Jednym z ważniejszych obowiązków pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Pracodawca zapewnia odpowiednią organizację pracy, środki ochrony zbiorowej oraz środki ochrony osobistej jak i również szkolenia okresowe w zakresie BHP. Forma oraz częstotliwość takich szkoleń uzależniona jest od rodzaju zajmowanego stanowiska przez pracownika.
Cele szkolenia okresowego z zakresu BHP
Na każdym stanowisku pracy jakie może wykonywać pracownik występuje ryzyko wypadku, które jest opisane w ocenie ryzyka zawodowego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami pracodawca ma obowiązek organizowania szkoleń okresowych BHP niezależnie od branży, w której prowadzi swoją działalność. Celem takich szkoleń jest przekazanie i przypomnienie podstawowej wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących na terenie zakładu pracy. Zakres jaki jest poruszany podczas szkoleń okresowych BHP to między innymi prawidłowe przygotowanie stanowiska pracy, używanie odpowiednich środków ochrony zbiorowej oraz indywidualnej jak i również zasady postępowania aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji oraz umiejętności reagowania w przypadku zagrożenia życia i zdrowia.
Tego typu szkolenie muszą odbywać regularnie pracownicy zatrudnieni w zakładzie pracy jak i również sami pracodawcy. W przypadku gdy pracownik przeszedł takie szkolenie w innym miejscu na tym samym stanowisku pracy, pracodawca nie ma obowiązku odnawiania szkolenia przed upłynięciem jego terminu obowiązywania. Wyjątek ten jest tylko wtedy gdy pracownik ma aktualne szkolenie okresowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Podział szkoleń okresowych BHP
Wiele przedsiębiorstw działa w różnych branżach, które są zróżnicowane pod kątem występowania zagrożeń na stanowiskach pracy. Dlatego przepisy określają kilka podstawowych rodzajów szkoleń okresowych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla danych stanowisk pracy. Podział ten wygląda następująco:
- Pracodawcy oraz osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych, w szczególności kierownicy, brygadziści, mistrzowie
- Pracownicy zajmujący stanowiska robotnicze, na których wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne dla życia i zdrowia
- Pracownicy zajmujący stanowiska robotnicze
- Pracownicy inżynieryjno-techniczni, technolodzy i organizatorzy produkcji, projektanci, konstruktorzy urządzeń technicznych
- Pracownicy narażeni na czynniki niebezpieczne, uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia, których praca jest związana z odpowiedzialnością w zakresie BHP
- Pracownicy służby BHP oraz osoby wykonujące zadania służby BHP
- Pracownicy administracyjno-biurowi, gdy rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla których została ustalona wyższa niż trzecia kategoria ryzyka i inni, których nie wymieniono.
Szkolenia okresowe BHP zgodnie z obowiązującymi przepisami mogą mieć formę kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego. Jedynie pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych, na których występuje duże ryzyko zagrożenia zdrowia i życia (szczególnie niebezpiecznych) oraz stanowiskach robotniczych odbywają szkolenie okresowe BHP w formie wykładu oraz instruktażu stanowiskowego.
Każde szkolenie okresowe, niezależnie od jego formy, musi zakończyć się egzaminem przeprowadzonym przez szkoleniowca zgodnie z obowiązującymi standardami. Na podstawie pozytywnego wyniku egzaminu pracownik uzyskuje zaświadczenie o ukończonym szkoleniu okresowym BHP. Takie zaświadczenie pracodawca musi przechowywać w aktach osobowych pracownika.
Częstotliwość odbywania szkoleń okresowych BHP
Każde zaświadczenie, które otrzymuje pracownik po ukończonych szkoleniu z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy ma określony swój czas ważności. Przepisy określają dokładną częstotliwość odbywania szkoleń w zależności od rodzaju stanowiska jakie zajmuje pracownik. Aktualnie częstotliwość odbywania szkoleń okresowych BHP wygląda następująco:
1 rok – pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych szczególnie niebezpiecznych
3 lata – pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych
5 lat – pracodawcy, pracownicy na stanowiskach kierowniczych, pracowników inżynieryjno-technicznych, konstruktorzy, projektanci, pracownicy służby BHP oraz osoby wykonujące zadania tej służby, pracownicy zatrudnieni na stanowiskach uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych
6 lat – pracownicy zatrudnieni na stanowiskach administracyjno-biurowych, gdy rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla których została ustalona wyższa niż trzecia kategoria ryzyka i inni, których nie wymieniono.
Pierwsze szkolenie okresowe dla pracowników nowo zatrudnionych w przedsiębiorstwie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, powinno odbyć się w terminie nieprzekraczającym 12 miesięcy od przyjęcia pracownika. Kadra kierownicza odbywa pierwsze szkolenie okresowe do 6 miesięcy licząc od momentu zatrudnienia. Ten termin obowiązuje również samego pracodawcę.
Tego typu szkolenia okresowe to nie tylko spełnienie obowiązku wynikającego z przepisów prawa ale przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa pracy dla pracowników i pracodawcy. Organizacja szkoleń okresowych jest wykonywana przez służby BHP działające w zakładzie lub firm zewnętrznych, które prowadzą swoją działalność w zakresie BHP.
