Produkcja pelletu to jeden z najbardziej ekologicznych sposobów wykorzystania odpadów drzewnych, który w ostatnich latach zyskuje na popularności zarówno w gospodarstwach domowych, jak i przemyśle. W XXI wieku pellet stał się nie tylko alternatywą dla tradycyjnych paliw, ale także świadomym wyborem osób dbających o środowisko i szukających oszczędności w ogrzewaniu.
Z czego powstaje pellet?
Pellet to efekt wysokociśnieniowego prasowania biomasy drzewnej, głównie w postaci trocin, wiórów i zrzynków pochodzących z tartaków oraz zakładów przemysłu drzewnego. Podstawowym surowcem są odpady drzewne o wielkości 1×3-4 milimetrów, przy czym materiał nie może zawierać żadnych domieszek mineralnych ani metalowych.
O jakości pelletu świadczy jego kolor – jasny granulat powstaje z okorowanego drewna i charakteryzuje się wyższą wartością energetyczną, podczas gdy szary zawiera wtrącenia kory i ma niższą kaloryczność. Najwyższą wartość opałową uzyskamy z twardych gatunków drzew, jak buk czy brzoza, natomiast nieco mniej ciepła zapewnią gatunki miękkie, takie jak sosna, osika czy świerk.
Zobacz również: Co to jest kaloryczność węgla? Poznaj wszystkie jego parametry
Proces produkcji pelletu krok po kroku
Pierwszym etapem produkcji pelletu jest odpowiednie przygotowanie surowca poprzez kontrolę wilgotności, która musi mieścić się w przedziale 10-20%. Materiał należy dokładnie oczyścić z zanieczyszczeń przez przesianie, a następnie na każdy kilogram dodać łyżkę oleju roślinnego i mieszać przez około 20 minut do uzyskania jednolitej struktury.
Sam proces prasowania odbywa się w peleciarce wyposażonej w matrycę z otworami, gdzie pod wpływem wysokiego ciśnienia i tarcia biomasa rozgrzewa się do temperatury około 70°C.
Po wytłoczeniu granulat wymaga schłodzenia i sortowania. Gotowy pellet rozkładamy na płaskiej powierzchni na 24 godziny, po czym pakujemy w worki papierowe lub plastikowe. Do sprasowania jednej tony pelletu potrzebujemy od sześciu do ośmiu metrów sześciennych wiórów.
Wymagania techniczne i sprzętowe
Do produkcji pelletu niezbędna jest specjalistyczna peleciarka, której cena rozpoczyna się od 8900 złotych za model o wydajności 60-90 kg/h. Większość profesjonalnych granulatorów dostępnych na rynku to koszt od kilkunastu tysięcy złotych wzwyż.
Oprócz podstawowej maszyny, potrzebny jest również rębak do rozdrabniania materiału, którego zakup zwiększa koszty inwestycji o kolejne kilka tysięcy złotych. Dodatkowym wymogiem technicznym jest zapewnienie odpowiedniego miejsca do suszenia i składowania pelletu – pomieszczenie musi być suche i dobrze wentylowane.
Przy większej skali produkcji zaleca się zakup przemysłowych suszarni, które znacząco przyspieszają proces, ale generują dodatkowe koszty.
Zobacz również: Ceny węgla na sezon 2024/2025 – oferta PGG
Koszty produkcji i opłacalność
Analiza opłacalności produkcji pelletu wymaga uwzględnienia kilku istotnych czynników. Obecne ceny rynkowe pelletu wahają się między 2600 a 4000 złotych za tonę, co może sugerować potencjalnie wysoką rentowność własnej produkcji.
Do kosztów produkcji należy wliczyć cenę surowca, gdzie metr przestrzenny trocin to minimum kilkadziesiąt złotych, zużycie energii elektrycznej oraz amortyzację sprzętu. Na opłacalność wpływa również dostępność surowca – im bliżej źródła trocin znajduje się produkcja, tym niższe koszty transportu.
Proces jest najbardziej opłacalny przy stałym dostępie do taniego surowca oraz przy wykorzystaniu pełnej mocy produkcyjnej maszyn. Zwrot z inwestycji w sprzęt może nastąpić stosunkowo szybko, szczególnie przy obecnych wysokich cenach rynkowych pelletu, jednak wymaga to odpowiedniej skali produkcji i efektywnego zarządzania kosztami.
Problemy z peleciarką – jak je rozwiązać?
W procesie produkcji pelletu mogą pojawić się różne komplikacje, z których najpoważniejszą jest zablokowanie peleciarki. W takiej sytuacji pierwszym krokiem jest natychmiastowe zatrzymanie maszyny, aby uniknąć poważniejszych uszkodzeń. Następnie należy zlokalizować i oczyścić zablokowane otwory matrycy. Główne przyczyny zatykania to nadmierna wilgotność trocin, niewłaściwa grubość materiału lub obecność zanieczyszczeń.
Dla optymalnej pracy urządzenia niezbędne jest regularne sprawdzanie stanu rolek, ciśnienia oraz odstępów między rolkami a matrycą. Przy uruchamianiu maszyny zaleca się stosowanie mieszanki oleju i trocin, co zapewnia płynniejszy rozruch i wydłuża żywotność matrycy.
Parametry jakościowe pelletu
Jakość pelletu zależy od kilku kluczowych parametrów. Wartość opałowa pelletu drzewnego wynosi między 15 a 18 MJ/kg. Zawartość ligniny w surowcu ma zasadnicze znaczenie – w drzewach iglastych wynosi 26-30%, a w liściastych 19-28%.
Najwyższą zawartością ligniny charakteryzuje się jodła (około 30%), a wśród drzew liściastych buk (27,72%). Twardość drewna wpływa zarówno na proces produkcji, jak i na wartość opałową – przykładowo, metr sześcienny pelletu z buka (twardość ponad 650 kG/cm2) generuje więcej ciepła niż z jodły (twardość ponad 350 kG/cm2).
Zobacz również: Ile wynosi kaloryczność węgla brunatnego?
Aspekty prawne i certyfikacja
Komercyjna produkcja pelletu wymaga spełnienia szeregu wymogów prawnych i uzyskania odpowiednich certyfikatów jakości. Sam pellet musi spełniać określone normy jakościowe, potwierdzone odpowiednimi badaniami i dokumentacją. Produkcja na sprzedaż wymaga prowadzenia działalności gospodarczej i przestrzegania przepisów dotyczących obrotu paliwami.
Certyfikacja jest niezbędna do potwierdzenia wysokiej jakości produktu i możliwości jego sprzedaży na rynku. Brak odpowiednich certyfikatów może znacząco ograniczyć możliwości sprzedaży i rozwoju biznesu. Wraz ze wzrostem cen pelletu na rynku, inwestycja w certyfikowaną produkcję może przynieść szybszy zwrot poniesionych nakładów.