System Dozoru Elektronicznego (SDE) umożliwia skazanemu odbycie kary na wolności. Może on więc pozostawać w domu, chodzić do pracy, opiekować się dziećmi itd., o ile spełni warunki wyznaczone przez sąd. Dozór elektroniczny ogranicza wolność i kontroluje zachowanie sprawcy, nie eliminując go ze społeczności. Tego rodzaju środek jest dla skazanych szansą, jednak może być zastosowany tylko w określonych okolicznościach.
Informacje na temat pomocy prawnej w tym zakresie dostarczyła kancelaria adwokacka w Gdańsku – Adrian Wrocławski
Na czym polega dozór elektroniczny?
Kodeks karny wykonawczy informuje o zastosowaniu środków technicznych w celu kontroli zachowania osoby skazanej. Takim środkiem jest właśnie SDE, na który składa się specjalna opaska (zakładana na kostkę) z nadajnikiem i systemem monitorowania. Umożliwia ona monitorowanie tego, czy skazany przebywa w wyznaczonym przez sąd miejscu i czasie.
Wyróżniamy trzy firmy dozoru elektronicznego. Pierwszy z nich – stacjonarny – pozwala na kontrolę tego, czy skazany przebywa w ustalonym przez sąd miejscu, w określonych dniach tygodnia oraz godzinach. Dozór mobilny służy do monitorowania bieżącego miejsca pobytu skazanego, bez względu na to, gdzie on się znajduje. Z kolei dozór zbliżeniowy pozwala kontrolować odległość skazanego od konkretnej osoby. W przypadku kary pozbawienia wolności wykonuje się wyłącznie dozór stacjonarny.
Kiedy można zastosować dozór elektroniczny?
Zasady zastosowania SDE określa art. 43la §1 Kodeksu karnego wykonawczego. Zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego wydawane jest przez Sąd penitencjarny, jeśli:
- Wobec osoby skazanej orzeczono karę pozbawienia wolności, która nie przekracza jednego roku i sześciu miesięcy oraz skazany nie jest wielokrotnym recydywistą. Najważniejszy jest tu warunek orzeczenia kary w określonym wymiarze. Nie ma natomiast znaczenia, czy kara dotyczy bezwzględnego pozbawienia wolności, czy była początkowo zawieszona, a później zarządzono jej wykonanie.
- Sąd uzna, że SDE jest wystarczającym środkiem do osiągnięcia celów wymierzonej kary;
- Osoba skazana posiada określone miejsce stałego pobytu;
- Osoby pełnoletnie, które mieszkają ze skazanym, wyrażają zgodę;
- Na przeszkodzie w zastosowaniu SDE nie stoją warunki techniczne.
Należy podkreślić, że powyższe warunki muszą być spełnione łącznie. SDE można zastosować w przypadku, gdy skazany otrzymał dwie lub więcej kar pozbawienia wolności, niepodlegających łączeniu i które mają być wykonane kolejno. Dozór elektroniczny może zostać wprowadzony także w sytuacji, gdy skazany jest w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. W obu przypadkach rozstrzygający będzie warunek, który mówi o tym, że suma kar nie może przekroczyć 18 miesięcy. Sąd weźmie również pod uwagę zachowanie i postawę osoby skazanej.
Wniosek o dozór elektroniczny – kiedy można go złożyć?
Wniosek wraz z uzasadnieniem powinien być złożony od razu po uprawomocnieniu wyroku. Można zrobić to osobiście, udając się do właściwego Sądu penitencjarnego lub wysłać dokument pocztą. Oprócz skazanego czynności tej może dokonać jego obrońca, prokurator lub dyrektor zakładu karnego.