Odpady medyczne stanowią istotną część środowiskowego wyzwania, wymagającego specjalistycznego postępowania. Zgodnie z przepisami, są to odpady powstające w trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych oraz prowadzenia badań naukowych w obszarze medycyny. Dokładny sposób postępowania z nimi jest ściśle uregulowany przez odpowiednie rozporządzenia i wymaga specjalistycznej uwagi.
Ustawa i regulacje dotyczące odpadów medycznych
Zgodnie z ustawą z grudnia 2012 r. oraz rozporządzeniem Ministra Zdrowia z października 2017 r., odpady medyczne wymagają precyzyjnego traktowania. Istotne jest unikanie zbierania zakaźnych odpadów medycznych poza miejscem ich wytwarzania. Jednakże, w przypadku wytworzenia zakaźnych odpadów medycznych podczas udzielania usług na wezwanie, istnieje obowiązek natychmiastowego ich dostarczenia do przystosowanych pomieszczeń.
Utylizacja odpadów medycznych
Bezpieczne unieszkodliwianie zakaźnych odpadów medycznych to kluczowa kwestia. Termiczne przekształcanie tych odpadów w spalarniach odpadów niebezpiecznych jest jednym z zalecanych sposobów ich utylizacji. Jednakże istnieją rygorystyczne zakazy, takie jak utylizacja w spalarniach czy składowanie na składowiskach.
Proces przetwarzania zakaźnych odpadów medycznych, w szczególności ich unieszkodliwianie, wymaga specjalnych uprawnień. Uzyskanie zezwolenia od marszałka województwa, odpowiedzialnego za to miejsce, jest konieczne. Przed wydaniem zezwolenia, wymagana jest zgoda Głównego Inspektora Sanitarnego na działanie instalacji lub urządzenia do unieszkodliwiania takich odpadów.
Kody odpadów medycznych
- 18 01 01 – Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03)
- 18 01 02* – Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03)
- 18 01 03* – Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82
- 18 01 04 – Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 (np. opatrunki z materiału lub gipsu, pościel, ubrania jednorazowe, pieluchy)
- 18 01 06* – Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne
- 18 01 07 – Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06
- 18 01 08* – Leki cytotoksyczne i cytostatyczne
- 18 01 09 – Leki inne niż wymienione w 18 01 08
- 18 01 10* – Odpady amalgamatu dentystycznego
- 18 01 80* – Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej o właściwościach zakaźnych
- 18 01 81 – Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej, inne niż wymienione w 18 01 80
- 18 01 82* – Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych
Kategorie i segregacja odpadów medycznych
Odpady medyczne stanowią szczególną kategorię, wymagającą precyzyjnego postępowania i przestrzegania rygorystycznych procedur. Podział na trzy kategorie: zakaźne, inne niebezpieczne oraz pozostałe, wymaga specjalistycznego podejścia i przestrzegania ściśle określonych przepisów.
Kategorie Odpadów Medycznych
Odpady Zakaźne:
Ta kategoria obejmuje nie tylko odpady powstałe przy pacjentach z chorobami zakaźnymi, ale także materiały, które mogą przenosić materiał genetyczny, jak zużyte opatrunki, podkłady, pieluchomajtki, części ciała czy organy.
Inne Odpady Medyczne:
W tej kategorii znajdują się mniej niebezpieczne odpady, takie jak chemikalia, niektóre leki, a także niektóre materiały stomatologiczne. Wchodzą tu również elementy takie jak nieskażone kawałki opatrunków, jednorazowe instrumenty medyczne czy opakowania po materiałach medycznych.
Segregacja i magazynowanie odpadów medycznych
Bezpieczne zarządzanie odpadami medycznymi to także odpowiednie oznaczenie worków i pojemników. Worki czerwone są przeznaczone dla odpadów zakaźnych, żółte dla mniej niebezpiecznych, a inne kolory dla pozostałych odpadów. Pojemniki na ostre elementy, takie jak igły czy skalpele, są sztywne, zapobiegając uszkodzeniu opakowania.
Procedury magazynowania, czas przechowywania, a także znakowanie opakowań są ściśle określone w przepisach. Dodatkowo, każda placówka medyczna zobowiązana jest do wpisu do rejestru Bazy Danych o produktach oraz o gospodarce odpadami, co wymaga prowadzenia bieżącej ewidencji odpadów.
Koszt utylizacji odpadów medycznych
Obecnie średnie stawki utylizacji odpadów medycznych wahają się w granicach 7000 – 9000 PLN za 1 tonę.