Immobilizer to od wielu lat wykorzystywany rodzaj zabezpieczenia w samochodach. Obecnie niemal każdy pojazd wyposażony jest w ten mechanizm, który jak się okazuje nie jest rozwiązaniem bezawaryjnym. Jak działa immobilizer i co robić, gdy ulegnie awarii?
Jak działa immobilizer i jak jest zbudowany?
Zasada działania immobilizera opiera się o dwa kluczowe elementy: nadajnik (transponder) znajdujący się w kluczyku kierowcy oraz centralkę, która znajduje się w samochodzie. Zadaniem tego systemu jest uniemożliwienie rozruchu silnika pojazdu, jeżeli kod znajdujący się w nadajniku nie odpowiada temu w centralce. Aktywny immobilizer odcina zapłon do komory spalania przez co osoba, która nie posiada właściwego kluczyka, zwyczajnie go nie uruchomi (rozrusznik będzie obracał wałem korbowym, ale silnik nie zaskoczy). Masowe stosowanie tego typu zabezpieczenia wg badań przeprowadzonych przez The Economic Journal w 2016 roku, doprowadziło do zmniejszenia wskaźnika kradzieży samochodów aż o 40% w okresie od 1995 do 2008 roku.
Obecnie systemy zabezpieczeń wykorzystujące immobilizer mogą być bardzo rozbudowane. Dla przykładu w niektórych samochodach próba uruchomienia pojazdu z wykorzystaniem błędnego klucza kończy się czasowym unieruchomieniem silnika. W bardziej zaawansowanych układach, wysyłany jest dodatkowo sygnał satelitarny lub telefoniczny w celu zaalarmowania firmy ochroniarskiej o podejrzeniu próby kradzieży pojazdu.
Jak powstał immobilizer?
Pierwszy układ przypominający swoim działaniem współczesną formę immobilizera stworzył St. George Evans i Edward Birkenbuel. Projekt ten został opatentowany 8 kwietnia 1919 roku. Pierwotna forma składała się z podwójnych przełączników, ułożonych na siatce 3×3. Całość została zamontowana w pojeździe na specjalnym panelu. Wraz z przekręceniem kluczyka i uruchomieniem zapłonu, napięcie z akumulatora zasilało świece zapłonowe bądź też unieruchamiało pojazd wraz z włączeniem sygnału dźwiękowego (klaksonu). Ustawienia zabezpieczeń mogły być dowolnie zmieniane w trakcie użytkowania pojazdu. Obecna forma immobilizera jest w pełni automatyczna, a użytkownik samochodu nie musi ustalać nowej kombinacji ani zapamiętywać już aktywnej.
Tytułowy system antykradzieżowy stał się obowiązkowym wyposażeniem samochodów sprzedawanych w Niemczech od 1 stycznia 1998 roku, w Wielkiej Brytanii od 1 października 1998 roku, w Australii od 2001 roku i Kanadzie od 2007 roku.
Pierwsze wersje immobilizera posiadały wbudowany jeden statyczny kod autoryzujący, umieszczony w kluczyku. Ten analizowany był przez pole radiowe RFID (ang. radio-frequency identification) i porównywany z kodem znajdującym się w jednostce sterującej silnikiem ECU (ang. engine control unit). Jeżeli kod nie zgadzał się z tym już zaprogramowanym, wtedy jednostka sterująca odcinała dopływ paliwa, tym samym uniemożliwiając zapłon mieszanki i uruchomienie silnika. Późniejsze wersje immobilizera wykorzystywały zmienny klucz zabezpieczeń, co uniemożliwiało skopiowanie go bezpośrednio z kluczyka lub jednostki sterującej.
Co ważne, informacja o nieautoryzowanej próbie odpalenia samochodu jest często zapisywana w pamięci komputera. Taki zapis może posłużyć jako dowód np. w procesie sądowym czy podczas ubieganie się o odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej.
Ciekawostką może być to, że Honda jako pierwsza wprowadziła w 1990 roku na rynek motocykle, które fabrycznie wyposażone były w instalację antykradzieżową typu immobilizer.
Montaż immobilizera w starszych pojazdach
Jeżeli pojazd nie został wyposażony w fabryczny immobilizer, wtedy istnieje możliwość samodzielnego montażu takiego zabezpieczenia (na życzenie klienta). Trzeba tylko pamiętać, że towarzystwa ubezpieczeniowe wymagają najczęściej, aby system ten składał się z dwóch pętli: zapłonowej niskiego napięcia oraz połączonej z pompą paliwa. Niektóre wersje immobilizera oferują również możliwość podpięcia się pod rozrusznik silnikowy, tak aby uniemożliwić zakręcenie nim w przypadku błędnego kluczyka.
Jak wyłączyć immobilizer?
Skoro wiemy już, że system ten opiera się o bardzo prosty schemat działania, to w jaki sposób przebiega jego dezaktywacja (odblokowanie)? Proces ten rozpoczyna się z chwilą włożenia kluczyka do stacyjki i jego przekręcenia do momentu załączenia zapłonu (oświecenia się kontrolek na tablicy rozdzielczej). W tym czasie następuje wymiana informacji pomiędzy nadajnikiem w kluczyku a centralką. Jeżeli zakodowany sygnał jest zgodny, immobilizer zostaje odblokowany i pozwala on na uruchomienie silnika.
Uszkodzony immobilizer – objawy
Niestety immobiliser nie należy do systemów bezawaryjnych. Najczęściej awarii ulega transponder znajdujący się w kluczykach od samochodu (przypomina niewielką pastylkę). Nie trudno zgadnąć, że efektem takiej usterki będzie brak możliwości uruchomienia silnika pojazdu. Jak sprawdzić czy immobilizer jest uszkodzony? Wystarczy próba odpalenia silnika za pomocą zapasowego kluczyka. Jeżeli okaże się pomyślna, diagnoza jest prosta.
Słowem podsumowania, objawy uszkodzonego immobilizera to:
- problem z uruchomieniem silnika;
- silnik gaśnie po kilku sekundach
- migająca kontrolka immobilizera
Jak obejść immobilizer?
Czy można jakoś obejść system immobilizera w sytuacji, gdy nie posiadamy zapasowego kluczyka? Niestety, jego naprawa o ile nie jest bardzo skomplikowana, tak wymaga dosyć specjalistycznego sprzętu. W przypadku nowszych samochodów nie obędzie się bez wizyty w ASO (Autoryzowanej Stacji Obsługi). Najczęściej wymagana jest wymiana całej stacyjki. Sporym utrudnieniem może być samo dojazd do warsztatu, ponieważ usterka nie pozwoli na uruchomienie silnika. Pozostaje więc holowanie lub przewóz auta na lawecie.
Jak naprawić immobilizer? Lepiej nie ryzykuj!
Czeka Cię naprawa immobilizera? Możesz skusić się o samodzielną naprawę, która może okazać się dosyć ryzykowna. Jeżeli posiadasz rozwiązanie zbliżeniowe to wystarczy, że dorobisz dodatkowy kluczyk i wymontujesz z niego nadajnik. Trzeba umieścić go na stałe w zasięgu działania czytnika. Pamiętaj jednak, że to dodatkowe ryzyko i tracisz tym samym dodatkowy poziom zabezpieczenia antykradzieżowego. Lepiej takie prace zlecić autoryzowanym punktom napraw, aczkolwiek z tym również należy postępować ostrożnie! Pamiętajmy, że chodzi o podstawowy system antykradzieżowy w naszym aucie. Decydujemy się na wizytę wyłącznie w sprawdzonym warsztacie!
Immobilizer cena
Dorobienie kluczyka z immobilizerem ze stałym kodem to koszt ok. 150 zł. W przypadku kluczyka ze zmiennym kodem, trzeba liczyć się z wydatkiem min. 200 zł. Rzecz jasna dorobienie zapasowego klucza jest o wiele tańsze i mniej kłopotliwe, jeżeli nie posiadał on wbudowanego transpondera. Można również rozważyć opcję wgrania zupełnie nowego kodu w ASO. W zależności od modelu samochodu, koszt takiej usługi może wynieść od kilkudziesięciu do nawet paruset złotych. Miejmy też na uwadze, że trzeba dodatkowo zapłacić za transport samochodu do autoryzowanego warsztatu.
Stawka wzrasta, jeżeli do samego kodowania immobilizera, dochodzi również awaryjnie otworzenie drzwi. Za taką przyjemność musimy zapłacić średnio ok. 200 zł.
Innym rozwiązaniem problemu może być wizyta w specjalistycznym serwisie. Jest ich całkiem sporo na terenie całego kraju. Miejsca te oferują profesjonalne dorabianie kluczyka wraz z kodowaniem transpondera i docięciem grota. Za taką usługę zapłacimy od 100 do nawet 1200 zł w zależności od modelu samochodu.