Azotan wapnia czyli potocznie mówiąc saletra wapniowa to popularny nawóz, składający się z dużej ilości azotu (15,5 %). W dzisiejszym artykule omówimy najważniejsze właściwości tej substancji oraz jej zastosowanie.
Czym jest saletra wapniowa?
Saletra wapniowa (azotan wapnia, saletra norweska, ang. Calcium nitrate) to inaczej sól kwasu azotowego i wapnia. Produkt ten w niewielkich ilościach można znaleźć w minerale o nazwie nitrokalcyt. Saletrę wapniową stosuje się głównie w formie nawozu azotowego, zawierającego 15,5% azotu. Na skalę przemysłową produkowany jest m.in. poprzez działanie kwasem azotowym na wapień lub fosforyty.
Nazwa tego związku – saletra norweska, wzięła się z tego, że druga metoda, czyli oddziaływanie kwasem na fosforyty, została opracowana na terenie Norwegii w 1927 roku.
Właściwości saletry wapniowej
Azotan wapnia w normalnych warunkach przyjmuje formę drobnych, białych kryształków. Wykazuje silne właściwości higroskopijne, a zatem pochłania wilgoć z otoczenia. Jednocześnie stanowi on dosyć silny utleniacz i jego połączenie z materiałami łatwopalnymi może doprowadzić do zapłonu i wybuchu. Wzór sumaryczny saletry wapniowej to Ca(NO3)2. Azotan wapnia bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie – 144 g/100 g (w temp. 25 °C). Gęstość saletry wapniowej w formie anhydrytu (postaci bezwodnej) wynosi 2,504 g/cm.
Omawiany związek rozkłada się w temp. 40 °C i tworzy tetrahydrat. Dawka śmiertelna saletry wapniowej to LD50 302 mg/kg (szczur, podanie doustnie).
Sprawdź również: Czym jest siarczan amonu?
Zastosowanie saletry wapniowej
Obecnie saletra wapniowa znalazła zastosowanie głównie jako nawóz azotowy. Związek ten zawiera aż 15,5% tego ważnego dla roślin pierwiastka. Jednocześnie nawóz ten dostarcza roślinom rozpuszczalny w wodzie wapń. Azotan wapnia stosowany jest do nawożenia pogłównego, czyli w okresie wzrostu i wegetacji roślin. Może być stosowany zarówno w rolnictwie, jak i ogrodnictwie, praktycznie we wszystkich strefach klimatycznych.
Saletrę wapniową zaleca się stosować wyłącznie w wiosennym okresie rozwoju roślin (na co najmniej 3 tygodnie przed okresem wegetacji). Nawóz ten można stosować na wszystkich rodzajach gleby, zarówno do owoców, warzyw, jak i roślin ozdobnych. Aby przygotować roztwór do oprysku, należy rozpuścić od 5 do 6 kg nawozu w 600 – 1000 litrach wody. Taka dawka powinna wystarczyć na ok. 1 hektar powierzchni i lepiej nie przekraczać tej normy.
Warto zaznaczyć, że stosowanie saletry wapniowej nie obciąża środowiska, gdyż zawarte w nim związki są pochłaniane przez rośliny, a dodatkowo nie ma ryzyka zasolenia tzw. składnikami balastowymi. Rolnicy chętnie sięgają po saletrę wapniową jeszcze z innych powodów. Mianowicie nawóz ten bardzo szybko się rozpuszcza, np. podczas mgły czy porannej rosy. Ponadto związek ten pozostaje bezpieczny dla liści i nie powoduje ich poparzeń, nawet podczas stosowania w słoneczne dni.
Uwaga! Azotanu wapnia nie wolno łączyć z innymi nawozami zawierającymi w składzie fosfor lub siarkę. Jeśli zachodzi konieczność stosowania obu tych nawozów, wtedy ich mieszanie należy przeprowadzić w dwóch osobnych zbiornikach. Saletra wapniowa może być natomiast bezpiecznie mieszana z saletrą magnezową, azotową lub potasową.
Cechy saletry wapniowej jako nawozu:
- Ogranicza wchłanianie metali ciężkich przez rośliny (z gleby i z powietrza);
- Wydłuża żywotność warzyw i owoców;
- Wpływa korzystnie na elastyczność komórek roślin;
- Zwiększa odporność roślin na choroby, niskie temperatury i uszkodzenia mechaniczne.
Inne zastosowania azotanu wapnia
- Uzdatnianie wody ściekowej – zatrzymuje trwające w niej procesy biologiczne organizmów beztlenowych (związek ten ogranicza również nieprzyjemny zapach ścieków);
- Plastyfikator w zaprawach murarskich – przyspiesza wiązanie zaprawy, często stosowany w niskich temperaturach;
- Produkcja lateksu – jest powszechnie stosowanym koagulantem podczas produkcji lateksu;
- Środek chłodzący – roztwór tetrahydratu ma właściwości endotermiczne, czyli pochłania ciepło z otoczenia i może służyć jako tymczasowe źródło chłodzące, np. produkty spożywcze;
- Roztwór soli – rozpuszczony azotan wapnia w połączeniu z azotanem potasu stosowany jest jako ciecz magazynująca i transferująca ciepło w elektrowniach słonecznych.
Sprawdź również: Czym jest saletra amonowa?
Ile kosztuje saletra wapniowa?
Za 25-kilogramowy worek granulowanej saletry wapniowej trzeba zapłacić ok. 80 zł (zależnie od producenta). W przypadku 17% roztworu, trzeba liczyć się z wydatkiem ok. 20 zł/litr.