Tetrachloroeten czy też czterochloroetylen to związek chemiczny stosowany przede wszystkim do „suchego” prania chemicznego, jako wywabiacz plam i rozpuszczalnik. Co jeszcze warto wiedzieć o tej substancji?
Tetrachloroeten – definicja i właściwości
Pod pojęciem tetrachloroetenu kryje się związek chemiczny pochodzenia organicznego, o wzorze sumarycznym C2Cl4. Czterochloroetylen to pochodna etenu w całości podstawiona chlorem – perchloroeten. Substancja ta jest bezbarwna i ma dość specyficzny, słodki zapach. Mieszalna m.in. z etanolem, eterem dietylowym i benzenem. Rozpuszcza się w większości rozpuszczalników organicznych.
Czterochloroetylen dosyć szybko ulega biodegradacji. Na wolnym powietrzu okres połowicznego rozkładu wynosi 50 dni. Proces rozkładu znacząco spowalniają warunki anaerobowe, czyli beztlenowe. Obszar skażony tetrachloroetenem można zneutralizować m.in. redukującym działaniem metali, np. sproszkowanego żelaza.
Inne nazwy: Ethylene tetrachloride, Perchloroethylene, PCE, Tetrachloroethylene, Tetrachloroetylen, Perchloroetylen, Perchloroeten, Czterochlorek etylenu, PER.
Wzór sumaryczny | C2Cl4 |
Masa molowa | 165,82 g/mol |
Gęstość | 1,6230 g/cm³ (w temp. 20 °C) |
Rozpuszczalność w wodzie | 0,286 g/kg (w temp. 20 °C) |
Temperatura topnienia | −22,2 °C |
Temperatura wrzenia | 121,2 °C |
Lepkość | 0,844 mPa·s |
Prężność par | 14 mmHg (w temp. 20 °C) |
Numer ADR | UN1897 |
Tetrachloroeten – zastosowanie
Czterochloroetylen stosowany jest w m.in. w pralniach chemicznych do suchego prania, jako rozpuszczalnik w przemyśle chemicznym do produkcji lakierów, farb, klejów czy smarów, a także w chemii gospodarczej.
Jest doskonałym nośnikiem ciepła w postaci płynnej, dzięki czemu skutecznie czyści powierzchnie ubrań. Ponadto substancja ta wykorzystywana jest do odtłuszczania warstw metalicznych i do produkcji środków owadobójczych i syntetycznego kauczuku.
Szkodliwość i wpływ na zdrowie
Niestety czterochloroetylen zalicza się do substancji mogących wywoływać zmiany nowotworowe u ludzi (grupa 2A wg skali IARC). Oprócz tego związek ten stanowi ryzyko biologiczne dla organizmów wodnych i może powodować długotrwałe skażenie wód.
Tetrachloroeten łatwo wnika przez drogi oddechowe, a jego obecność w organizmie może być przeprowadza podczas badania próbki wydychanego powietrza, podobnie jak podczas badania alkomatem. W przypadku długotrwałej ekspozycji, związek ten może być wykrywalny w wydychanym powietrzu nawet przez kilka tygodni. Zarówno tetrachloroeten, jak i jego metabolit (kwas trichlorooctowy) mogą być wykrywane podczas badania krwi.
Komitet SOCEL (ang. Scientific Committee on Occupational Exposure Limit Values) zaleca stosować następujące ograniczenia na ekspozycję czterochloroetylenu:
- średni czas 8 godzin pracy – do 20 ppm
- krótkotrwała ekspozycja do 15 minut – do 40 ppm.
Cena
Za 1 kg tetrachloroetenu trzeba zapłacić ok. 60 zł. W przypadku większych opakowań, cena ta jest nieco korzystniejsza – ok. 200 zł za 5 litrowy baniak.