Spory odsetek gospodarstw domowych nadal korzysta z butli gazowych. Najczęściej paliwo to służy do zasilania kuchenek gazowych, kotłów jednofunkcyjnych i piekarników. To z pozoru wygodne i tanie rozwiązanie może okazać się jednak skrajnie niebezpieczne. Propan-butan znajdujący się w przenośnych butlach gazowych jest gazem silnie wybuchowym. Z tego też powodu podczas eksploatacji butli z gazem należy zachować wszelkie aspekty bezpieczeństwa, aby w jak największym stopniu ograniczyć wyciek gazu. Sprawdźmy, jak prawidłowo zakładać, użytkować i przechowywać butle gazowe, tak aby uniknąć ryzyka wybuchu.
Czym jest gaz propan-butan?
To nic innego, jak mieszanina dwóch osobnych gazów: propanu i butanu. Właśnie nią wypełnione są znane wszystkich butle gazowe, wykorzystywane w gospodarstwach domowych, kempingach, na ogródkach działkowych czy w małej gastronomii. Ogromną zaletą tego paliwa jest to, że może zostać skroplone i w tej formie przechowywane. Tym samym gaz propan-butan jest wygodnym i ekologicznych źródłem energii. Co więcej możemy powiedzieć o tych dwóch gazach?
Propan – ma większą gęstość od powietrza, a zatem zawsze będzie unosił się tuż nad podłogą. Propan jest gazem bezzapachowym i bezbarwnym. Ponadto nie da się go rozpuścić w wodzie. Ze spalenia 1 kg gazu powstaje ok. 1,6 kg wody i 3 kg dwutlenku węgla
Butan – podobnie jak propan, butan jest również nierozpuszczalny w wodzie i bezbarwny. Jedną z różnic jest natomiast fakt, że butan posiada dość charakterystyczny zapach.
Warto również dodać, że dzięki nawanianiu mieszaniny obu tych gazów (przy pomocy etanotiolu) staje się ona dobrze wyczuwalna już przy stężeniu wynoszącym 1/5 dolnej granicy wybuchowości. Ponadto mieszanina tych dwóch gazów posiada nieco większą wartość opałową niż czysty propan.
Czy stosowanie butli z gazem jest bezpieczne?
Korzystanie z butli gazowej w domu jest bezpieczne, jeżeli:
- dbamy o nienaganny stan instalacji gazowej;
- odpowiednio przechowujemy butle z gazem;
- pilnujemy, aby wymiana butli z gazem przebiegała z zachowaniem podstawowych zasad bezpieczeństwa.
Wystarczy, aby jeden z powyższych punktów został przez nas zaniedbany, aby doszło do niebezpiecznego w skutkach wycieku gazu. Jeżeli zareagujemy w porę, możemy uniknąć ryzyka wybuchu. W przeciwnym wypadku, stawiamy na szali nasze zdrowie lub nawet życie.
Jak bezpiecznie użytkować butle z gazem?
Zasad jest przynajmniej kilka. Oto najważniejsze z nich:
Zakup butli gazowej
Pamiętajmy, aby zawsze wybierać sprawdzonego, autoryzowanego dostawcę. Tylko wtedy mamy gwarancję, że pojemnik został napełniony zgodnie z przyjętą normą i jest w pełni sprawny. Sprawdźmy również, czy nowa butla posiada termiczną koszulkę tzw. plombę, która mówi o tym, że od chwili napełnienia butli, nie była ona w żaden sposób eksploatowana. Jeżeli plomba jest zerwana, nie należy podejmować się odbioru butli!
Podłączenie butli gazowej
Niewłaściwa instalacji butli gazowej to poważne ryzyko wycieku gazu. Z tego powodu, najlepiej zlecić to zadanie dostawcy paliwa. Niestety w tym względzie powinniśmy wykazać się ogromną przezornością i gorliwością oraz ograniczonym zaufaniem. Jeżeli monter nie sprawdzi połączenia z reduktorem pod kątem możliwego wycieku, powinniśmy zrobić to sami. Wystarczy spryskać połączenie wodą z mydłem lub nanieść na niego krem do golenia. Jeżeli połączenie będzie szczelne, nie da ono żadnych niepokojących oznak (mydliny pozostaną na swoim miejscu, po czym zaczną powoli kurczyć się i obciekać). Jeżeli jednak spod warstwy piany zaczną wydobywać się bąbelki lub usłyszymy charakterystyczne syczenie, wtedy należy natychmiast zamknąć zawór na butli, przewietrzyć pomieszczenie i przystąpić do ponownego jej montażu. Jeżeli problem dalej występuje, powinniśmy zrezygnować z użytkowania takiej butli i domagać się wymiany na inną.
Uwaga! Niedopuszczalne jest sprawdzanie szczelności połączenia za pomocą otwartego ognia, np. zapalniczki!
Przechowywanie butli gazowej
W starszych domach butle z gazem umieszczane były w bliskim sąsiedztwie kuchenki gazowej. To dodatkowo wzmagało czujność podczas ich użytkowania i ryzyko szybkiego zapłonu w niedługim czasie po rozszczelnieniu butli lub instalacji gazowej. Dlatego też olbrzymią rolę odgrywa właściwy sposób przechowywania butli. Sprawdźmy, czy po jej podłączeniu do instalacji, główny wąż zasilający nie jest zagięty i ma zostawiony luz na wypadek przypadkowego poruszenia butlą. Spójrzmy również na sam reduktor, który również nie powinien być niczym zakryty aby poddany naprężeniom.
Warto co jakiś czas sprawdzać szczelność połączenia, np. za pomocą wspomnianej już pianki do golenia. Nie zajmuje to wiele czasu, a zwyczajnie pozwoli nam spać spokojniej. Kolejna ważna uwaga – butla nie może być przechowywana poniżej poziomu gruntu lub w piwnicy! Cięższy od powietrza gaz w przypadku rozszczelnienia instalacji nie będzie mógł wydostać się na zewnątrz, przez co zgromadzi się w pomieszczeniu lub zagłębieniu.
Uwaga! W jednym domu mogą znajdować się maksymalnie dwie butle gazowe (11 kg) podłączone do instalacji gazowej! Nie powinniśmy również składować butli zapasowych w budynku.
Uwaga! Nie przechowuj butli w warunkach silnego nasłonecznienia lub skrajnie niskich temperatur!
Użytkowanie butli gazowej
Szczególną uwagę powinniśmy kierować na już podłączoną do aktywnej instalacji gazowej butlę z gazem propan-butan. Do niepokojących objawów zaliczyć trzeba m.in. żółty płomień lub sadzę powstającą w okolicach palnika. Niekiedy po podłączeniu nowej butli, może przez pewien czas występować charakterystyczne piszczenie. Najczęściej jest to spowodowane nieco wyższym ciśnieniem nabicia butli i powinno ustąpić po kilkunastu minutach eksploatacji. Niemniej jednak warto upewnić się co do przyczyny tego zjawiska i skontaktować się w tym celu z dostawcą.
Pamiętajmy również, aby w miarę możliwości zakręcać butlę z gazem, na czas jej nieużytkowania. Warto zrobić to np. jeżeli wybieramy się na dłuższe wakacje. Jeżeli mamy taką możliwość, zaleca się także zakręcanie butli na noc.
Gdzie nie wolno stosować butli z gazem?
Zgodnie z prawem, nie wszędzie możemy stosować paliwo propan-butan zgromadzone w butlach gazowych. Przede wszystkim niedozwolone jest ich wykorzystanie w blokach mieszkalnych o wysokości ponad 12 metrów lub posiadających ponad 4 kondygnacje nadziemne. Zgodnie z prawem nie można również łączyć dwóch różnych instalacji gazowych. A więc w bloku podłączonym do instalacji gazu ziemnego, niedozwolone jest korzystanie z butli propan-butan.
Warto mimo wszystko zasięgnąć szczegółowej wiedzy w tym temacie. Zasady użytkowania butli gazowych w obiektach mieszkalnych, określone są w poniższych dokumentach:
- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ( Dz. U. 2015.1422 z dnia 2015.09.18),
- ustawa z dnia 24 czerwca 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej ( Dz. U. 2016.191 z dnia 2016.02.17),
- przepisy wydane na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. ( Dz. U. 2010.109.719 z dnia 2010.06.22).
Jak podłączyć butlę z gazem?
Przede wszystkim jeżeli jest to możliwe, to usługę wymiany butli gazowej powinien zrealizować w całości dostawca. Jeżeli jednak nie możemy liczyć na pomoc wykwalifikowanej osoby, wtedy możemy krok po kroku zrobić to sami.
Jak bezpiecznie podłączyć butlę propan-butan?
- Usuń plombę zabezpieczającą zawór;
- Sprawdź, czy zawór butli jest zakręcony (czujesz wyraźny opór podczas kręcenia zgodnie z ruchem wskazówek zegara);
- Odkręć plastikową zaślepkę (nie wyrzucaj jej, może się przydać na później);
- Sprawdź, czy gumowa uszczelka znajdująca się na wyjściu jest na swoim miejscu;
- Podłącz reduktor do butli, przy pomocy nakrętki (uwaga! pamiętaj o odwrotnym gwincie!)
- Powoli odkręć zawór na butli i sprawdź szczelność połączenia.
Informacja: Pamiętaj, aby zbyt mocno nie dokręcać nakrętki reduktora. Wszystko możesz zrobić ręcznie bez użycia dodatkowych narzędzi, aczkolwiek dobrze jest, aby na końcu użyć specjalnego klucza i odrobinę mocniej dokręcić nakrętkę. Dzięki temu zabezpieczymy się na wypadek przypadkowego poluzowania nakrętki.
Informacja: Jeżeli butla gazowa przechowywana jest np. wewnątrz szafki kuchennej, przed odkręceniem zaworu postaw ją na swoje docelowe miejsce. Dzięki temu unikniesz nagłemu wyciekowi gazu w przypadku trącenia reduktorem o szafkę lub niekontrolowanego zgięcia węża doprowadzającego.