Zarówno w pracy, jak i prywatnie zdarza nam się słyszeć, jak ktoś mówi „Nie mam pewności siebie”, a ponieważ jest to utarty i dość popularny zwrot, mało kto zastanawia się nad jego logiczną zasadnością i tym, w jakich sytuacjach go używa i jakie efekty wywołuje jego wieloletnie stosowanie wobec siebie.
Podczas szkoleń menadżerskich zwracam uwagę na to sformułowanie i gdy np.: menedżer mówi, że do tej pory nie zrealizował swojej kariery ponieważ „nie jest pewny siebie” wtedy zaczynam od pytania, a w jakich sytuacjach był pewny siebie? W ten sposób mam już informację o tym, ile razy to stwierdzenie odwołujące się do całości jego tożsamości, okazało się fałszywe. I teraz kolejna kwestia, to zastanowienie się, jak to się dzieje, że „jestem pewny siebie, gdy prowadzę samochód” i „nie jestem pewny siebie, gdy występuję przed zarządem”? Jak myślisz, jak pewny siebie byłbyś podczas wystąpień przed zarządem, gdybyś robił to dzień w dzień, rano i wieczorem przez 10 lat? Gdybyś spędził na tej aktywności tyle samo czasu, ile spędziłeś prowadząc samochód?
Pewność siebie nie znika i nie pojawia się, w życiu jesteśmy cały czas tą samą osobą, która po prostu pewne kompetencje trenowała częściej i więcej, a inne mniej i rzadziej. Nie można być niepewnym siebie, jesteśmy niepewni jedynie swoich umiejętności np. w zakresie występowania przed ważnym audytorium i pewni tego czego już się nauczyliśmy. „Pewność siebie” jest „lingwistycznym kłamstwem”, które sobie powtarzamy, jak również uzasadnieniem, swego rodzaju opinią, ale przede wszystkim jedną z pułapek logicznych w jakie sami dajemy się złapać. Tymczasem zrozumienie i zmiana tego przekonania o sobie (zbyt ogólnego i ograniczającego), jest pierwszym i niezwykle istotnym krokiem do wejścia na drogę budowania swojej pewności w działaniu w wybranych obszarach oraz wzięcia za nie odpowiedzialności.
Na początku jest słowo, czyli siła założeń
Myślimy słowami, a raczej znaczeniami, które im nadajemy, a także obrazami i dźwiękami, a te wszystkie procesy są często zautomatyzowane i nieuświadomione. Podświadomość daje impuls do podjęcia działania już 7 sekund wcześniej zanim świadomość wykona określone działanie. Świadomość dostarcza swojego rodzaju uzasadnienie dokonanego wyboru.
Inaczej rzecz ujmując, taka etykieta jak “niepewny siebie” działa jak samospełniająca się przepowiednia, poprzez którą zaczynamy selekcjonować z naszych doświadczeń wszystkie momenty, które to potwierdzają, pomijając wszystkie inne, w których byliśmy “pewni siebie”. Tak działa mechanizm filtrów uwagowych, w które jesteśmy wyposażeni. Dlatego właśnie warto dbać o to, co do siebie mówimy, ponieważ te zdania będą zarówno wywoływać z naszej pamięci doświadczenia potwierdzające je, jak i kierować naszą uwagę na jej odnajdywanie w kolejnych doświadczeniach.
Pewność sukcesu, czy sukces z pewnością?
Czy w takim razie tzw. „pewność siebie” to warunek konieczny osiągnięcia sukcesu? Z mojego doświadczenia, w pracy indywidualnej z klientami wynika, że nie. Pracowałam i nadal pracuję z managerami, którzy boją się wielu aspektów swojej pracy i często zgłaszają „niskie poczucie pewności siebie”, ale pomimo tych trudnych warunków realizują zaplanowane działania. Wynika to z ich postawy, która jest ukierunkowana na rozwiązanie problemu i tworzenie tych rozwiązań, aby zrealizować cele organizacyjne oraz własną karierę. Kiedy jednak uświadamiają sobie, że pewność siebie to tak naprawdę pewność dotycząca jedynie własnej kompetencji społecznej, biznesowej, czy osobistej, a nie ich samych, ich tożsamości, wtedy jest im o wiele łatwiej kształtować swoją proaktywną postawę, zmieniać działania i szybciej osiągnąć to, co dla nich najważniejsze.
Zapewne od teraz gdy już wiemy, że „pewność siebie” nie istnieje trudniej będzie nam przejść obojętnie wobec tego zwrotu i zarazem będzie on wskazówką w jakim obszarze możemy lub powinniśmy podnieść nasze kompetencje, bo wtedy gdy pojawia się „nie jestem pewny siebie” pojawia się komunikat o tym „co od teraz mogę zacząć ćwiczyć i robić”, aby uzyskać w tym obszarze większą pewność w działaniu.
Psycholog i Trener biznesu