Rakiety Javelin to wysoce skuteczna broń przeciwko celom opancerzonym. Ta ręczna wyrzutnia rakiet może zostać zabrana w praktycznie dowolne miejsce na polu walki, a system samonaprowadzania nie wymaga żadnej inicjatywy ze strony operatora po wystrzeleniu pocisku. Co jeszcze warto wiedzieć na temat wyrzutni FGM-148 Javelin?
FGM-148 Javelin – definicja
Ręczna wyrzutnia rakiet FGM-148 Javelin (z ang. oszczep) to amerykańskiej produkcji, przenośny system rakietowy do zwalczania celów opancerzonych – inaczej AAWS-M (ang. Advanced Anti-Tank Weapon System-Medium). Broń ta pozostaje w użyciu od 1996 roku i jest stale rozwijana. Wyrzutnia ta jest następcą modelu M47 Dragon (FGM-77), który wszedł do użytku w roku 1975.
Javelin to rakieta typu „Fire-and-forget” co oznacza, że przed jej wystrzeleniem operator wyrzutni namierza cel, a po odpaleniu rakieta podąża za nim już bez żadnej interwencji użytkownika. Dzięki temu żołnierz może szybko ukryć się za osłoną tuż po naciśnięciu spustu. W przypadku wcześniejszej wersji M47 Dragon konieczne było śledzenie celu przez operatora, co narażało go na ostrzał. Tym samym pociski Javelin stały się niezwykle wygodne, skuteczne i pozwalają przeprowadzać atak z ukrycia.
Javelin – budowa
System przeciwpancerny FGM-148 Javelin zbudowany jest z trzech głównych elementów:
- Jednostki dowodzenia i odpalania (CLU, ang. Command Launch Unit) wraz z celownikiem dziennym, na podczerwień i termowizorem;
- Wyrzutni tubowej;
- Pocisku – umieszcza się go w wyrzutni tubowej ATK.
Omówmy zatem poszczególne elementy tego wyposażenia.
Command Launch Unit (CLU)
Jednostka dowodzenia i odpalania pozwala korzystać z trzech trybów widoku (celowania):
- DFOV (Day field of view) – luneta o 4-krotnym powiększeniu, wykorzystywana podczas operacji w świetle dziennym. Sprawdza się również podczas wschodów i zachodów Słońca, kiedy namierzanie przy pomocy wiązki podczerwieni staje się utrudnione z powodu nagrzanej/wychłodzonej powierzchni ziemi.
- WFOV (wide field of view) – luneta termowizyjna o 4-krotnym powiększeniu, która pozwala śledzić zarówno cele opancerzone, jak i piechotę w warunkach nocnych. Wyświetlacz pokazuje wtedy widok w odcieniach zieleni, a operator ma możliwość dostosowania jego jasności. Wnętrze CLU posiada własny system chłodzenia, dzięki czemu obrazowanie promieni podczerwonych jest bardzo dokładne. Tym samym operator jest w stanie odróżnić obiekty, których temperatura różni się zaledwie o kilka stopni.
- NFOV (narrow field of view) – luneta termowizyjna o 12-krotnym powiększeniu. Służy do lepszej identyfikacji bardziej oddalonych celów opancerzonych.
Ultra lekka jednostka CLU (Lightweight CLU)
Armia amerykańska stworzyła ultra lekką wersję jednostki dowodzenia i odpalania (Lightweight CLU, LWCLU). Charakteryzuje się niższą o 40% wagą i o 70% mniejszymi rozmiarami. Ponadto zapewnia o połowę dłuższy czas działania i została wyposażona w m.in.:
- Wysokiej jakości kolorowy wyświetlacz o rozdzielczości 5 Mpx;
- Zintegrowane rękojeści;
- Lokalizator GPS namierzanego celu;
- Dalmierz laserowy.
Pocisk Javelin
Na rakietę składają się takie elementy jak:
- Głowica bojowa;
- Silnik napędowy;
- System namierzania;
- System chłodzenia i kalibracji;
- System stabilizowania;
- Układ śledzenia.
Javelin to pocisk typu HEAT (ang. high-explosive anti-tank), inaczej przeciwpancerny pocisk kumulacyjny. Do przebicia pancerza wykorzystywany jest tzw. strumień kumulacyjny, powstający tuż po eksplozji materiału wybuchowego, działającego na wkładkę kumulacyjną. Tego typu pociski doskonale sprawdzają się podczas eliminacji nie tylko czołgów, ale również transporterów opancerzonych, ścian bunkrów czy stanowisk ogniowych.
Rakiety Javelin są w stanie spenetrować nawet pancerz reaktywny, którego zadaniem jest rozproszenie energii wybuchu. Jest to możliwe za sprawą dwóch osobnych ładunków detonacyjnych. Słabszy z nich najpierw detonuje kostkę pancerza reaktywnego, a następnie otwiera drogę do „gołego” pancerza, który penetrowany jest przez główny ładunek wybuchowy.
Javelin – zasada działania
Obsługa wyrzutni ręcznej FGM-148 Javelin jest bardzo prosta, aczkolwiek stoją za tym skomplikowane systemy elektroniczne i naprowadzania. W pierwszej fazie operator namierza cel, następnie po naciśnięciu spustu informacje na temat lokalizacji przeciwnika przekazywane są z CLU do pocisku rakietowego i następuje jego dwu-stopniowy wystrzał. Wtedy operator może schować się za osłoną lub uciec z miejsca ostrzału, ponieważ rakieta sama namierza cel przy pomocy czujnika podczerwieni i naprowadza się na niego.
Wystrzelenie rakiety
Tuż po naciśnięciu spustu, rakieta zostaje wyrzucona na odległość ok. 10 metrów, wykorzystując tradycyjne paliwo rakietowe. Etap ten jest w pełni bezpieczny dla operatora, ponieważ paliwo spalane jest wyłącznie wewnątrz tuby. Następnie dysze rakiety automatycznie obracają się nieco do dołu i zaczyna pracować silnik rakietowy na paliwo stałe. Tym samym operator nie jest narażony na działanie gorących gazów.
Tryby trajektorii lotu
Operator wyrzutni ma możliwość wyboru jednego z dwóch trybów trajektorii lotu pocisku: po linii prostej lub ruchem parabolicznym, podczas którego pocisk wznosi się, a następnie uderza w cel prostopadle od góry. Drugi tryb kierowania jest wysoce skuteczny przeciwko czołgom, z uwagi na słaby pancerz w okolicach wieży.
Javelin – zasięg, waga, prędkość lotu
- Waga rakiety: 11,8 kg
- 15,9 kg z tubą
- 22,3 kg całość (rakieta, tuba, CLU)
- Długość rakiety: 1,1 m
- Długość tuby: 1,2 m
- Średnica tuby: 142 mm
- Kaliber pocisku: 127 mm
- Zasięg: 2500 m (4500 metrów w przypadku LWCLU, 4750 m przy wystrzale z pojazdu)
- Masa głowicy bojowej: 8,4 kg
- Wysokość lotu: 60 metrów (płaska trajektoria), 150 m (atak z góry)
- Prędkość lotu: 140–300 m/s
Javelin – cena, produkcja, warianty, użytkownicy
- 216 717 USD – pocisk G-model, FY2021
- 240 000 USD – pocisk w wersji eksportowej, FY2019
- 249700 USD – Lightweight CLU, FY2021
Do tej pory wyprodukowano ok. 45 000 sztuk pocisków Javelin i ok. 12 000 sztuk CLU.
Warianty
- FGM-148A
- FGM-148B
- FGM-148C
- FGM-148D
- FGM-148E
- FGM-148F
- FGM-148G
Sprawdź również:
Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/FGM-148_Javelin