Wydobycie węgla kamiennego jest procesem, który polega na pozyskiwaniu tego surowca z złoża znajdującego się pod ziemią. W w tym artykule sprawdzimy w jaki sposób wydobywa się węgiel kamienny, jaki wpływ na środowisko ma eksploatacja złóż węgla oraz gdzie znajdują się największe kopalnie węgla kamiennego na świecie.
Kopalnie odkrywkowe
Kopalnie odkrywkowe są stosowane, gdy złoże węgla kamiennego jest blisko powierzchni ziemi. Proces wydobycia rozpoczyna się od usunięcia warstw nadkładu, czyli gleby, skał i innych osadów, które pokrywają złoże węgla. Następnie wykorzystuje się ciężki sprzęt górniczy, takie jak koparki, ładowarki czy wiertnice, aby wydobyć węgiel kamienny z odkrytego złoża. Kopalnie odkrywkowe są często duże i zajmują znaczne obszary terenu.
Cechy kopalni odkrywkowych:
- Duża degradacja i deformacja krajobrazu naturalnego.
- Usuwanie warstw nadkładu może prowadzić do utraty siedlisk, erozji gleby i zmiany układu hydrologicznego.
- Tworzenie wysypisk odpadów ziemnych z usuniętych materiałów.
- Może prowadzić do degradacji jakości powietrza ze względu na pyły i zanieczyszczenia emitowane podczas procesu wydobycia.
Kopalnie podziemne:
Kopalnie podziemne są wykorzystywane, gdy złoże węgla kamiennego znajduje się głęboko pod ziemią. Proces wydobycia polega na tworzeniu tuneli, korytarzy i szybów, które umożliwiają dostęp do złoża węgla. Robotnicy górniczy korzystają z maszyn i urządzeń do wydobycia węgla z podziemi.
Cechy kopalni podziemnych:
- Mniejsze uszkodzenie krajobrazu, ponieważ większość działań wydobywczych odbywa się pod ziemią.
- Jednak konieczność wykonywania wyrobisk i podziemnych struktur może prowadzić do osunięć ziemi i zniszczeń geologicznych.
- Może prowadzić do zniszczenia lokalnych ekosystemów i siedlisk podziemnych organizmów.
- Ryzyko wystąpienia wypadków i zagrożeń dla zdrowia pracowników górniczych.
Wpływ wydobycia węgla na środowisko
Wydobycie węgla kamiennego ma znaczący wpływ na środowisko naturalne. Oto niektóre z głównych skutków wydobycia węgla:
Zanieczyszczenie powietrza
Proces wydobycia, transportu i spalania węgla kamiennego przyczynia się do emisji szkodliwych substancji do atmosfery, takich jak dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu (NOx) i pyły zawieszone. Te zanieczyszczenia mogą mieć negatywny wpływ na jakość powietrza i zdrowie ludzi, a także przyczyniać się do powstawania smogu.
Degradacja wód powierzchniowych i gruntowych
Eksploatacja złóż węgla może prowadzić do zmian w układzie hydrologicznym, wpływając na przepływ wód powierzchniowych i gruntowych. Może to prowadzić do odwodnienia terenów, zmniejszenia poziomu wód gruntowych i wpływać na jakość wód, poprzez wprowadzanie zanieczyszczeń i odpadów związanych z procesem wydobycia.
Uszkodzenie ekosystemów
Budowa kopalni, usuwanie warstw nadkładu i działania związane z wydobyciem mogą prowadzić do zniszczenia naturalnych siedlisk i ekosystemów. Wydobycie węgla może prowadzić do utraty bioróżnorodności, degradacji lasów, mokradeł i innych ekosystemów, które są istotne dla zachowania różnorodności biologicznej.
Zakłócenie krajobrazu i zmiany terenów
Kopalnie odkrywkowe szczególnie mają duży wpływ na krajobraz, powodując usunięcie warstw nadkładu i zmianę topografii terenu. Ten proces może prowadzić do trwałych zmian w krajobrazie naturalnym, co ma negatywne konsekwencje estetyczne i społeczne.
W związku z powyższymi faktami, dążenie do zmniejszenia zależności od węgla kamiennego i szukanie alternatywnych, bardziej ekologicznych źródeł energii staje się coraz bardziej istotne. Inwestycje w odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa czy geotermalna, oraz rozwój technologii czystego spalania węgla czy wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS), mają na celu ograniczenie negatywnego wpływu wydobycia węgla na środowisko naturalne.
Wydobycie węgla na świecie
Wydobycie węgla jest prowadzone na wielu kontynentach, a niektóre państwa są szczególnie znane z rozwiniętego przemysłu górniczego. A zatem które kraje przodują w wydobyciu węgla kamiennego?
- Chiny – są największym producentem węgla na świecie. Posiadają duże złoża węgla kamiennego i wydobywają ogromne ilości tego surowca. W 2020 roku wydobycie węgla w Chinach wyniosło około 3,8 miliarda ton.
- Indie – są drugim co do wielkości producentem węgla na świecie. Wydobycie węgla w Indiach jest również bardzo wysokie i wyniosło około 729 milionów ton w 2020 roku.
- Stany Zjednoczone – są jednym z największych producentów węgla na świecie, zwłaszcza węgla kamiennego. W 2020 roku wydobycie węgla w USA wyniosło około 535 milionów ton.
- Australia – jest jednym z największych eksporterów węgla na świecie. Wydobycie węgla w Australii wyniosło około 488 milionów ton w 2020 roku.
- Rosja – również znaczący producent i eksporter węgla. W Rosji wydobywa około 431 milionów ton węgla rocznie.
Największe kopalnie węgla na świecie
- Kopalnia Węgla Bogatyr Komir (Bogatyr): Zlokalizowana w Kazachstanie, jest jedną z największych kopalni odkrywkowych węgla na świecie. Wydobywa się tam wysokiej jakości węgiel kamienny.
- Kopalnia Węgla Black Thunder: Znajduje się w stanie Wyoming w USA i jest jedną z największych kopalni odkrywkowych węgla kamiennego na świecie.
- Kopalnia Węgla Peak Downs: Zlokalizowana w Australii, jest jedną z największych kopalni odkrywkowych węgla kamiennego na świecie. Jest częścią kompleksu kopalń węgla Bowen Basin.
Statystyki dotyczące wydobycia węgla na świecie
Według danych za rok 2020, światowe wydobycie węgla wyniosło około 7,8 miliarda ton. Chiny były największym producentem węgla, a ich udział w światowym wydobyciu wynosił około 48%. Indie zajmowały drugie miejsce, odpowiadając za około 9% światowego wydobycia. Kolejne kraje, takie jak Stany Zjednoczone, Australia i Rosja, również wydobywały znaczne ilości węgla.
Wydobycie węgla w Polsce
W Polsce węgiel kamienny odgrywał tradycyjnie istotną rolę jako surowiec energetyczny, jednak w ostatnich latach nastąpił stopniowy spadek wydobycia ze względu na rozwój innych źródeł energii. Niemniej jednak, wciąż istnieją aktywne kopalnie węgla kamiennego, które dostarczają tysiące ton tego kalorycznego surowca do polskich domów, elektrowni i zakładów przemysłowych.
Statystyki
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2020 roku wydobycie węgla kamiennego w Polsce wyniosło około 58,5 miliona ton. Jest to znaczny spadek w porównaniu do lat poprzednich, gdy wydobycie przekraczało 70 milionów ton rocznie.
Największe kopalnie węgla kamiennego w Polsce
- Kopalnia Węgla Kamiennego „Bogdanka”: Zlokalizowana w Lublinie, jest jedną z największych kopalni węgla kamiennego w Polsce. Wydobywa węgiel w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym.
- Kopalnia Węgla Kamiennego „Piast-Ziemowit”: Znajduje się w Bieruniu-Nowym, w województwie śląskim. Jest jedną z najważniejszych kopalni w Zagłębiu Dąbrowskim.
- Kopalnia Węgla Kamiennego „Pniówek”: Położona w Pawłowicach koło Żor, również w Zagłębiu Dąbrowskim. Jest jedną z największych kopalni w regionie.
- Kopalnia Węgla Kamiennego „Mysłowice-Wesoła”: Znajduje się w Mysłowicach na Śląsku. Jest jedną z największych kopalni w regionie górnośląskim.
Należy jednak zauważyć, że z powodu zmniejszenia zainteresowania węglem kamiennym jako źródłem energii, wiele kopalń w Polsce zostało zamkniętych w ostatnich latach. Trendem jest stopniowe ograniczanie wydobycia węgla kamiennego na rzecz innych, bardziej ekologicznych źródeł energii, takich jak odnawialne źródła energii czy gaz ziemny.
Warto podkreślić, że rozwój alternatywnych źródeł energii oraz technologii przyjaznych dla środowiska jest coraz bardziej istotny dla przyszłości energetycznej kraju, dążąc do redukcji emisji gazów cieplarnianych i ochrony środowiska naturalnego.
Sprawdź również: Czym jest kaloryczność węgla?