Równo o dziesiątej pojawił się konstruktor z Organic Polska z wzorami z plotera. Przywiózł kształtki i wypełnienia z klejonki tekturowej. Szefa nie było. Ustalili telefonicznie, że przymierzaniem i akceptacją wzorów zajmie się odpowiedzialny za to technolog. Ponieważ od dwóch dni Michała niepokoił temat ekologiczności opakowań z papieru zapytał przedstawiciela Organic Polska, czy nie byłoby problemem po spotkaniu udać się do kontrolingu. Miał odpowiedzieć na kilka pytań dotyczących samego materiału. Dobrze trafił bo Jakub, który przywiózł modele dobrze orientował się w technologii produkcji papieru. Misją firmy jest eliminowanie plastiku, drewna, metalu i styropianu. Od początku istnienia firmy wkładają wiele wysiłku aby ich produkty były możliwe do recyklingu lub biodegradowalne. Starają się aby również półprodukty pochodziły w 100% z recyklingu.
Związki tektury i papieru z drewnem. Czy branża celulozowa zabija lasy?
Pani prezesowa, miłośniczka ekologii, miała wiele wątpliwości co do procesu produkcji. Papier kojarzyła głównie z tym że należy go bezwzględnie oszczędzać dla dobra lasów, które giną karczowane na potęgę. Do drukowania używała wyłącznie papierów z recyklingu i chętnie drukowała swoje zestawienia na kartkach, które pierwszą stronę miały już zadrukowaną. Początek rozmowy wymagał obalenia kilku mitów. Pierwszy dotyczył lasów. Zrównoważona gospodarka leśna (wskaźnik 98% dla Europy) polega głównie na tym, że sadzi się o 1/3 więcej drzew niż podlega wycince. Oczami wyobraźni niezorientowany ekolog widzi stuletni dąb wycięty pod produkcję papieru toaletowego. Rzeczywistość jest inna. Obrazowo, rocznie na naszym kontynencie przyrasta powierzchnia równa 1,5 mln boisk piłkarskich. Produkcja papierów opakowaniowych opiera się na drzewach iglastych, których wzrost jest szybki. Pochodzą z okresowych przecinek, z króciaków i zrębków stanowiących najmniej wartościowe części. Palety tekturowe i papierowe elementy stabilizujące wręcz stworzone do wymagań stawianych przy zrównoważonym rozwoju. Praktycznie mówimy tu o porządkowaniu i pielęgnacji lasu poprzez usuwanie najmniej wartościowych elementów. Bardzo dobrze wpływa to na przyrosty pozostałych drzew. Dodatkowo starzejące się drzewa mają mniejsze zdolności pochłaniania CO2, dlatego ważny jest wiek drzewa do przerobu.
Produkcja papieru to w większości włókna pochodzące z recyclingu. Jak to wygląda w praktyce?
Pani Renata odetchnęła z ulgą. Nie do końca orientowała się w leśnych tematach. Dodatkowo ucieszyła ją informacja, że obecnie stosunek zawartości włókien pierwotnych (tych z lasu) do włókien wtórnych (tych z recyklingu) w masie papierowej to 30% do 70%. Jeszcze w 1990 roku była to proporcja 45% do 55%. Papier może podlegać maksymalnie ośmiokrotnemu przerobowi więc dostarczanie czystej celulozy zawsze będzie wymagane na obecnym poziomie. W związku z polityka ekologiczną udział papieru w opakowaniach stale rośnie. Ostatnie pół wieku to wzrost produkcji papieru w Europie z 25 do 100 mln ton rocznie. Obserwujemy ogromny postęp w technologii produkcji, głównie oparty na obniżaniu gramatur papierów. W skrócie chodzi o to, aby cienkim papierom nadać większą wytrzymałość. Gotowe opakowanie jest lżejsze, nie tracąc na wytrzymałości. Doskonale widać to w stosowanych przez Organic Polska klejonkach. Wszyscy dostawcy używanych w Markuszowie tektur posiadają certyfikaty FSC, organizacji promującej zrównoważoną gospodarkę leśną.
A co z innymi wymaganiami? Jak jest z energochłonnością produkcji papieru? Jaki generuje ślad węglowy?
Ponieważ pani Renata interesowała się zagrożeniami dla środowiska obiło się jej o uszy stwierdzenie, że efekt cieplarniany ma związek ze stosowaniem papieru. To stare opowieści. Obecnie przemysł celulozowo papierniczy oparty jest w 50% na energii odnawialnej. To jeden z najlepszych wyników. Przemysł metalowy czy chemiczny mogą się pochwalić udziałem mniejszym od 0,5%. Od wspomnianego 1990 roku zużycie energii na produkcje jednej tony papieru spadło o 17%. Można to też przeliczyć na głowę mieszkańca Europy. Dla zaspokojenia jego rocznych potrzeb w zakresie papierów potrzeba tyle energii, ile zużywa żarówka 60W w ciągu miesiąca. Sama tektura nadaje się do ponownego przerobu – obecnie około 60% papieru pochodzi z recyklingu (od tego zależą właśnie opłaty opakowaniowe). Taki produkt ma najkrótszy czas rozkładu (2-3 miesiące) i ostatecznie może być spalony stając się źródłem energii. Globalnie przemysł papierniczy odpowiada za 1% emisji CO2. Odpowiednio transport to 13,5% a stosowanie lekkich opakowań transportowych ma w tym segmencie zbawienny wpływ na obniżenie śladu węglowego. Możliwość kilkukrotnego wykorzystania opakowań też nie jest bez znaczenia. Łatwość segregacji jest powodem, dla którego udział opakowań na bazie papieru stale rośnie. Tutaj pani Renia, która segreguje śmieci od lat zwróciła uwagę, że nie jest to takie proste, bo kiedyś złamała paznokieć przy usuwaniu zszywek z kartonu a odklejanie taśmy klejącej z kartonów internetowych sklepów to makabra. Kleju na zwrotnych opakowaniach butów w ogóle nie daje się usunąć. Okazało się, że faktycznie tylko taśma klejąca wymaga usunięcia. Stanowi ona trudno usuwalne zanieczyszczenie w procesie recyklingu. Zszywki i kleje nie są problemem. Organic Polska nie stosuje zszywania przy produkcji ograniczając się jedynie do klejów wodorozpuszczalnych i klejów na gorąco (hot melt). Wątpliwości zostały rozwiane. Od strony kontrolingu jest zielone światło na zmianę opakowań.