Dłużnik zostaje uznany za niewypłacalnego, jeśli nie jest w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań finansowych przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Oznacza to, że pomimo upływu terminu płatności, dłużnik nie dysponuje wystarczającymi środkami, aby spłacić swoje zobowiązania wobec wierzycieli. W sytuacji, gdy dłużnik staje się trwale niewypłacalny i nie ma realnych perspektyw na poprawę swojej sytuacji finansowej, może zostać ogłoszona jego upadłość.
Oznacza to formalne stwierdzenie przez sąd, że dłużnik nie jest w stanie uregulować swoich zobowiązań i konieczne jest wdrożenie procedury upadłościowej. Celem tego postępowania jest jak najpełniejsze zaspokojenie roszczeń wierzycieli poprzez odpowiednie rozdysponowanie majątku dłużnika. Najczęściej odbywa się to poprzez sprzedaż jego aktywów i podział uzyskanych środków pomiędzy wierzycieli zgodnie z ustalonymi zasadami.
Warunki, aby skorzystać z upadłości konsumenckiej
Aby móc skorzystać z upadłości konsumenckiej, dłużnik musi spełnić określone wymagania:
- Brak działalności gospodarczej – osoba ubiegająca się o upadłość konsumencką nie może być przedsiębiorcą. Jeśli wcześniej prowadziła działalność gospodarczą, powinna wykazać, że została ona zakończona.
- Stan niewypłacalności – dłużnik musi znajdować się w sytuacji, w której nie jest w stanie terminowo regulować swoich zobowiązań finansowych.
- Brak możliwości spłaty długów – konieczne jest udowodnienie, że dłużnik nie ma realnych możliwości uregulowania swoich zobowiązań w wyznaczonych terminach.
Skutki upadłości konsumenckiej
Kluczowym skutkiem upadłości konsumenckiej jest możliwość całkowitego lub częściowego oddłużenia.
Dodatkowo, istotnym skutkiem wszczęcia postępowania w przedmiocie upadłości konsumenckiej jest zawieszenie postępowań egzekucyjnych. Oznacza to, że komornik nie może rozpocząć nowych egzekucji mających na celu odzyskanie należności. Po zakończeniu postępowania upadłościowego wszelkie prowadzone wcześniej egzekucje komornicze zostają umorzone, co oznacza ich definitywne zakończenie. Co istotne, zobowiązania, które nie zostały spłacone w trakcie procesu upadłościowego, nie mogą być ponownie egzekwowane przez wierzycieli. Ostateczne zakończenie upadłości konsumenckiej oznacza więc całkowite uwolnienie dłużnika od zadłużenia.
Kolejnym z kluczowych skutków ogłoszenia upadłości osoby fizycznej jest przejęcie jej majątku na poczet postępowania upadłościowego. Z chwilą ogłoszenia upadłości cały posiadany majątek staje się częścią tzw. masy upadłościowej. Oznacza to, że majątek zostanie spieniężony, a uzyskane środki zostaną wykorzystane do spłaty wierzycieli oraz pokrycia kosztów związanych z prowadzeniem postępowania upadłościowego. Od momentu ogłoszenia upadłości zarządzanie majątkiem przechodzi w ręce syndyka. To on odpowiada za sporządzenie szczegółowego wykazu posiadanych aktywów oraz ich wycenę. Następnie organizuje sprzedaż składników majątku, najczęściej w formie licytacji, aby jak najlepiej spłacić zobowiązania.
Ponadto, w momencie ogłoszenia upadłości syndyk przejmuje kontrolę nad dochodem, takim jak wynagrodzenie za pracę, emerytura, renta czy przychody z wynajmu. Środki te są następnie wykorzystywane na spłatę zobowiązań wobec wierzycieli. Syndyk może zająć maksymalnie 50% wynagrodzenia, a jeśli dłużnik ma zobowiązania alimentacyjne, potrącenia mogą sięgnąć 60%. Mimo tego, syndyk ma obowiązek pozostawić część wynagrodzenia jako tzw. kwotę wolną od zajęcia. Jest ona przeznaczona na pokrycie podstawowych wydatków życiowych, takich jak opłaty za mieszkanie, rachunki czy koszty dojazdu do pracy, aby upadły mógł funkcjonować w codziennym życiu.
Jedną z najistotniejszych konsekwencji upadłości konsumenckiej jest wpływ na majątek współmałżonka. Jeśli małżonkowie posiadają wspólność majątkową, to ogłoszenie upadłości powoduje, że także majątek wspólny zostanie włączony do masy upadłościowej. Warto podkreślić, że w chwili ogłoszenia upadłości automatycznie powstaje rozdzielność majątkowa pomiędzy małżonkami. Oznacza to, że od tego momentu każdy z nich zarządza swoim majątkiem samodzielnie. Wspólność majątkowa może zostać przywrócona dopiero po zakończeniu postępowania upadłościowego.
Jakie długi nie zostają umorzone?
Warto pamiętać, że nie wszystkie długi mogą zostać umorzone w wyniku upadłości konsumenckiej. Oznacza to, że nawet po zakończeniu postępowania upadłościowego dłużnik nadal będzie zobowiązany do ich uregulowania.
Do długów, które nie podlegają umorzeniu, należą:
- Zobowiązania wynikające z postępowania karnego – obejmują one wszelkie grzywny, kary finansowe oraz inne sankcje nałożone przez sąd w ramach postępowania karnego.
- Alimenty – wszelkie należności wynikające z obowiązku alimentacyjnego, zarówno wobec dzieci, jak i innych uprawnionych osób, pozostają w mocy mimo ogłoszenia upadłości.
- Renty oraz obowiązek naprawienia szkody związanej z uszczerbkiem na zdrowiu lub śmiercią – w sytuacji, gdy dłużnik został zobowiązany do wypłaty odszkodowania, renty lub innego świadczenia na rzecz osoby poszkodowanej w wyniku wypadku, błędu medycznego lub innego zdarzenia skutkującego rozstrojem zdrowia lub śmiercią, zobowiązanie to nie zostanie umorzone. Dłużnik nadal będzie musiał je spłacić.
- Zobowiązania zatajone w postępowaniu upadłościowym – jeśli dłużnik w trakcie procesu upadłościowego nie zgłosił wszystkich swoich długów, świadomie pomijając niektóre zobowiązania, nie będą one objęte umorzeniem. Oznacza to, że nawet po zakończeniu postępowania dłużnik będzie musiał je uregulować.
Podsumowanie
Skutkiem ogłoszenia upadłości jest m.in. zawieszenie postępowań egzekucyjnych, co oznacza, że nie mogą być prowadzone nowe egzekucje, a dotychczasowe zostaną umorzone. Kolejną konsekwencją jest przejęcie przez syndyka majątku dłużnika, który zostaje sprzedany, a uzyskane środki przeznaczone na spłatę wierzycieli. Syndyk ma także prawo do zajęcia części dochodów dłużnika, jednak pozostawia mu kwotę wolną od zajęcia, zabezpieczającą podstawowe potrzeby życiowe. Ponadto, ogłoszenie upadłości wpływa również na majątek współmałżonka. W przypadku wspólnoty majątkowej, majątek wspólny wchodzi do masy upadłościowej.
Podsumowując, upadłość konsumencka może stanowić skuteczne narzędzie oddłużenia, ale wiąże się z istotnymi konsekwencjami dotyczącymi zarówno majątku dłużnika, jak i jego dochodów, a także majątku współmałżonka.