Dzięki możliwości uprawy w różnych warunkach klimatyczno-glebowych, stosunkowo prostej technologii produkcji oraz niskiej pracochłonności zboża należą do najpopularniejszych roślin uprawnych. W Polsce od wielu lat stanowią one większość ogólnej powierzchni zasiewów. Najpopularniejsze gatunki zbóż występują w formie jarej i ozimej. Czym się one między sobą różnią?
Termin wysiewu
Główną różnicą między zbożami jarymi a ozimymi jest termin ich wysiewu. Dla pełnego cyklu rozwojowego zbóż ozimych niezbędny jest okres jarowizacji, który polega na przechłodzeniu nasion w okresie zimowym. Wysiewane są one jesienią i wegetują w gruncie podczas niskich temperatur, by wypuścić owoce dopiero w okresie wiosennym. Na proces jarowizacji bardzo korzystnie wpływa warstwa śniegu zalegająca na polach. W formie ozimej występują wszystkie gatunki zbóż uprawiane w Polsce. Są to między innymi pszenica, żyto, jęczmień i pszenżyto.
Zboża jare nie potrzebują okresu jarowizacji. Ich pełen cykl rozwojowy zachodzi podczas jednego sezonu. Wysiewane są wczesną wiosną i dają plony już w pełni lata. W przeciwieństwie do zbóż ozimych nie są więc narażone na bezśnieżne zimy czy ostre mrozy, które mogą powodować duże szkody w zasiewach i zmniejszać plony. Ze względu na to, że zboża jare plonują słabiej niż ozime, powierzchnia ich zasiewów jest w Polsce mniejsza. Wyjątkiem od tej reguły jest jęczmień, który jest popularniejszy w formie jarej, co wynika z niewielkiej odporności na mrozy większości jego odmian.
Jakie zboża lepiej uprawiać – jare czy ozime?
Odpowiedź na pytanie, czy lepiej uprawiać zboża jare czy ozime, nie jest jednoznaczna. Podejmując decyzję, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim długoterminowe prognozy pogody, a także stan gleby oraz własne doświadczenie w uprawie. Ogólnie rzecz biorąc, w przypadku surowej zimy lepszym wyborem są zboża ozime, a w razie zapowiadającej się ciepłej zimy bez dużych opadów śniegu warto sięgnąć po odmiany jare. Należy mieć także na uwadze, że uprawa zbóż ozimych wymaga znacznie więcej przygotowań jesienią, a zbóż jarych – wiosną.
Odmiany zbóż jarych i ozimych
Obecnie w sprzedaży dostępnych jest wiele odmian zarówno zbóż jarych, jak i ozimych. Szeroki ich wybór oferuje na przykład firma Saatbau Polska. Przed zakupem konkretnych nasion należy dokładnie sprawdzić charakterystyki kilku odmian. Warto też upewnić się, czy jest to kwalifikowany materiał siewny, który pozwala na zminimalizowanie ryzyka nieudanych plonów. W wypadku problemów z podjęciem decyzji najlepiej skontaktować się z producentem nasion, który zapewni pomoc w doborze najodpowiedniejszej odmiany do specyfiki danego regionu, przeznaczenia uprawy czy klasy gleby.