W sytuacjach nagłych, takich jak wypadek przy pracy, umiejętność udzielenia pierwszej pomocy może mieć kluczowe znaczenie. Jedną z fundamentalnych technik ratowniczych jest pozycja boczna ustalona. Ta prosta, ale niezwykle istotna procedura może uratować życie, zapewniając bezpieczeństwo drożności dróg oddechowych u poszkodowanych. W artykule tym przyjrzymy się bliżej zasadom i korzyściom tej pozycji bezpieczeństwa oraz krok po kroku jak ją stosować, by pomóc osobie w potrzebie.
Pozycja boczna ustalona – definicja
Pozycja boczna ustalona to sposób ułożenia osoby, który zapewnia bezpieczne utrzymanie drożności górnych dróg oddechowych. Stosuje się ją u osób, które są przytomne, oddychają samodzielnie i posiadają inne funkcje życiowe. Jest to ważne, ponieważ uniemożliwia zapadanie się języka na tylną ścianę gardła, co może spowodować zablokowanie dróg oddechowych i być przyczyną śmierci, szczególnie u nieprzytomnych osób.
Pozycja boczna ustalona zmniejsza ryzyko zadławienia się wymiocinami lub płynami znajdującymi się w jamie ustnej poprzez umożliwienie ich swobodnego wypływu.
Należy pamiętać, że istnieje kilka wariantów tej pozycji, a ich wybór może zależeć od urazów czy potrzeb osoby poszkodowanej. Bez względu jednak na wariant, pozycja boczna powinna być stabilna, umożliwiać swobodne oddychanie i nie uciskać klatki piersiowej.
Jak ułożyć osobę w pozycji bocznej ustalonej?
- Przygotowanie: Jeśli poszkodowany ma okulary, zdejmij je, upewniając się także, że kieszenie nie zawierają żadnych przedmiotów, które mogą przeszkadzać.
- Ułożenie poszkodowanego: Połóż osobę na plecach, mając pewność, że nogi są wyprostowane. Usiądź obok, przygotowując się do obrócenia jej na bok (kobiety w widocznej ciąży układamy na lewym boku).
- Ułożenie rąk: Ustaw swoją rękę pod kątem prostym w stosunku do ciała poszkodowanego. Zegnij ją w łokciu tak, by dłoń była skierowana do góry.
- Ułożenie drugiej ręki: Przełóż drugą rękę poszkodowanego na jego klatce piersiowej, skieruj dłoń w stronę twarzy, tak aby zewnętrzna część dotykała brody od Twojej strony.
- Podciągnięcie nogi: Złap drugą ręką za dalszą część nogi tuż powyżej kolana i delikatnie podciągnij ją do góry, nie odrywając stopy od podłoża.
- Obrót poszkodowanego: Trzymając dłoń na policzku, drugą ręką pociągnij za nogę, aby osoba obróciła się na bok w Twoim kierunku.
- Ułożenie kończyn: Po obróceniu, ułóż kończynę, którą pociągnąłeś, tak aby staw kolanowy i biodrowy były zgięte pod kątem prostym.
- Udrożnienie dróg oddechowych: Delikatnie odchyl głowę poszkodowanego do tyłu, zapewniając drożność dróg oddechowych. Jeśli potrzeba, popraw dłoń pod policzkiem, utrzymując głowę w odpowiedniej pozycji.
- Monitorowanie stanu: Regularnie sprawdzaj stan poszkodowanego, szczególnie oddech, aż do przybycia służb ratunkowych.
Uwaga! Zawsze pamiętaj o delikatności w działaniu, by nie zwiększać ewentualnych obrażeń poszkodowanego, i koncentruj się na zapewnieniu bezpieczeństwa oraz monitorowaniu stanu osoby potrzebującej pomocy.
Kobiety w ciąży
Obrót kobiety w widocznej ciąży na lewy bok podczas ułożenia w pozycji bocznej ustalonej ma istotne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa dla płodu i mamy. W trakcie ciąży, szczególnie w późniejszych fazach, duża macica i płód znajdujące się wewnątrz jamy brzusznej mogą wywierać nacisk na ważne naczynia krwionośne.
Ułożenie kobiety ciężarnej na lewym boku pozwala uniknąć ucisku płodu i macicy na żyłę główną dolną, która odpowiada za powrót krwi z dolnej części ciała do serca. Przez zmniejszenie nacisku na tę żyłę zapobiega się utrudnieniu przepływu krwi do serca, co może prowadzić do niedokrwistości, niewydolności krążenia czy nawet powikłań dla płodu.
Natomiast ułożenie kobiety w ciąży na prawym boku może spowodować większe obciążenie dla żyły głównej dolnej, gdyż anatomicznie znajduje się ona po prawej stronie ciała. To może doprowadzić do ograniczenia przepływu krwi i utrudnienia dla prawidłowego funkcjonowania dla matki i dziecka.
Zatem, układając kobietę w ciąży na lewym boku, unikamy potencjalnego ucisku na ważne naczynia krwionośne, zapewniając płynny przepływ krwi i utrzymując odpowiednie warunki dla zdrowia matki oraz dziecka.
Czym jest pozycja boczna zmodyfikowana?
Pozycja boczna zmodyfikowana to alternatywny sposób ułożenia poszkodowanego, który jest stosowany w sytuacjach, gdzie istnieje podejrzenie urazu kręgosłupa. Ten sposób ułożenia ciała poszkodowanego ma na celu zapewnienie bezpiecznej pozycji, jednocześnie umożliwiając kontrolę nad kręgosłupem.
W pozycji bocznej zmodyfikowanej jedna z rąk poszkodowanego jest ułożona równolegle do ciała, w kierunku w górę. Głowę lub dłoń można umieścić pod policzkiem na tej wyprostowanej ręce. Ten sposób daje możliwość utrzymania stabilności kręgosłupa i zachowania bezpieczeństwa poszkodowanego.
Cecha charakterystyczna tego ułożenia jest jego uniwersalność – może być stosowane zarówno w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa, jak i w innych sytuacjach, gdy wymagana jest pozycja bezpieczna. Zapewnia to podstawowe parametry bezpieczeństwa, a jednocześnie umożliwia kontrolę nad kręgosłupem, co jest kluczowe w przypadku podejrzeń urazu w tej okolicy ciała.
Kiedy nie stosować pozycji bocznej ustalonej?
Pozycję boczną ustaloną stosuje się u osób nieprzytomnych, które mają zachowane krążenie i oddychanie. Jednak istnieją sytuacje, w których jej zastosowanie jest absolutnie zabronione:
Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego
W przypadku podejrzenia urazu lub istniejących obrażeń kręgosłupa, szczególnie w wypadkach komunikacyjnych czy upadkach z wysokości, nie wolno stosować pozycji bocznej ustalonej. Manipulacje przy ułożeniu mogą zwiększyć obrażenia kręgosłupa i prowadzić do dalszych powikłań.
Urazy miednicy
Gdy istnieje podejrzenie uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych lub krwotoku wewnętrznego związanych z urazami miednicy, unika się pozycji bocznej ustalonej, aby nie zwiększać ryzyka pogorszenia stanu poszkodowanego.
Brak oddechu i krążenia
W przypadku, gdy poszkodowany nie wykazuje oznak oddechu i krążenia, należy natychmiast przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO). Pozycja boczna ustalona jest niedozwolona do czasu przywrócenia oddechu i krążenia.
Zobacz również: Jak uzyskać odszkodowanie za wypadek przy pracy?