w szklance wody rozpuścić 2–3 łyżeczki siedmiowodnego siarczanu magnezu i stosować go raz na dobę.
Z kolei jeśli mówimy o zastosowaniach zewnętrznych, to siarczan magnezu świetnie sprawdza się w kosmetologii. Popularne są kąpiele w roztworach tej substancji, a także różnego rodzaju płukanki czy ciepłe okłady. Związek ten wykazuje właściwości antybakteryjne, poprawia ogólną kondycję paznokci, włosów i skóry. Ponadto tego typu kąpiel solankowa świetnie odpręża i ułatwia zasypianie, a zatem jest szczególnie zalecana wieczorami.
Zastosowanie w rolnictwie
Siedmiowodny siarczan magnezu znalazł bardzo szerokie zastosowanie w rolnictwie. Stosowany jest w formie nawozu do nawożenia i odżywiania dolistnego roślin, a także fertygacji (nawożenia wraz z podlewaniem roślin). Nadaje się zarówno do upraw tradycyjnych, jak i hydroponicznych. Może być stosowany do wszystkich rodzajów roślin uprawnych i sadowniczych. Najczęściej stosuje się go do nawożenia ziemniaków, pomidorów, roślin jagodowych, drzew owocowych i iglastych. Można nim nawozić również rośliny doniczkowe.
Nawóz z siarczanu magnezu sprzedawany jest w formie drobnych kryształków i jest całkowicie rozpuszczalny w wodzie.
Dawkowanie siarczanu magnezu różni się w zależności od konkretnego rodzaju rośliny:
- Zboża jare i ozime – od 10 do 15 kg/ha
- Buraki cukrowe – od 10 do 15 kg/ha
- Ziemniaki – od 10 do 15 kg/ha
- Rzepak – od 10 do 15 kg/ha
- Kukurydza – od 10 do 15 kg/ha
- Rośliny strączkowe – od 10 do 15 kg/ha
- Jabłonie – od 15 do 20 kg/ha
- Truskawki – od 4 do 9 kg/ha
- Pomidory i papryki (pod osłonami) – od 2,5 do 5 kg/ha
- Ogórki (pod osłonami) – 5 kg/ha
- Inne warzywa w polu – od 6 do 12 kg/ha
Zaletą tego związku jest to, że jest całkowicie mieszalny z niemal wszystkimi agrochemikaliami, przeznaczonych do zabiegów wzmacniających (np. wraz z dokarmianiem roślin mocznikiem). Ponadto zarówno siarczan magnezu, jak i siarczan wapnia nie wykazują właściwości odkwaszających.
Zaleca się, aby nawożenie siarczanem magnezu przeprowadzać wcześnie rano lub wieczorem, najlepiej przy bezwietrznej pogodzie i w dni lekko zachmurzone.
Uwaga! Nie zaleca się mieszania siarczanu magnezu z manganem. Poza tym produkt ten można mieszać z większością dostępnych na rynku nawozów, nadających się do rozpuszczenia w wodzie.
Za 25 kg worek siedmiowodnego siarczanu magnezu trzeba zapłacić 50–60 zł.
Sprawdź również: