W 2018 roku ponad 84 tys. osób zostało poszkodowanych na skutek wypadku przy pracy. To średnio 230 osób każdego dnia. Liczby powinny wskazywać, że przy tak częstych zdarzeniach, pracownicy doskonale znają prawo w zakresie świadczeń powypadkowych. Niestety ścieżka uzyskania jakichkolwiek pieniędzy po wypadku przy pracy, nie zawsze jest prosta i szybka. Kiedy więc i od kogo można ubiegać się o wypłacenie odszkodowania za wypadek przy pracy? Czy oprócz odszkodowania z OC, poszkodowanemu będą przysługiwać także inne świadczenia? Poniżej omawiamy wszelkie kwestie związane z dochodzeniem odszkodowania za wypadek przy pracy.
Wypadek przy pracy – definicja
O wypadku podczas pracy możemy mówić, jeżeli było to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które spowodowało uraz lub śmierć:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
O wypadku śmiertelnym mówi się, jeżeli do śmierci poszkodowanego doszło w ciągu 6 miesięcy od chwili zdarzenia. Wypadek może mieć również miano ciężkiego, jeżeli doszło do:
- utraty wzroku, mowy, słuchu, zdolności rozrodczej
- uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia naruszającego podstawowe funkcje organizmu
- nieuleczalnej choroby lub zagrażającej życiu poszkodowanego
- choroby psychicznej o charakterze trwałym
- częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy w zawodzie
- zniekształcenia lub oszpecenia ciała
O wypadku zbiorowym mówi się, jeżeli w wyniku zdarzenia ucierpiały co najmniej dwie osoby.
Odszkodowanie za wypadek przy pracy od ZUSu
Z pewnością każdemu wypadek podczas pracy kojarzy się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. W sumie to prawda. To pierwsza instytucja, do której należy zwrócić się o wypłatę odszkodowania po wypadku w pracy. Należy jednak pamiętać, że dostarczeniem dokumentacji do ZUS zajmuje się pracodawca, a nie poszkodowany pracownik. Aby świadczenie pieniężne zostało wypłacone, postępowanie powypadkowe powinno być przeprowadzone rzetelnie i zachowaniem wszelkich wymogów formalnych. Zbiorczym dokumentem opisującym przebieg oraz skutki wypadku jest tzw. protokół powypadkowy. Prawidłowo należy mówić o protokole ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie wymagał innych dokumentów:
- wniosku o wypłatę jednorazowego odszkodowania
- zaświadczenia o stanie zdrowia OL-9 (dokument ten zawiera informacje o zakończeniu leczenia i procesie rehabilitacji)
- prawomocnego wyroku sądu pracy
- decyzji stwierdzającej o chorobie zawodowej (wydaje ją państwowy inspektor sanitarny)
Jeżeli doszło do wypadku śmiertelnego, to jego najbliższa rodzina może ubiegać się o ustalenie prawa do jednorazowego odszkodowania. Należy wtedy przygotować:
- dokument, który potwierdza datę urodzenia oraz datę zgonu osoby poszkodowanej
- dokument, który potwierdzi stopień pokrewieństwa pomiędzy zmarłym poszkodowanym a osobą ubiegającą się o jednorazowe odszkodowanie
- jeżeli o świadczenie ubiega się wdowa lub wdowiec po zmarłym, należy przygotować odpis skrócony aktu małżeństwa
Wszystkie wymienione powyżej dokumenty, należy przesłać po zakończonym okresie leczenia i rehabilitacji. W przypadku śmierci poszkodowanego, dokumenty o przyznanie jednorazowego odszkodowania można składać w dowolnym terminie. Tak jak zostało to już wspomniane, przekazaniem dokumentów zajmuje się płatnik składek. ZUS w ciągu 14 dni od uprawomocnienia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, otrzymania orzeczenia komisji lekarskiej lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, podejmuje decyzję co do przyznania jednorazowego odszkodowania. Jeżeli takowe zostanie przyznane, to wypłata środków powinna nastąpić w ciągu kolejnych 30 dni.
Kiedy odszkodowanie za wypadek przy pracy nie przysługuje?
Zróżnicowanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy sprawia, że nie za każde zdarzenie poszkodowany może otrzymać jednorazowe odszkodowanie z ZUS (co nie oznacza, że nie może uzyskać świadczeń z tytułu innych umów np. polisy na życie lub na w drodze postępowania cywilnego). Przede wszystkim co powinno być oczywiste, ZUS nie nie wypłaci odszkodowania, jeżeli przyczyną zdarzenia była wyłączna wina poszkodowanego. A więc był on świadomy zagrożenia i zaniedbał obowiązujące przepisy BHP.
Inną i niekiedy sporną kwestią jest spowodowanie wypadku przy pracy w stanie nietrzeźwości. Poszkodowanemu nie będzie przysługiwało żadne świadczenie z ZUS, jeżeli będąc w stanie nietrzeźwości, przyczynił się on w znacznym stopniu do zaistnienia wypadku. Tak więc nie zawsze spożycie alkoholu w miejscu pracy zamyka ścieżkę do uzyskania świadczeń po wypadku, jednakże stanowczo odradzamy taki sposób „relaksu” w miejscu pracy.
Odszkodowanie od pracodawcy po wypadku przy pracy
Poszkodowany pracownik ma prawo ubiegać się o odszkodowanie uzupełniające od swojego pracodawcy. Nie zawsze jednak będzie to możliwe. Przede wszystkim o wypłatę dodatkowych środków z kasy przedsiębiorstwa można ubiegać się, jeżeli świadczenia wypłacone przez ZUS nie były w stanie zrekompensować wszystkich doznanych szkód osobowych i materialnych. Wypłata świadczeń od pracodawcy następuje w drodze postępowania cywilnego. Będzie możliwa tylko i wyłącznie, jeżeli działanie pracodawcy przyczyniło się w pewnym stopniu do zaistnienia wypadku. Jeżeli pracodawca dopuścił się zaniedbań, doszło do naruszeń przepisów bezpieczeństwa, na które poszkodowany pracownik nie miał wpływu, wtedy świadczenia uzupełniające od pracodawcy jak najbardziej przysługują.
Coraz częściej większe przedsiębiorstwa decydują się na zakup polis odpowiedzialności cywilnej OC. Dzięki temu wypłatą świadczeń dla poszkodowanego pracownika zajmuje się towarzystwo ubezpieczeniowe, a nie sam pracodawca. Oczywiście sam poszkodowany o wypłatę środków zwraca się bezpośrednio do ubezpieczalni, a nie pracodawcy.
Odszkodowanie a zadośćuczynienie – jakie są różnice?
Warto w tym punkcie wspomnieć o różnicach pomiędzy odszkodowaniem a zadośćuczynieniem. Dochodząc swoich praw na drodze cywilnej, można wystąpić o wypłatę obu tych świadczeń, jednak nie odnoszą się one do tego samego zakresu szkód. Wszystkim znane odszkodowanie (pomimo że wypłacane również w formie pieniężnej – tak jak zadośćuczynienie), dotyczy wyłącznie szkód materialnych (namacalnych, fizycznych). Na przykład będą to koszty leczenia (zakup lekarstw, sprzętu ortopedycznego, zabiegi medyczne), koszty rehabilitacji, przejazdów do placówek medycznych itp. O wysokości odszkodowania decydują zazwyczaj przedstawione rachunki czy faktury za zakup niezbędnych usług czy przedmiotów.
Zadośćuczynienie natomiast dotyczy wyłącznie szkód osobowych (niematerialnych, moralnych). Można zaliczyć do nich wszelkie negatywne odczucia psychiczne, powstałe na skutek wypadku. Będzie to chociażby ból spowodowany obrażeniami, brak możliwości rozwoju osobistego czy zawodowego, smutek po utracie bliskiej osoby, załamanie psychiczne. Kwoty zadośćuczynienia określane są zawsze indywidualnie, zależnie od konkretnego przypadku.
W czym może pomóc kancelaria odszkodowawcza?
Na rynku funkcjonuje kilkaset lub nawet więcej wyspecjalizowanych kancelarii odszkodowawczych. Czym się dokładnie zajmują? Jak sama nazwa wskazuje, pomagają w uzyskaniu świadczeń powypadkowych, dla osób poszkodowanych w różnych wypadkach (nie tylko przy pracy). Pomoc takich kancelarii ma swoje dobre i złe strony. Przede wszystkim warto z nich skorzystać w przypadku bardzo skomplikowanych spraw, gdzie doszło do poważnych urazów, a sam proces uzyskania odszkodowania stał się niesamowicie trudny. Kancelaria w imieniu swojego klienta (czyt. osoby poszkodowanej lub jej rodziny) przejmuje prowadzenie sprawy. Konieczne jest więc przekazanie kancelarii wszystkich dokumentów związanych z wypadkiem oraz informacji o przebiegu aktualnego procesu odszkodowawczego.
Minusem korzystania z pomocy kancelarii jest konieczność zapłaty za jej usługi. Najczęściej jednak odbywa się to dopiero po zakończonej i wygranej sprawie. Kancelaria od uzyskanej kwoty świadczeń, pobiera prowizję na rzecz swoich usług. Dzięki temu osoba poszkodowana nie musi wykładać z góry żadnych pieniędzy, a rozlicza się dopiero po zakończeniu sprawy. Kluczowy jest natomiast wybór odpowiedniej kancelarii. Tak jak wspomnieliśmy na rynku funkcjonuje ich całkiem sporo. Niektóre działają sprawnie i rzetelnie, a niektóre nastawione są wyłącznie na maksymalizację zysków, a na tym cierpi niestety sam poszkodowany. Warto więc przed wyborem kancelarii zapoznać się z opiniami na jej temat, które krążą w sieci. Warto również poprosić o rekomendację znajomych, którzy korzystali już z usług tego rodzaju firm.
Sprawdź również:
- czym są żółte papiery
- jak uzyskać becikowe
- jak wygląda zmiana nazwiska
źródło zdjęcia: pl.freepik.com