Ostre papryczki mają szerokie grono fanów na całym świecie. Podczas gdy charakterystyczny, piekący smak papryczek dla jednych jest wręcz uwielbiany i pożądany w wielu potrawach, tak u innych może wywoływać bardzo skrajne uczucie pieczenia i bólu. Co odpowiada za ostry smak papryczek i czy istnieje skala ostrości papryki? Sprawdzimy to w dzisiejszym artykule!
Co odpowiada za ostry smak papryczek?
Substancją odpowiedzialną za piekący smak ostrych papryczek jest kapsaicyna. Jej właściwości sprawiają, że po zjedzeniu pikantnej potrawy, mamy podobne uczucie jak w przypadku poparzenia lub wręcz uszkodzenia tkanki.
Jak pozbyć się pieczenia po zjedzeniu papryczki?
Charakterystyczne pieczenie na języku i w jamie ustnej potrafi solidnie nas zdezorientować. W sytuacji kryzysowej szukamy więc szybkiego sposobu, aby złagodzić specyficzne działanie kapsaicyny. Już wtedy musimy pamiętać, że kapsaicyna nie rozpuszcza się w wodzie, a zatem przepłukanie ust zimną wodą nie przyniesie spodziewanego rezultatu. Wręcz przeciwnie – może pogorszyć sytuację, ponieważ kapsaicyna zacznie rozprzestrzeniać się po jamie ustnej i przełyku. Aby złagodzić pieczenie po zjedzeniu ostrych papryczek, należy przepłukać usta tłustym mlekiem lub alkoholem, ponieważ kapsaicyna dobrze rozpuszcza się w alkoholach i tłuszczach.
Czym jest skala ostrości Scoville’a?
Skala ostrości Scoville’a to inaczej poziom pikantności danej potrawy, głównie wykorzystywany do określenia skali ostrości różnych papryk. Skala ta wyrażana jest skrótem SHU z ang. Scoville Hotness Unit. Skala ta została wprowadzona przez amerykańskiego chemika Wilbura Scoville’a w 1912 roku. Im większą wartość SHU posiada dana potrawa, tym większy efekt pieczenia wywołuje po spożyciu. Dla przykładu czysta kapsaicyna ma aż 16 000 000 SHU, podczas gdy popularna papryczka Jalapeño od 2300 do 8000 SHU.
Zobacz również: Gaz pieprzowy (pepper spray) – właściwości, działanie
Skala ostrości papryki
Papryka (pieprz) cayenne – 30 000 – 50 000 SHU
Papryka cayenne (inaczej pieprz kajeński, papryka kajeńska) to w gruncie rzeczy kuzynka meksykańskiej papryczki jalapeño. Pieprz cayenne pozyskuje się ze zmielonych i wcześniej ususzonych owoców tej papryki. Wyraźny, ostry smak tej przyprawy sprawia, że pieprz cayenne jest chętnie wykorzystywany w przyrządzaniu różnego rodzaju zapiekanek, dań z drobiu, sosów i makaronów.
Sama nazwa tej rośliny wywodzi się ze słowa quiínia, oznaczającego w języku tupi ostrą paprykę. To właśnie od nazwy owej papryczki wywodzi się stolica Gujany Francuskiej – Kajenny (fr. Cayenne). Ciekawostką jest to, że owa nazwa została nadana przez europejczyków, którzy błędnie skojarzyli ją z rosnącą w tych rejonach papryką Cayenne.
Papryka habanero – 100 000 – 350 000 SHU
Papryka habanero jest jedną z najpopularniejszych papryczek na świecie, występująca naturalnie w okolicach Meksyku oraz Amazonki. Szczególnie dużą popularnością cieszy się wśród Amerykanów i Meksykańczyków, a to nie tylko za sprawą niecodziennie wysokiego SHU. Prócz palącego smaku, habanero charakteryzuje się także niską kalorycznością oraz dużą ilością witaminy C i antyoksydantów, co sprawia, że papryczka ta jest ciekawym, a jednocześnie zdrowym, dodatkiem do potraw.
Papryka habanero osiąga niewielkie rozmiary – długość owoców nie przekracza 6 centymetrów, co jest jednym z powodów częstego stosowania jej w zawodach w jedzeniu papryczek. Dojrzała papryczka ma kolor pomarańczowy lub czerwony, ale w zależności od rodzaju możemy spotkać się także z barwami fioletowymi, brązowymi, a nawet białymi. Warto zwrócić uwagę również na niedojrzałe, zielone owoce, które dzięki znacznie większej ilości witaminy C również cieszą się dużą popularnością wśród koneserów ostrych smaków.
Papryka ‘Naga Jolokia’ – 855 000 – 1 075 000 SHU
Naga Jolokia, znana również pod wieloma innymi nazwami, na przykład Ghost Pepper, do 2007 roku była uważana za najostrzejszą na świecie. Dosłowne tłumaczenie jej nazwy – wężowa papryka chilli idealnie oddaje jej ostry, specyficzny smak połączony z owocowo-pieprzowym aromatem. Jest ona jedną z najpopularniejszych przypraw w Indii, gdzie też znajdziemy jej największe uprawy, ale bez problemu kupimy jej suszone owoce w sklepach internetowych, a nawet niektórych sklepach stacjonarnych na terenie Polski.
Podobnie jak w przypadku innych papryczek, jej owoce można zbierać przed dojrzeniem, a więc gdy są jeszcze zielone i jest to opcja przede wszystkim dla osób, które obawiają się pełnego potencjału tej papryczki – dojrzała, czerwona Naga Jolokia osiąga pełnię ostrości, a więc nawet ponad milion SHU. Jej owoce, prócz jaskrawego koloru, odznaczają się dłuższą, nawet 7 cm długością.
Papryka ‘Trinidad Scorpion Butch T’ – 1 463 700 SHU
Jest to odmiana uprawna (kultywar) papryki habanero (Capsicum chinense), która zaliczana jest do tych najostrzejszych. Nazwa tej papryki pochodzi od nazwy wyspy Trynidad. To właśnie tam wyhodowano jej wcześniejszą wersję, która swoim kształtem przypominała odwłok skorpiona, a nawet wizerunek Butcha Taylora – właściciela wytwórni sosów chili, któremu udało się pierwszemu wyhodować ten gatunek. Papryka Trinidad Scorpion Butch T trafiła nawet do Księgi Rekordów Guinessa i przez 3 lata królowała w niej jako najostrzejsza papryka świata. W 2017 roku tytuł ten został jej odebrany na rzecz jeszcze ostrzejszej papryki – Carolina Reaper.
Papryka ‘Carolina Reaper’ – 1 641 183 SHU
Papryczka Carolina Reaper to odmiana uprawna papryki chili o oficjalnej nazwie „HP22B”. Pierwszą osobą, której udało się ją wyhodować był Smokin’ Ed Currie – właściciel PuckerButt Pepper Company w Fort Mill w Stanach Zjednoczonych. Oficjalny rok wyhodowania papryczki Carolina Reaper to 2013. Papryka ta również trafiła do Księgi Rekordów Guinessa jako najostrzejsza papryka na świecie.
Papryka ‘Dragon’s Breath’ – 2 480 000 SHU
Dragon’s Breath jest również odmianą papryki habanero, wyhodowaną przez Walijczyka Mika Smitha w 2017 roku. Na chwilę obecną jest to druga pod kątem ostrości papryka na świecie – zaraz po Carolina Reaper. Co ciekawe, Mike Smith chciał tylko wyhodować nową odmianę papryczki na potrzeby pokazów i nie spodziewał się wyhodowania tak ostrej odmiany. Było to zatem ogromnym zaskoczeniem. Ponadto naukowcy z Nottingham Trent University znaleźli dla niej ciekawe zastosowanie w przyszłości, jako środek znieczulający w medycynie.
Papryka ‘Pepper X’ – 3 180 000 SHU
Zjedzenie papryki ‘Pepper X’ skutkuje uczuciem istnego piekła w ustach. Milionowy wynik w skali ostrości Scoville’a nie jest wyłącznie dla ozdoby. Za wyhodowaniem najostrzejszej papryczki świata również stoi Smokin’ Ed Currie. Ciężko wyobrazić sobie smak i pikantność tej papryki, spoglądając wyłącznie na ekstremalną ilość jednostek SHU. Niemniej jednak wystarczy w tym miejscu porównać paprykę ‘Pepper X’ do zwykłego czarnego pieprzu, który osiąga raptem 100 – 500 SHU lub papryki Tabasco 30 – 50 tys. SHU.
Najostrzejsza papryka na świecie
Najostrzejszą papryką na świecie jest obecnie papryka ‘Pepper X’, która osiąga aż 3 180 000 SHU (jednostek w skali Scoville’a). Na drugim miejscu znajduje się papryka ‘Dragon’s Breath’ z wynikiem 2 480 000 SHU.
Gdzie stosuje się ostre papryki?
Ostre papryki są często wykorzystywane do dodawania intensywnego smaku i pikantności do różnych dań. Oto kilka przykładów, w jakich potrawach często używa się takich papryczek:
- Pikantne sosy – tytułowe papryki są podstawowym składnikiem wielu pikantnych sosów. Mogą być używane do przygotowania sosów pomidorowych, sosów do grillowania, marynat, a także sosów do dipów. Papryki cayenne i habanero są popularne w tego typu sosach ze względu na swoje wyraźne pikantne właściwości.
- Potrawy meksykańskie – papryki o dużej ostrości są nieodłącznym elementem wielu potraw meksykańskich. Są wykorzystywane w salsach, guacamole, tacos, enchiladas, burrito i wielu innych. Habanero jest często używany w meksykańskich potrawach, dodając intensywną pikantność i charakterystyczny smak.
- Potrawy azjatyckie – omawiane papryki są również powszechnie stosowane w potrawach azjatyckich. W chińskiej kuchni papryki cayenne są często dodawane do potraw stir-fry, sosów i zup. W indyjskiej kuchni ostre papryki, takie jak Carolina Reaper, mogą być używane do przyprawiania curry, sosów i pikantnych dań.
- Pikantne marynaty i marynowane warzywa – pikantne warzywa można również użyć do przygotowania pikantnych marynat i marynowanych warzyw. Mogą one dodać wyrazisty smak i pikantność do ogórków, papryki, cebuli czy innych warzyw.
- Pikantne dania mięsne – bardzo ostre papryki są często używane do przyprawiania mięs, takich jak kurczak, wołowina, wieprzowina czy ryby. Mogą być stosowane jako przyprawa w marynatach, sosach czy rubach mięsnych, nadając potrawom pikantny i aromatyczny smak.