Praktycznie wszystkie współczesne urządzenia elektroniczne mają w swoim układzie kondensatory. Bez ich wykorzystania nie dałoby się chociażby skonstruować komputera w formie w jakiej znamy go dzisiaj. Te często niepozorne elementy mają niezwykle ważne zadanie – gromadzić ładunki elektryczne o równej wartości, ale przeciwnym znaku. Jeśli chcesz dowiedzieć się czym jest kondensator i jak sprawdzić czy jest sprawny przeczytaj dalszą część artykułu.
Co to jest kondensator?
Najprostszy kondensator to dwa przewodniki (inaczej zwane okładkami) rozdzielone izolatorem (dielektrykiem). Współcześnie kondensatory najczęściej produkuje się w formie ciasno zwiniętych w rulon dwóch blaszek, pomiędzy którymi znajduje się warstwa dielektryka (np. poliester). Całość jest zamknięta w izolowanej obudowie i posiada dwa połączenia tzw. nóżki, z których dłuższą w kondensatorach spolaryzowanych oznacza się „plus”, a krótszą „minus”. Często po stronie minusa znajduje się również biały pasek mający pomóc w rozróżnieniu połączeń. W kondensatorach niespolaryzowanych nóżki nie posiadają oznaczeń gdyż taki element może być dowolnie podłączony.
Podstawową cechą kondensatorów jest pojemność (C) wyrażana w faradach [F] czyli wielkość będąca stosunkiem zgromadzonego ładunku do potencjału przewodnika. Pojemności seryjnie produkowanych kondensatorów dobiera się według tzw. szeregu wartości czyli zbioru liczb, z których każda kolejna jest o tyle samo procent większa od poprzedniej. Umożliwia to swobodnie dobierać elementy gwarantujące prawidłowe działanie układów.
Kolejną niezwykle ważną cechą kondensatorów jest ich napięcie znamionowe. Jest to maksymalna wartość napięcia na stykach elementu, dla której jest on w stanie w normalny sposób działać. Powyżej wartości nominalnej następuje tzw. przebicie dielektryka czyli zwarcie obu okładek. Po przebiciu kondensator traci swoje właściwości i jego pojemność drastycznie spada.
Symbol kondensatora
W schematach elektrycznych można spotkać kilka różnych symboli oznaczających kondensator. Często obok symboli podaje się wartość pojemności lub numer kondensatora – można wtedy odczytać pojemność z dołączonej do schematu tabeli wartości. Typowy symbol kondensatora w schematach prezentuje się tak:
Sposób graficznego przedstawienia elementów nie jest jednak w pełnym stopniu ujednolicony. Zasadniczo w schematach symbol kondensatora może się różnić m.in.:
- kształtem „okładek” – dwie pionowe kreski zamiast jednej z nich wklęsłej
- brakiem znaku plus oznaczającego polaryzację kondensatora (przy dwóch pionowych kreskach oznacza kondensator niespolaryzowany)
Poza typowymi kondensatorami w elektronice stosuje się również m.in. kondensatory zmienne, których symbol charakteryzuje się dodaniem ukośnie biegnącej przez symbol strzałki o grocie skierowanym do góry.
Jak sprawdzić kondensator?
W pierwszej kolejności powinniśmy zwrócić uwagę na sam wygląd elementu, jeśli jest widocznie napuchnięty to mamy do czynienia z uszkodzoną częścią. W takim wypadku pozostaje wymiana na nowy. Jeśli chcemy sprawdzić czy prawidłowo wyglądający kondensator jest wciąż sprawny należy zmierzyć jego pojemność i rezystancję, a następnie porównać z nominalnymi. W przypadku przebicia pojemność będzie znacznie niższa.
W celu zmierzenia pojemności kondensatora, najlepiej jest wykorzystać wyspecjalizowany miernik do testowania kondensatorów. Jeśli jednak nie posiadamy miernika (co jest bardzo prawdopodobne) można posłużyć się uniwersalnym multimetrem. Musi on mieć jednak opcję pomiaru pojemności, jest ona zwykle oznaczona symbolem kondensatora. W celu zmierzenia parametrów elementu wystarczy dotknąć obiema sondami pomiarowymi jego połączeń. Należy pamiętać, aby nie zwierać nóżek kondensatora podczas pomiaru, inaczej nie otrzymamy prawidłowego wyniku. W przypadku znacznego odbiegania otrzymanych wyników od wartości nominalnych warto wymienić kondensator na nowy.