Zarówno wysokie ceny alkoholu, jak i nasze upodobania smakowe sprawiają, że niekiedy decydujemy się na samodzielnie rozrabianie spirytusu. Kupujemy czysty spirytus (tzw. spirytus rektyfikowany) o zawartości alkoholu etylowego 95% i rozrabiamy go z wodą, aby uzyskać roztwór o mniejszym stężeniu, nadający się do bezpośredniego spożycia. Wtedy właśnie pojawia się pytanie, jak rozrobić spirytus i dlaczego rozcieńczanie spirytusu powinno odbywać się z pomocą kalkulatora? Właśnie na te pytania odpowiemy w dzisiejszym artykule!
Czym jest spirytus rektyfikowany?
Spirytus rektyfikowany (ang. rectified spirit) to inaczej destylat lub też wodny roztwór alkoholu etylowego zawierający 95% alkoholu (objętościowo). Z powodów fizyczno-chemicznych, maksymalne stężenie alkoholu w takim roztworze może wynosić max. 95,6% (obj.). Słowem wyjaśnienia dzieje się tak, ponieważ spirytus rektyfikowany jest mieszaniną azeotropową, czyli w równowadze termodynamicznej z parą nasyconą powstającą z tej mieszaniny.
W Polsce czysty spirytus pozyskiwany jest m.in. z ziemniaków, zboża oraz odpadków z buraków cukrowych. Zastosowanie spirytusu rektyfikowanego jest całkiem spore, najczęściej wykorzystujemy go w kuchni jako składnik różnych wypieków, nalewek i likierów. Niemniej czysty spirytus to również dobry środek odkażający.
Jak rozrobić spirytus – kalkulator
Aby uzyskać 1 litr wódki o mocy 40%, należy zmieszać ze sobą 420 ml spirytusu oraz 600 ml wody (np. źródlanej). Jeśli oczekujemy mocniejszego trunku o zawartości 70% alkoholu, wtedy mieszamy ze sobą 740 ml spirytusu i 300 ml wody.
Trzeba jednak dodać, że drugi wariant roztworu będzie bardzo mocny i zaleca się jego zastosowanie m.in. w przyrządzaniu wszelkiej maści nalewek domowej roboty.
Uniwersalny wzór na obliczenie proporcji spirytusu i wody podczas rozcieńczania wygląda następująco:
Cp = (m1*Cp1+m2*Cp2) / (m1+m2)
gdzie:
- Cp1, Cp2 – stężenie procentowe roztworów;
- Cp – szukane stężenie;
- m1, m2 – liczba roztworów.
Całość można nieco uprościć, gdy do rozcieńczania spirytusu wykorzystuje się wodę. Wtedy do użytku wchodzi wzór:
M = Cp1*m1 / Cp – m1
gdzie:
- M – szukana ilość wody;
- m1 – ilość spirytusu;
- Cp1 – procentowość spirytusu;
- Cp – pożądana procentowość.
Nieco więcej obliczeń musisz zastosować, jeśli planujesz rozrobić spirytus z innym alkoholem (np. wódką). Wtedy musisz kierować się wzorem:
M = (Cp1m1 -Cpm1) / (Cp-Cp2)
gdzie:
- Cp1 – procentowość spirytusu;
- Cp2 – procentowość wódki;
- m1 – ilość spirytusu;
- Cp – pożądana procentowość.
Rozcieńczanie spirytusu do 40% – proporcje
| Łączna objętość | Objętość spirytusu | Objętość wody |
| 0,5 l | 210 ml | 300 ml |
| 1 l | 420 ml | 600 ml |
| 2 l | 840 ml | 1200 ml |
| 5 l | 2,1 l | 3 l |
Rozcieńczanie spirytusu do 70% – proporcje
| Łączna objętość | Objętość spirytusu | Objętość wody |
| 0,5 l | 370 ml | 150 ml |
| 1 l | 740 ml | 300 ml |
| 2 l | 1,48 l | 600 ml |
| 5 l | 3,7 l | 1,2 l |
W praktyce proporcje te należy oczywiście traktować w niewielkim przybliżeniu.
Jaka woda do rozcieńczania spirytusu?
Najczęściej do rozcieńczania spirytusu wykorzystuje się wodę źródlaną. Ma najlepszy smak i doskonale sprawdzi się w przyrządzaniu nalewek, typu brandy. W przypadku zwykłej wódki, alternatywą może być woda destylowana. Nie zaleca się stosowania wody silnie nasyconej minerałami, ponieważ w połączeniu z alkoholem, może wytrącić się nieestetyczny, biały osad.
Woda do spirytusu czy spirytus do wody?
Zawsze należy wlewać spirytus do wody. Obowiązuje tu wszechobecna (niepisana) zasada, aby wlewać mocniejszy trunek do słabszego. Dzięki temu zyskujemy gwarancję, że uzyskamy jednolity i prawidłowo rozcieńczony roztwór.
Niemniej jednak nie jest to formalną regułą i nic nie stoi na przeszkodzie, aby wlewać wodę do spirytusu, co da nam większą kontrolę nad zmianą stężenia alkoholu w powstającym roztworze. Trzeba jednak robić to bardzo powoli, ponieważ w przeciwnym razie płyny mogą nie połączyć się idealnie.
Czy można pić spirytus rektyfikowany?
Ze względu na ponad dwukrotnie większą objętość alkoholu niż wódka, stanowczo nie zaleca się bezpośredniego spożycia czystego spirytusu. Wcześniej należy go rozrobić, aby uzyskać mniejsze stężenie czystego alkoholu.
Ile kosztuje spirytus rektyfikowany?
Za 0,5 litra spirytusu rektyfikowanego trzeba zapłacić ok. 60-70 zł. To daje ok. dwa razy większą kwotę niż za 0,5 litra wódki 40%, jednak z 500 ml spirytusu można uzyskać niecałe 1,2 l roztworu o tej samej mocy.
Tym samym rozrabianie spirytusu wydaje się nieco bardziej opłacalne niż zakup gotowej 40-procentowej wódki. Pozostają tylko kwestie smakowe.
Sprawdź również inne ciekawe informacje:
zdjęcie: unsplash.com