Ślub cywilny – dokumenty i koszty. Jak się przygotować?

Wstąpienie w związek małżeński to dla wielu osób największe wydarzenie w swoim życiu. Ślub cywilny to ogromna odpowiedzialność, lecz nie tylko za swojego współmałżonka, ale również i prawna. Sprawdź, jak przygotować się do ślubu cywilnego, jakie dokumenty będą Ci potrzebne, kto może zostać świadkiem oraz jakie inne wymagania formalno-prawne należy spełnić, aby móc wstąpić w związek małżeński.

Jak przebiega ślub cywilny?

Ślub cywilny zawierany przez dwoje obywateli RP odbywa się w obecności kierownika Urzędu Stanu Cywilnego oraz dwóch pełnoletnich świadków. Całość przybiera formę bardzo uroczystą. Kierownik USC w trakcie przyjmowania oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński nosi specjalną odznakę. Co ciekawe, jej wzór oraz sposób noszenia określa nawet Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 września 1999 r. w sprawie wzoru i sposobu noszenia odznaki przez kierownika urzędu stanu cywilnego w czasie przyjmowania oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński.

Jak ustalić datę ślubu cywilnego?

Zanim jednak narzeczeni udadzą się do urzędu, powinni najpierw ustalić datę ślubu cywilnego. W tym celu należy udać się z wizytą do Urzędu Stanu Cywilnego na co najmniej jeden miesiąc i jeden dzień przed datą planowanej uroczystości. W trakcie tej wizyty, narzeczeni zobowiązani są do wypełnienia i podpisania zaświadczenia o braku przeszkód do zawarcia związku małżeńskiego, uiszczenia stosownej opłaty oraz wyboru nazwiska, które zamierzają nosić już po ślubie.

Przebieg ceremonii i słowa przysięgi

Uroczystą i najważniejszą chwilą jest moment, w którym kierownik USC zadaje mężczyźnie oraz kobiecie pytanie, czy chcą zawrzeć ze sobą związek małżeński. Jeżeli para odpowie twierdząco, wtedy przechodzi się do złożenia oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, a także oświadczeń dotyczących wspólnego nazwiska oraz nazwiska nadanego w przyszłości swoim dzieciom.

Osoby ubiegające się o zawarcie związku małżeńskiego, zobowiązane są do powtarzania za kierownikiem USC lub odczytania na głos treści oświadczenia: “Świadom praw i obowiązków – wynikających z założenia rodziny, uroczyście oświadczam, że wstępuję w związek małżeński z (imię drugiej osoby) i przyrzekam, że uczynię wszystko, aby nasze małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe”.

Po złożeniu zgodnych oświadczeń, kierownik Urzędu Stanu Cywilnego oznajmia, że związek małżeński został zawarty. Wtedy nadchodzi czas na podpisanie aktu małżeństwa. Muszą się tam znaleźć podpisy nowożeńców, kierowania USC oraz świadków.

Informacja: Przyszła para młoda nie musi zawierać małżeństwa w Urzędzie Stanu Cywilnego w miejscu ich zameldowania lub zamieszkania. Nie obowiązuje w tym przypadku tzw. rejonizacja.

Osobista przysięga na ślub cywilny

Z racji tego, że do klasycznej przysięgi małżeńskiej para młoda może dodać również coś od siebie, warto zastanowić się nad taką ewentualnością. Dzięki temu uroczystość nabierze bardziej indywidualnego charakteru i stanie się wyjątkowym momentem, który z pewnością zapadnie w pamięci młodej pary do końca życia. Z drugiej jednak strony, przygotowanie osobistej przysięgi małżeńskiej na ślub cywilny to niemałe wyzwanie. Dlatego też warto przystąpić do planowania z odpowiednim wyprzedzeniem.

Najczęściej para młoda decyduje się zawrzeć w kilku prostych zdaniach wspólną opowieść o miłości do siebie nawzajem. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, aby dodatkowe słowa przysięgi małżeńskiej nie były zbyt długie i powinny odpowiadać powadze sytuacji. Bardzo często krótkie i treściwe zdania wyrażają wszystko, co jest w takim momencie najważniejsze dla pary młodej. Kolejne pytanie może dotyczyć formy spisania indywidualnych przyrzeczeń. Praktyka pokazuje, że najlepiej zrobić to na ładnej kartce i mieć zawsze pod ręką. Stres i całe mnóstwo innych rzeczy na głowie może sprawić, że zwyczajnie zapomnimy fragmentu tak starannie przygotowanych słów przysięgi.

Ślub cywilny – dokumenty

Aby przystąpić do ceremonii zawarcia cywilnego związku małżeńskiego, narzeczeni zobowiązani są przygotować szereg dokumentów. Będzie to:

• dowód osobisty;
• skrócony akt urodzenia;
• osoby po rozwodzie – dodatkowo odpis wyroku sądu, który orzeka o rozwodzie;
• wdowcy – dodatkowo odpis aktu zgonu małżonka;
• cudzoziemcy – paszport, akt urodzenia (przetłumaczony na j. polski), zaświadczenie o zdolności prawnej do zawarcia związku małżeńskiego (wydane przez ambasadę lub odpowiedni urząd), poświadczenie zameldowania na pobyt czasowy na terenie RP.

Uwaga! Wyrok rozwodowy sądu zagranicznego powinien być zaakceptowany również przez sąd na terenie Polski. Ponadto dokumenty obcokrajowca muszą zostać przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego.

Może zdarzyć się, że oświadczenie o zawarciu małżeństwa składa w roli pełnomocnika tłumacz migowy. Wtedy jego podpis również powinien znaleźć się na akcie małżeństwa (z odpowiednią adnotacją).

Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika

Jeżeli jedna ze stron nie jest w stanie złożyć oświadczenia, ale wyraża przy tym wolę zawarcia ślubu cywilnego, wtedy możliwe jest zawarcie tzw. małżeństwa per procura, czyli przez pełnomocnika. Przebieg ceremonii w tym przypadku różni się głównie tym, że osoba upoważniona (pełnomocnik) stawia się w Urzędzie Stanu Cywilnego za małżonka, za którego dokonywać będzie czynności prawnej (na podstawie przekazanego pełnomocnictwa). Pełnomocnik składa przez kierownikiem USC oświadczenie w imieniu małżonka.

Uwaga! Pełnomocnik może reprezentować wyłącznie jednego małżonka. Niedopuszczalne jest zawarcie związku małżeńskiego w sytuacji, gdy małżonkowie jednocześnie występowaliby za pośrednictwem własnych pełnomocników.

Pełnomocnictwo w takich sytuacjach udzielane jest na piśmie z urzędowo poświadczonym podpisem (przez notariusza lub konsula). Co ważne jest to forma szczególna zastrzeżona pod rygorem nieważności.

Uwaga! Pełnomocnictwa do zawarcia małżeństwa może udzielić wyłącznie osoba mająca zdolność do zawarcia małżeństwa. Trzeba również pamiętać, że tego rodzaju pełnomocnictwo wygasa wraz ze śmiercią zarówno mocodawcy, jak i pełnomocnika.

Informacja: Możliwość złożenia oświadczenia przez pełnomocnika musi zostać udzielona przez sąd rejonowy. To właśnie ta instancja odpowiada za zbadanie wszelkich przesłanek, które zezwalają na zawarcie małżeństwa poprzez pełnomocnika. Ciężko tu jednak mówić o konkretnych powodach, z uwagi których linia orzecznictwa sądu będzie przemawiała za wydaniem pozwolenia na ślub z udziałem pełnomocnika.

Warto jednak kierować się postanowieniem Sądu Najwyższego, które brzmi: “Za ważne powody w rozumieniu art. 6 § 1 KRO należy uznać tylko takie okoliczności, które w świetle zasad współżycia społecznego usprawiedliwiają odstąpienie od obowiązku jednoczesnego stawienia się przyszłych małżonków przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego dla złożenia oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Żadna zatem z góry określona sytuacja osoby ubiegającej się o zezwolenie jej na złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński“.

Kto może zostać pełnomocnikiem na ślubie?

Polskie prawo nie precyzuje konkretnych wymagań czy preferencji, które musi spełnić pełnomocnik jednego z małżonków.  Może być nim zarówno kobieta, jak i mężczyzna – w tym osoba spokrewniona z przyszłym panem lub panią młodą. Taka sytuacja sprawia, że przez kierownikiem USC mogą stanąć dwie osoby tej samej płci (jedna z nich to pełnomocnik jednego z małżonków).

Ile wnosi opłata za ślub cywilny?

Zanim małżonkowie staną przez kierownikiem USC, muszą dokonać stosowne opłaty. Ile kosztuje ślub cywilny?

• opłata skarbowa za sporządzenie aktu małżeństwa – 84 zł;
• opłata za każdy odpis skrócony – 22 zł;
• opłata za zaświadczenie stanowiące o zdolności prawnej do zawarcia związku małżeńskiego przez obywateli Polski poza granicami państwa – 38 zł;
• opłata za decyzję przyspieszenia miesięcznego terminu oczekiwania na ślub cywilny – 39 zł;
• opłata za oprawę muzyczną – od 50 do 150 zł (w zależności od Urzędu Stanu Cywilnego).

Ślub cywilny – wymagania wiekowe

Ile trzeba mieć, aby wziąć ślub cywilny w Polsce? Zgodnie z prawem, osoby, które chcą wstąpić w cywilny związek małżeński, muszą mieć ukończone 18 lat. Ponadto sąd może warunkowo zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła 16 lat.

Kto może być świadkiem na ślubie cywilnym?

Aby dana osoba mogła zostać świadkiem na ślubie, musi spełniać 3 wymagania:

• musi być pełnoletnia;
• posiadać przy sobie dowód osobisty;
• mówić w języku polskim (w przeciwnym wypadku konieczna będzie obecność tłumacza).

Informacja: Nie ma konkretnych regulacji, które narzucają ograniczenia względem płci świadka. Najczęściej jednak po stronie pana młodego jest to mężczyzna, podczas gdy po stronie pani młodej towarzyszy kobieta. Przy czym zaznaczamy, że nie jest to oczywiście formalną regułą.

Ślub w domu, szpitalu lub więzieniu

Zgodnie z prawem, ceremonia zawarcia związku małżeńskiego wcale nie musi odbywać się w lokalnym Urzędzie Stanu Cywilnego. Na podstawie art.58§3 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, kierownik USC może przyjąć oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński poza lokalem USC, ale pod warunkiem, że istnieją ku temu uzasadnione przyczyny.

Jeżeli jeden z małżonków nie jest w stanie zjawić się w USC (np. jest inwalidą), wtedy ślub cywilny może być zawarty poza lokalem urzędu – czyli np. w domu lub mieszkaniu jednego z małżonków. O ślub cywilny mogą także wystąpić osadzeni w zakładach karnych lub osoby ciężko chore w szpitalach. Wtedy jednak oprócz standardowo wymaganych dokumentów, wymagana jest dodatkowo zgoda naczelnika więzienia (ślub w więzieniu) bądź stosowne orzeczenie lekarskie (ślub w szpitalu).

Informacja: Koszt ślubu cywilnego poza Urzędem Stanu Cywilnego to 1000 zł (opłata ta nie jest pobierana w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia jednego z małżonków – np. osoby ciężko chorej w szpitalu). Dodatkowo trzeba liczyć się z opłatą w wysokości 11 zł za sporządzenie protokołu ślubu poza lokalem USC. Niezbędne jest również sporządzenie stosownego podania, w którym przedstawiamy powód zawarcia małżeństwa poza urzędem, docelowe miejsce ceremonii a także jej termin.

Zalety ślubu cywilnego

Bardzo często przyszli małżonkowie zastanawiają się nad korzyściami płynącymi z zawarcia ślubu cywilnego. Jest ich kilka i zaliczyć do nich trzeba:

• krótki czas oczekiwania – tylko 31 dni;
• bardziej kameralny wydźwięk;
• możliwość modyfikacji słów oświadczenia (za zgodą kierownika USC);
• możliwość zawarcia ślubu przez osoby niewierzące lub niepraktykujące zasad religijnych;
• brak konieczności unieważnienia ślubu w przypadku rozwodników;
• możliwość wzięcia ślubu w plenerze;
• dowolność w kwestii wyboru ubioru na ślub.