Wojna na Ukrainie podkreśliła znaczenie krajowego przemysłu zbrojeniowego, zwracając uwagę na konieczność zapewnienia samowystarczalności w zakresie produkcji sprzętu wojskowego oraz materiałów wybuchowych. To właśnie w tym kontekście Grupa Azoty, znana z produkcji chemicznej, zaczyna odgrywać kluczową rolę.
Produkcja nitrocelulozy przez Grupę Azoty
Jednym z najważniejszych wyzwań, przed którymi stoi Polska branża zbrojeniowa, jest niedobór nowoczesnych materiałów wybuchowych, takich jak nitroceluloza. Wiceprezes Grupy Azoty, Paweł Bielski, zauważa, że firma posiada odpowiednie zasoby i doświadczenie, aby podjąć się produkcji tych strategicznych komponentów. W ubiegłym roku podpisano list intencyjny dotyczący współpracy przy produkcji nitrocelulozy, co może stanowić fundament dla rozwoju krajowych zdolności w zakresie obronności.
Grupa Azoty planuje skoncentrować się na produkcji prochów wielobazowych, które są zaawansowanymi materiałami wykorzystywanymi w nowoczesnym uzbrojeniu. Proces produkcji nie ogranicza się tylko do jednego typu prochu; jest to skomplikowany proces, który wymaga dostosowania składu chemicznego do specyficznych zastosowań. Kluczowe dla tego przedsięwzięcia będzie uzyskanie nitrocelulozy, która stanowi od 50 do 60% składu prochów wielobazowych.
Zyska nie tylko branża wojskowa
Produkcja nitrocelulozy może mieć również zastosowania w branżach cywilnych, takich jak kosmetyki czy farmaceutyki. Grupa Azoty planuje zakończyć studium wykonalności dotyczące inwestycji w najbliższych miesiącach, co może otworzyć drzwi do nowych miejsc pracy. W zakładach już teraz pracują specjaliści z doświadczeniem w zakresie materiałów niebezpiecznych, co daje podstawy do rozwoju nowego segmentu produkcji.
Czym jest nitroceluloza?
Nitroceluloza jest potężnym materiałem wybuchowym, który ma zdolność do przejścia z deflagracji w detonację (DDT). W obecności powietrza spala się w błyskawiczny sposób, emitując intensywny, jasny żółty płomień, przy czym nie pozostawia żadnego zapachu ani widocznych resztek. Proces spalania generuje dużą ilość ciepła, a fala cieplna odczuwalna jest nawet 2 metry od źródła.
Nitroceluloza z 10–12% zawartością azotu jest określana jako bawełna kolodionowa, natomiast ta z 12–14% azotu to bawełna strzelnicza.
Cechy nitrocelulozy obejmują:
- Silne właściwości wybuchowe.
- Wysoka łatwopalność.
- Temperatura zapłonu wynosi około 200°C.
- Doskonała rozpuszczalność w organicznych rozpuszczalnikach, takich jak etanol, aceton czy benzen, co tworzy znane lakiery nitrocelulozowe.
- Brak rozpuszczalności w wodzie.
- Prędkość detonacji wynosi 6300 m/s przy maksymalnej gęstości 1,3 g/cm³, uzyskiwana przy użyciu spłonki lub w wyniku DDT.
- Powolne rozkładanie pod wpływem ciepła.
- Wysoka wrażliwość na płomienie oraz bodźce mechaniczne, co sprawia, że do bezpiecznego transportu dodaje się 25–30% wody lub alkoholu (takiego jak etanol, izopropanol czy butanol).
- Może zapalić się w wyniku iskry, ciepła lub płomienia.
Po estryfikacji nitroceluloza może zmieniać kolor na lekko żółty lub pozostać niezmieniona.
Zobacz również: Nitrogliceryna – materiał wybuchowy. Właściwości, zastosowanie