Gdy utraciliśmy możliwość terminowej spłaty zobowiązań, które zaciągnęliśmy, potrzebna jest nam pomoc. Sytuacja, w której jesteśmy niewypłacalni, może odbić się mocno na naszym dotychczasowym życiu. Świadomość, że żyjemy z nieuregulowanym długiem, przysparza nam wielu stresów i zmartwień. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej może okazać się remedium na nasze problemy finansowe.
Co to jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe, którego zasadniczym celem jest umorzenie zobowiązań dłużnika. Ogłosić upadłość konsumencką mogą osoby fizyczne, które nie radzą sobie z obsługą swojego zadłużenia.
Jeśli osoba nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań od co najmniej trzech miesięcy, a jednocześnie jej miesięczne wynagrodzenie nie pozwala spłacić długów oraz zaspokoić podstawowych potrzeb życiowych, jest osobą niewypłacalną.
Nowelizacja z 24 marca 2020 r. poszerzyła krąg osób mogących skorzystać z procedury upadłości konsumenckiej. Obecne przepisy dają możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej osobom, które wskutek rażącego niedbalstwa przyczyniły się do powstania niewypłacalności.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej
Sąd Rejonowy właściwy dla miejsca pobytu dłużnika może głosić upadłość konsumencką. Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku przez dłużnika lub jego pełnomocnika (może to być adwokat, radca prawny lub doradca restrukturyzacyjny), wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Właściwie wypełniony wniosek powinien zawierać m.in.:
- dane osobowe dłużnika,
- uzasadnienie wniosku o ogłoszenie upadłości,
- wymienienie wierzycieli oraz wysokości wierzytelności każdego z nich,
- wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika
- wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie
- aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników
- oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Złożenie wniosku o upadłość wiąże się z uiszczeniem opłaty sądowej w kwocie 30 zł. Sąd rozpatruje wniosek o upadłość konsumencką na posiedzeniu niejawnym (bez udziału stron). Kończąc posiedzenie sąd, może oddalić wniosek o upadłość lub ogłosić postępowanie upadłościowe właściwe.
Wybór syndyka
W następnej fazie postępowania sąd wyznacza syndyka, którego zadaniem jest sporządzenie listy wierzytelności oraz spieniężenie majątku dłużnika. Jednocześnie sąd informuje właściwą izbę administracji skarbowej oraz właściwego ubezpieczyciela (ZUS lub
KRUS), a także dokonuje obwieszczenia o upadłości w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Syndyk odgrywa kluczową rolę w postępowaniu upadłościowym. Spoczywa na nim obowiązek oszacowania masy upadłości, nad którą będzie sprawował zarząd. Do masy upadłości konsumenckiej nie zalicza się rzeczy niezbędnych w codziennym życiu upadłego
dłużnika i jego rodziny.
Jakie rozstrzygnięcia mogą zapaść przed sądem upadłościowym?
Kiedy majątek dłużnika jest zlikwidowany a lista wierzytelności gotowa, sąd może w zależności od indywidualnej sytuacji upadłego dłużnika:
- ustalić plan spłaty wierzycieli,
- umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli,
- warunkowo umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli,
- odmówić ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli.
Plan spłaty wierzycieli
Kiedy nastąpi likwidacja majątku upadłego dłużnika, następnym krokiem będzie ustalenie planu spłaty wierzycieli. Na tym etapie w toku postępowania upadłościowego sąd sprawdza, czy upadłość konsumencka powstała z winy dłużnika, czy z przyczyn od niego niezależnych. Jeżeli w sposób świadomy przyczyniliśmy się do bankructwa to spłata naszych zobowiązań, potrwa od 3 do 7 lat. W przeciwnym razie 3 lata.
W trakcie wykonywania planu spłaty wierzycieli dłużnik nie może samodzielnie rozporządzać swoim majątkiem. Ponadto jest zobowiązany przedstawiać sądowi corocznie sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy.
Sąd może dokonać korekty planu spłaty wierzycieli:
- w przypadku gdy dłużnik nie radzi sobie ze spłatą zobowiązań — na jego wniosek,
- w razie znacznego polepszenia się sytuacji finansowej dłużnika — na wniosek wierzycieli lub na wniosek samego dłużnika.
Jeżeli plan spłaty wierzycieli zostanie zrealizowany sąd, wyda postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli.
Umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli
Jeżeli okaże się, że zobowiązany nie jest w stanie uregulować swoich długów np. ze względu na stan zdrowia, a przeszkoda ta ma charakter trwały, sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Jeżeli w postępowaniu udało się wyodrębnić i spieniężyć masę upadłości, sąd dokonuje podziału funduszy masy upadłości między wierzycieli i umarza zobowiązania upadłego niewykonane w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli.
W sytuacji, gdy upadły dłużnik czasowo nie jest w stanie spłacać swoich długów, sąd może warunkowo umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Jeżeli w okresie 5 lat, dłużnik ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli, zobowiązania upadłego ulegają umorzeniu.
Dłużnik nie może być oddłużony:
- gdy przyczynił się w znaczący sposób do swojej niewypłacalności lub,
- jeśli w okresie 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.
Kiedy ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest niemożliwe
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli dłużnik składający wniosek o upadłość konsumencką prowadzi działalność gospodarczą, może spłacić swoje długi, jest wspólnikiem w osobowej spółce handlowej, w ciągu ostatnich 10 lat skorzystał z instytucji upadłości konsumenckiej lub w ciągu ostatnich 10 lat rozdysponował swoim majątkiem na niekorzyść swoich wierzycieli, nie może starać się o wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.
Jakie zobowiązania nie ulegają umorzeniu?
Z chwilą ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie wszystkie długi mogą być umorzone. Zobowiązania, które nie podlegają umorzeniu to m.in.:
- długi wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
- zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny oraz długi o charakterze alimentacyjnym,
- zobowiązania do wykonania obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
- zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny, lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie,
- zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem.
Podsumowanie
Jeśli chcemy skorzystać z procedury upadłości konsumenckiej, musimy liczyć się, z tym że proces ten potrwa kilka lat. W jego trakcie może dojść do wielu nieprzewidzianych zdarzeń. Dlatego, jeśli nie jesteśmy dobrze zorientowani w przepisach dotyczących postępowania upadłościowego, należy dla własnego dobra skorzystać z usług wyspecjalizowanej kancelarii prawnej, która podpowie, jakie rozwiązania prawne są dla nas najlepsze i będzie nas wspierać na każdym etapie postępowania upadłościowego.