Eksplozja demograficzna to zjawisko, z którym swego czasu borykało się wiele państw świata – ostatnio głównie na kontynencie afrykańskim. Czym jest jednak ten coraz rzadziej spotykany fenomen? W jakich krajach aktualnie występuje? Czy długość życia jest z nim w jakiś sposób powiązana? O tym wszystkim w dzisiejszym artykule.
Definicja eksplozji demograficznej
Eksplozja demograficzna definiowana jest jako gwałtowny i znaczny wzrost ludności na danym obszarze. Przyjmuje się, że dwukrotny wzrost populacji w ciągu jednego pokolenia, czyli około 24 lat, to już eksplozja demograficzna.
Przyczyny i skutki eksplozji demograficznej
Jako jedną z głównych przyczyn eksplozji demograficznej podaje się spadek liczby zgonów. Spadek ten może być spowodowany głównie poprawą jakości życia, lub wzrostem poziomu opieki medycznej w regionie. Aby eksplozja mogła wystąpić, poza spadkiem liczby zgonów, w regionie musi także panować duża dzietność.
Skutkiem eksplozji demograficznej jest przede wszystkim przeludnienie. Przeludnienie może prowadzić do takich trudności jak głód, bezrobocie, niszczenie środowiska czy nawet niestabilność polityczna. Jest to więc zjawisko dość niebezpieczne w ubogich krajach.
Oczywiście eksplozja demograficzna posiada także zalety, którą jest przede wszystkim wzrost liczby siły roboczej w pewnym czasie od rozpoczęcia trendu demograficznego. Dzięki temu, możliwy jest wzrost gospodarczy regionu.
W jakich krajach aktualnie występuje eksplozja demograficzna?
Aktualnie eksplozje demograficzną obserwujemy głównie w krajach afrykańskich, które charakteryzują się rosnącym poziomem opieki zdrowotnej oraz ogólnie poprawą warunków życia. Kraje, w których przyrost naturalny przyjmuje charakterystykę eksplozji demograficznej to aktualnie:
- Niger,
- Somalia,
- Burkina Faso,
- Mali,
- Uganda.
Długość życia – jakie czynniki na nią wpływają?
Średnia długość życia to wskaźnik, który wbrew pozorom mówi o danej społeczności bardzo wiele. Jest on warunkowany przez niezwykle wiele czynników, które można podzielić na dwie główne grupy: czynniki genetyczne oraz czynniki środowiskowe.
Czynniki genetyczne
Czynnikami genetycznymi warunkującymi długość życia są przede wszystkim dziedziczone predyspozycje genetyczne oraz płeć – kobiety żyją średnio dłużej od mężczyzn.
Czynniki środowiskowe
Czynniki środowiskowe to cały szereg zmiennych, które mają wpływ na długość życia. Można wśród nich wymienić takie czynniki jak:
- dostępność oraz jakość opieki zdrowotnej,
- dieta,
- poziom aktywności fizycznej,
- używki,
- poziom stresu,
- warunki sanitarne,
- poziom bezpieczeństwa,
- wykształcenie,
- poziom dochodów,
- czystość środowiska naturalnego.
Długość życia a eksplozja demograficzna
Długość życia jest ściśle powiązana z eksplozją demograficzną. Warunkiem powodującym wystąpienie eksplozji demograficznej jest spadek liczby zgonów, który naturalnie powoduje wzrost średniej długości życia mieszkańców danego regionu. Jest to wynikiem zarówno mniejszej śmiertelności dzieci i noworodków, jak i dłuższego życia osób w wieku poprodukcyjnym.
Zobacz również: Wiek emerytalny w Polsce. Ile wynosi dla kobiet i mężczyzn?