Życie nauczyło nas, że nie można wszystkiego przewidzieć. O ile większość urlopów wypoczynkowych możemy dobrze rozplanować z odpowiednim wyprzedzeniem, tak w przypadku nagłych wypadków, skorzystanie z nich najczęściej nie będzie możliwe. Co robić, gdy nagła sytuacja rodzinna czy też prywatna, wymaga od nas wzięci dnia wolnego od pracy?
Wtedy przysługuje Ci tzw. urlop na żądanie, którego wzięcie musisz zgłosić swojemu pracodawcy. W dzisiejszym artykule przedstawię dokładnie kiedy można go wziąć, ile dni takiego urlopu nam przysługuje, jak przygotować wniosek oraz w jakiej formie przedstawić go pracodawcy.
Co to jest urlop na żądanie? Podstawa prawna na rok 2020
Szczegółowe zasady przyznawania i funkcjonowania urlopu na żądanie w miejscu pracy, określa Kodeks Pracy, a dokładnie art. 1672.
Brzmi on następująco: “Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.”
Zapis ten został dosyć jasno skonstruowany i można z niego wyczytać, że pracownik może wykorzystać 4 dni urlopu na żądanie w każdym roku kalendarzowym. Ponadto nie musi tego zgłaszać z wielkim wyprzedzeniem i może to zrobić nawet w dniu rozpoczęcia tego urlopu.
Prawo mówi również, ze termin nie musi być wcześniej uzgadniany z pracodawcą. Wymiar urlopu na żądanie określany jest niezależnie od liczby pracodawców i pracowników. Kolejna kwestia to powód chęci wzięcia dnia wolnego od pracy. W przypadku tego rodzaju urlopowania, pracownik nie musi przedstawiać swojemu pracodawcy dokładnych powodów. Może to jednak zrobić czysto grzecznościowo.
Ile dni przysługuje pracownikowi?
Pracownikowi przysługuje urlop na żądanie w wymiarze 4 dni na cały rok kalendarzowy. Jest to swojego rodzaju dodatkowy urlop, brany w nagłych przypadkach. Pracownik powinien zgłosić urlop na żądanie swojemu przełożonemu najpóźniej w dniu rozpoczęcia swoich obowiązków służbowych. Inaczej niż w przypadku urlopu wypoczynkowego, nie ma tu znaczenia wymiar etatu zatrudnienia.
Zgodnie z tym co mówi Kodeks Pracy, niewykorzystane dni urlopu na żądanie nie sumują się i nie przechodzą na kolejny rok. Ważne! Ten rodzaj urlopu wlicza się do ogólnej puli dni wolnych pracownika. Co to oznacza? Ano to, że nie są to dodatkowe 4 dni wolnego, doliczane do wszystkich 26 dni urlopowych. Pracownik może 4 dni z tych 26 przeznaczonych na urlop wypoczynkowy, wykorzystać jako urlop na żądanie, a więc w nagłych wypadkach.
Jak zgłosić pracodawcy konieczność wzięcia urlopu na żądanie? Przepisy nie wskazują konkretnej formy, a więc można to zrobić telefonicznie, poprzez e-mail lub w formie papierowej – na biurko pracodawcy. Sugeruje się jednak, aby wybrać bardziej formalną ścieżkę, tak aby w razie wątpliwości mieć dowód usprawiedliwiający nieobecność pracownika w danym dniu pracy.
W Internecie można znaleźć gotowe wzory takiego podania o przydzielenie urlopu na żądanie. Aczkolwiek nie jest to nic skomplikowanego. Wystarczy podać takie dane jak data wystawienia dokumentu, data urlopu, dane osobowe, stanowisko, dane pracodawcy oraz złożyć na koniec swój podpis.
Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie?
Pomimo nagłych, nieprzewidzianych sytuacji prywatnych i działania niemalże w trybie natychmiastowym, pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie. Kiedy będzie to uzasadnione i czy odmowa stawiana pracownikowi jest zgodna z prawem? Przede wszystkim pracodawca może odmówić udzielenia urlopu pracownikowi, gdy zagrożone jest dobro, mienie lub ciągłość funkcjonowania zakładu pracy.
Jest to zupełnie oczywiste i taką decyzję kierownika czy też dyrektora zakładu pracy należy uszanować. Z odmową udzielenia urlopu na żądanie może spotkać się pracownik np. w okresie urlopowym, gdy kadra w firmie funkcjonuje na granicy swojej produktywności i każda osoba mniej w zespole będzie oznaczać dla wszystkich ogromny problem.
Co w sytuacji, gdy pomimo braku zgody przełożonego na skorzystanie z urlopu na żądanie, zdecydujemy się nie stawić w pracy? Wtedy działanie to przypisuje się do naruszenia obowiązków pracowniczych. To oznacza, że nie jest to w 100% pewny i niezawodny sposób na szybkie wzięcie wolnego. Urlop na żądanie należy traktować jako zwykły urlop wypoczynkowy z tą jednak różnicą, że ten pierwszy możemy zgłosić nawet w dniu urlopowania.
Wniosek o przyznanie urlopu na żądanie
Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, nie ma prawnego obowiązku formalnego zgłaszania wniosku o urlop na żądanie. Wszelkie zasady udzielania urlopu na żądanie określa Kodeks Pracy. Warto jednak ku ścisłości wypełnić wniosek o przyznanie dodatkowego urlopu i przedstawić go pracodawcy (w formie elektronicznej lub papierowej).
Pamiętajmy jednak, że nie istnieje takie coś jak obowiązek udzielenia urlopu na żądanie ze strony pracodawcy. Zwróćmy również uwagę, że ilość dni tak nagłego urlopowania jest ograniczona. Wynosi ona 4 dni niezależnie od tego, czy w ubiegłym roku kalendarzowym wykorzystaliśmy cały ten zapas.
Z racji tego, że należy zgłosić chęć wzięcia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy i może być to sytuacja przekraczająca możliwości organizacyjne pracodawcy, żądanie pracownika nie jest jednoznaczne z udzieleniem mu urlopu.
Krzysztof Kamzol
Redaktor naczelny w serwisie Joblife.pl Pasjonat technologii produkcyjnych, nowoczesnego przemysłu i technik inżynieryjnych.
