Rdza inaczej zwana korozją to popularny problem, który niekiedy wręcz zagraża zdrowiu lub życiu. Elementy metalowe dotknięte tą przypadłością tracą swoje właściwości, a jednocześnie ich wygląd zaczyna nas przerażać. Skąd bierze się rdza i jak zapobiegać temu zjawisku? Metod walki z korozją jest wiele, ale najskuteczniejsza jest profilaktyka i odpowiednie zabezpieczenie powierzchni. Zbierzmy zatem wszystkie informacje dotyczące rdzy. W pierwszej kolejności sprawdźmy, czym ona właściwie jest.
Czym jest rdza (inaczej korozja)?
Rdza to efekt utleniania żelaza oraz jego stopów, na skutek obecności wilgotnego powietrza, gruntu lub bezpośredniego kontaktu z wodą. Warstwa rdzy składa się głównie z tlenków i wodorotlenków żelaza. Cały ten proces utleniania nazywa się fachowo korozją. Zardzewiałe elementy tracą swoją wytrzymałość i odporność na czynniki chemiczne. Potocznie mówi się, że rdza „zjada” dany przedmiot i ciężko się z tym nie zgodzić, ponieważ zwyczajnie się on utlenia i traci na swojej masie oraz powierzchni.
Ciekawostką jest to, że słona woda przyspiesza proces korodowania. Stąd też dla przykładu tężnie solankowe wykonane są niemal całkowicie z drewna.
Z uwagi na czynnik korodujący, wyróżnia się dwa rodzaje korozji: korozję chemiczną i korozję elektrochemiczną. Czym się między sobą różnią?
Korozja chemiczna – rozwija się na skutek obecności powietrza. Tlen zawarty w powietrzu sukcesywnie doprowadza do utleniania warstwy metalu, tym samym pokrywa się ona wspomnianymi już tlenkami metali. Warto zaznaczyć, że korozja chemiczna nie zawsze oznacza negatywne zjawisko. Zdarza się, że utleniona warstwa jest na tyle zwarta, że nie dopuszcza powietrza do kolejnych warstw metalu, zapobiegając przed dalszym postępem utleniania. Takie zjawisko nazywa się pasywacją.
Korozja elektrochemiczna – rozwija się na skutek obecności wody. Sam proces korodowania elektrochemicznego jest nieco skomplikowany. W głównej mierze obecność wody prowadzi do powstania uwodnionego tlenku żelaza (III), z którego w dużym stopniu składa się rdza.
Jak walczyć z korozją?
W przypadku rdzy należy przede wszystkim skupić się na zapobieganiu jej powstania. Ognisko korozji rozprzestrzenia się wbrew pozorom bardzo szybko i może z mgnieniu oka zająć sporą część konstrukcji. Stąd też profilaktyka jest tu wysoce wskazana. Jak zapobiegać korozji? Przede wszystkim jeśli jest to możliwe, wybierajmy metale odporne na jej działanie, np. aluminium oraz różne rodzaje metali nierdzewnych. Kolejna sprawa to właściwie zabezpieczenie powierzchni. Najczęściej wykorzystuje się w tym celu specjalne farby oraz powłoki lakiernicze. Powierzchnie metalowe poddaje się również różnym procesom elektrolitycznego wytwarzania powłok, np. cynkowaniu.
Środki antykorozyjne dzieli się na bierne oraz czynne. Zasadniczą różnicą pomiędzy nimi jest to, że środki bierne pełnią wyłącznie funkcję izolatora i skutecznie oddzielają powierzchnię metalu od powietrza. Minusem tego rodzaju substancji jest to, że w przypadku niedokładnej aplikacji, przedmiot pozostaje częściowo narażony na wystąpienie ogniska korozji. Czynne środki antykorozyjne z kolei zabezpieczają ochranianą powierzchnię nawet, jeżeli nie są w pełni szczelne. Środki te wykonuje się na bazie cynku, glinu lub innych metali mniej szlachetnych, które na skutek obecności powietrza, same ulegają utlenianiu i zabezpieczają w ten sposób powierzchnię metalu.
Jak pozbyć się rdzy?
Jeżeli wszelkie metody prewencyjne zawiodły bądź zwyczajnie nie byliśmy w stanie właściwie zabezpieczyć materiału i pojawiły się pierwsze wykwity rdzy – nie można zwlekać! Trzeba jak najszybciej przystąpić do jej mechanicznego lub chemicznego usunięcia. Jak więc pozbyć się korozji? Niestety nie jest to zadanie przyjemne i szybkie. Trzeba uzbroić się w cierpliwość i rzecz jasna odpowiednie narzędzia. Rdzę możemy usunąć mechanicznie za pomocą: szczotki drucianej lub papieru ściernego. Do pozbycia się korozji możemy również wykorzystać roztwór soli i soku cytrynowego, ocet lub sodę oczyszczoną.
Najskuteczniejszym domowym środkiem w walce z rdzą okazuje się wspomniany wyżej ocet. Jest środkiem na tyle uniwersalnym i odpowiednio skutecznym, że może być wykorzystywany również na większych powierzchniach. Jeżeli zardzewiałe przedmioty nie są duże, możemy przygotować dla nich kąpiel octową i zanurzyć w niej owe przedmioty na kilka godzin.
Dlaczego samochody rdzewieją?
Rdza to bardzo powszechny problem wśród posiadaczy samochodów. Pod wpływem różnych czynników fizycznych i chemicznych, zarówno nadwozie, jak i podwozie ulega z czasem wpływom korozji. Dlaczego tak się dzieje? Najczęściej konstrukcja nowoczesnych samochodów jest odpowiednio dobrze zabezpieczona przed rdzewieniem. Powierzchnie metalowe pokrywa się specjalnymi preparatami, których celem jest odpowiednie zakonserwowanie elementów w pojeździe. Dopóki ich powierzchnia nie zostanie naruszona, będą one stanowić szczelną barierę przed wnikaniem i przyczepianiem się wilgoci lub zabrudzeń.
Niestety kilkuletnia eksploatacja samochodu sprawia, że w szczególności jego podwozie narażone jest na częste uszkodzenia mechaniczne, np. poprzez uderzenia niewielkich kamieni. To nie wróży nic dobrego, ponieważ kontakt ten uszkadza zabezpieczone przed korozją elementy, które z czasem stają się ogniskami rdzy. Z tego powodu bardzo istotna jest regularna konserwacja podwozia pojazdu, w celu zregenerowania powłoki antykorozyjnej na metalowych powierzchniach. Decydując się na taki krok samodzielnie, trzeba liczyć się z zakupem odpowiednich środków zabezpieczających i zarezerwowaniem co najmniej kilku godzin wolnego czasu. Koszt takiej operacji to najczęściej kilkaset złotych.