Żylakami określamy żyły, które nieodwracalnie uległy poszerzeniu, wydłużeniu oraz poskręcaniu. Żylakiem może stać się każda żyła, niezależnie od swojej wielkości i umiejscowienia — zarówno powierzchowna, umieszczona tuż pod skórą, jak i naczynia żylne łączące żyły powierzchniowe z układem żył głębokich, tak zwane perforatory.
Wyróżniamy trzy rodzaje żylaków:
— pajączki naczyniowe (teleangiektazje) – to małe naczynia położone płytko w skórze, które ulegają poszerzeniu. Przez wielu nie są leczone, ponieważ zazwyczaj nie wywołują dolegliwości bólowych — uznawane są raczej za nieestetyczny defekt kosmetyczny.
— żylaki głównych pni żylnych — do nich zaleczamy żylaki żyły odpiszczelowej i odstrzałkowej. Znajdują się one na tylnej powierzchni łydki lub na przyśrodkowej powierzchni kończyny. Ten typ żylaków powoduje nieprzyjemne dolegliwości przewlekłej niewydolności żylnej.
— żylaki siatkowate — pojawiają się najczęściej pod kolanami oraz na bocznych powierzchniach ud lub łydek w formie siatki krętych żyłek pod powierzchnią skóry. Nie są bolesne i nie powodują obrzęku kończyn.
Objawy żylaków i przyczyny ich powstawania
Do objawów żylaków należą przede wszystkim bóle i skurcze łydek, a także obrzęki kończyn dolnych pojawiające się po intensywnym dniu, szczególnie wtedy, gdy temperatura na zewnątrz jest wysoko. Charakterystyczne są również pajączki w początkowej fazie choroby, a później widoczne przez skórę poskręcane, paciorkowato rozszerzone naczynia żylne o sinym lub błękitnym kolorze, które zlokalizowane są na wewnętrznej stronie nogi między kostką a pachwiną lub na tylnej powierzchni łydek. Pojawiać mogą się także ciemniejsze przebarwienia widoczne na skórze stóp oraz podudziach, oraz stany zapalne układu żylnego.
Żylaki powstają głównie za sprawą uwarunkowań genetycznych, które powodują nieprawidłowości zastawek żylnych lub zaburzenia ściany żył. Istnieją jednak czynniki, które mogą przyspieszyć powstawania żylaków. Należą do nich nadwaga oraz otyłość, wykonywanie pracy, która wiąże się z długotrwałym staniem lub przebywaniem w wysokiej temperaturze, dźwiganie ciężarów, ciąża oraz przebyte urazy i operacje kończyn dolnych. Ryzyko powstania żylaków wzrasta wraz z wiekiem.
Chirurgiczne leczenie żylaków — przebieg operacji żylaków
Warto udać się do specjalisty jak najszybciej po zauważeniu jakichkolwiek objawów żylaków – wczesna diagnoza i profesjonalna ocena układu żylnego może zapobiec rozwojowi chórowi, a także pozwoli na uniknięcie poważnych problemów, takich jak zapalenie żył głębokich, które powoduje owrzodzenia żylne na podudziach.
Precyzyjny ogląd żył jest możliwy dzięki badaniu obrazowemu za pomocą USG – Doppler.
Chirurgia naczyniowa jest podstawową metodą leczenia żylaków – jako jedyna nie ma żadnych ograniczeń co do wielkości żył, które można usunąć, dzięki czemu pozwala na osiągnięcie zadowalających i trwałych efektów. Chirurgiczne leczenie żylaków polega na usunięciu całej głównej żyły powierzchownej kończyny dolnej, czyli żyły odpiszczelowej wielkiej, oraz jej odgałęzień – ta procedura nazywana jest strippingiem. Ponadto podczas zabiegu usuwa się od razu wszystkie widocznie poszerzone żyły, wykonując niewielkie cięcia na całej kończynie dolnej.
Operacja żylaków trwa zazwyczaj około dwóch godzin i wykonywana jest w znieczuleniu zewnątrzoponowym. Następnie pacjent pozostaje jeden dzień w klinice pod opieką specjalistów, a po zabiegu powinien stawić się na kontrolnych wizytach pooperacyjnych.
Każdorazowo przed skierowaniem na operację żylaków powinna zostać przeprowadzona konsultacja chirurgiczna, podczas której lekarz specjalista określa zarówno możliwe do osiągnięcia efekty, jak i wyklucza przeciwwskazania do zabiegu. Czasem poza konsultacją u chirurga konieczne jest też uzyskanie zgody na zabieg od internisty lub kardiologa. W przypadku chirurgicznego leczenia żylaków każdy pacjent powinien być traktowany indywidualnie, a operacja dostosowana do stadium zaawansowania choroby.