Jeśli jesteś lub byłeś zatrudniony na podstawie umowy o pracę, z pewnością zależy Ci na tym, by Twój pracodawca sumiennie odprowadzał za Ciebie składki ubezpieczeniowe. Niestety, zdarza się, że firmy zalegają z płatnościami do ZUS, co może mieć poważne konsekwencje dla pracowników. Problem często wychodzi na jaw dopiero w momencie korzystania ze zwolnienia lekarskiego lub ubiegania się o emeryturę. W tym artykule dowiesz się, jak sprawdzić, czy Twój pracodawca wywiązuje się z obowiązku opłacania składek oraz co zrobić, gdy wykryjesz nieprawidłowości.
Rodzaje składek ubezpieczeniowych odprowadzanych przez pracodawcę
Pracodawca ma obowiązek odprowadzać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kilka rodzajów składek za swoich pracowników. Są to składki: emerytalna, rentowa, chorobowa i wypadkowa. Dodatkowo opłacana jest składka na fundusz pracy oraz fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych.
Warto wiedzieć, że koszty tych składek są podzielone między pracodawcę a pracownika. W przypadku składki emerytalnej, koszt jest równo rozłożony po połowie. Przy składce rentowej proporcja wynosi około 77% dla pracodawcy i 23% dla pracownika. Natomiast składki wypadkową, na fundusz pracy i FGŚP pokrywa w całości pracodawca.
Dlaczego odprowadzanie składek jest takie ważne?
Regularne opłacanie składek przez pracodawcę ma ogromne znaczenie dla Twojej przyszłości i bieżącego bezpieczeństwa finansowego. Od tego zależą Twoje prawa do różnych świadczeń, takich jak zasiłek chorobowy, renta czy emerytura. Wyobraź sobie sytuację, w której zachorujesz i nie możesz pracować, a okazuje się, że nie przysługuje Ci zasiłek chorobowy, bo pracodawca nie opłacał składek. Tracisz wtedy źródło dochodu, a naprawienie tej sytuacji może być czasochłonne i skomplikowane. Dlatego tak ważne jest, abyś regularnie sprawdzał, czy Twój pracodawca wywiązuje się z tego obowiązku. Dzięki temu będziesz mógł szybko zareagować w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości i zabezpieczyć swoje prawa pracownicze.
Jak sprawdzić czy pracodawca odprowadza składki ZUS?
Istnieje kilka sposobów, dzięki którym możesz zweryfikować, czy Twój pracodawca odprowadza za Ciebie składki do ZUS. Pierwszą i najwygodniejszą metodą jest zalogowanie się do Platformy Usług Elektronicznych (PUE ZUS). To portal internetowy, gdzie znajdziesz szczegółowe informacje o wpłacanych składkach, ich wysokości, terminach płatności oraz danych płatnika. Aby z niego skorzystać, musisz posiadać konto, które założysz za pomocą profilu zaufanego, elektronicznego dowodu osobistego lub aplikacji mObywatel. Jeśli wolisz kontakt telefoniczny, możesz zadzwonić na infolinię ZUS. Pamiętaj jednak, że czas oczekiwania na połączenie może być długi. Kolejną opcją jest wizyta w najbliższej placówce ZUS, gdzie pracownik udzieli Ci podstawowych informacji o Twoich składkach. Ostatnią metodą jest złożenie pisemnego wniosku do ZUS na formularzu US-7, który omówimy w kolejnej części artykułu.
Formularz US-7
Formularz US-7 to oficjalny wniosek o wydanie informacji lub zaświadczenia z konta osoby ubezpieczonej. Jest to skuteczne narzędzie, które pozwoli Ci uzyskać szczegółowe dane na temat Twoich składek.
Wypełniając formularz, musisz podać swoje podstawowe dane osobowe, takie jak imię, nazwisko, numer PESEL oraz adres. Co ważne, możesz sprecyzować, jakie dokładnie informacje Cię interesują. Możesz zapytać o zgłoszenia i okresy podlegania ubezpieczeniom, przerwy w opłacaniu składek, podstawy ich wymiaru, czy też informacje o pracy w szczególnych warunkach.
Warto zaznaczyć, że masz możliwość określenia konkretnego okresu, który Cię interesuje. Jeśli tego nie zrobisz, ZUS dostarczy Ci informacje z całego okresu Twojego zatrudnienia. Możesz również wskazać konkretnego pracodawcę, podając jego NIP i nazwę zakładu pracy. Pamiętaj, aby uzasadnić swój wniosek – może to być na przykład chęć weryfikacji prawidłowości działań pracodawcy lub ustalenie prawa do zasiłku chorobowego.
W formularzu US-7 określasz także sposób, w jaki chcesz otrzymać informację: osobiście w placówce ZUS, listownie na podany adres lub elektronicznie przez PUE ZUS. Pamiętaj, aby własnoręcznie podpisać wniosek przed jego złożeniem. Dzięki temu narzędziu uzyskasz oficjalny dokument, który może być pomocny w ewentualnej konfrontacji z pracodawcą.
Co zrobić gdy pracodawca nie płaci składek?
Co zrobić, jeśli po otrzymaniu informacji z ZUS odkryjesz, że Twój pracodawca nie odprowadza składek lub robi to nieprawidłowo? Pierwszym krokiem powinna być rozmowa z pracodawcą. Może się okazać, że doszło do zwykłej pomyłki, na przykład błędu w danych do przelewu lub omyłki rachunkowej. W takiej sytuacji pracodawca ma możliwość wyjaśnienia sprawy z ZUS, składając wniosek o zgodę na opłacenie składki po terminie lub korektę deklaracji.
Jeśli jednak pracodawca kwestionuje nieprawidłowości lub odmawia wyjaśnień, masz prawo złożyć skargę do ZUS. Instytucja ta przeprowadzi wówczas kontrolę u pracodawcy, weryfikując, czy doszło do naruszeń. W przypadku potwierdzenia nieprawidłowości, na pracodawcę mogą zostać nałożone sankcje, głównie finansowe.
Warto również rozważyć zgłoszenie sprawy do Państwowej Inspekcji Pracy. PIP ma uprawnienia do przeprowadzenia kontroli w zakładzie pracy i nałożenia odpowiednich kar, jeśli wykryje działania niezgodne z przepisami. Pamiętaj, że Twoje prawa pracownicze są chronione przez prawo, a Ty masz narzędzia, by o nie walczyć.