Pedały w samochodzie – sprzęgło, hamulec i gaz – poradnik

Jazda samochodem dla wprawionych kierowców wydaje się zupełnie prosta i nie wymaga specjalnych umiejętności manualnych. Nogami operuje się pedałem gazu, hamulca oraz sprzęgłem, a rękami trzyma kierownice i zmienia biegi. Dobra koordynacja przekłada się na sprawne prowadzenie samochodu. Trzeba jednak zaznaczyć, że nie dla wszystkich operowanie pedałami w samochodzie przychodzi z łatwością. Stąd też warto dokładnie przyjrzeć się, jakie mamy pedały w samochodzie, jakie są ich funkcje oraz kolejność.

Ilość pedałów w samochodach

Każdy samochód wyposażony jest w mniej lub więcej pedałów. Ich ilość nie zawsze wynosi trzy, ponieważ dla przykładu starsze modele mercedesów posiadają dodatkowy pedał do zaciągania hamulca ręcznego, a w przypadku jeszcze starszych samochodów, sterowanie gazem odbywało się przy pomocy manetki obok kierownicy. Niemniej jednak większość samochodów osobowych posiada 3 pedały: sprzęgło, hamulec i gaz. Z kolei samochody wyposażone w automatyczną skrzynię biegów, posiadają wyłącznie dwa pedały: hamulec i gaz. Zmiana biegów w tego rodzaju pojazdów przebiega w pełni automatycznie, a zatem pedał sprzęgła zwyczajnie nie jest tam potrzebny.

[irp posts=”3480″ name=”Niedzielny kierowca – czym się cechuje? Jak jeździ autem?”]

Pedały w samochodzie – zastosowanie i obsługa

Omówmy sobie zatem jakie rodzaje pedałów najczęściej widujemy w samochodach i sprawdźmy, jakie jest ich zastosowanie.

Pedał gazu

Znajduje się po skrajnie prawej stronie podłogi, patrząc od strony kierowcy i operujemy nim wyłącznie za pomocą prawej nogi. Jeżeli nie dotykamy pedału gazu, silnik pracuje na tzw. obrotach jałowych, które niezbędne są, aby utrzymywać silnik w ruchu (najczęściej od 600 do 800 obr./min). Wraz z wciskaniem pedału gazu, wzrasta prędkość obrotowa silnika i jego moc. Co za tym idzie – im bardziej wciskamy gaz, tym szybciej jedziemy. Co ciekawe w starszych pojazdach, pedał gazu służy również jako pompka paliwa. Przed uruchomieniem silnika należy kilkukrotnie wcisnąć do oporu pedał gazu, aby wytworzyć odpowiednie ciśnienie w układzie paliwowym.

Pedał hamulca

Znajduje się po środku, pomiędzy pedałem gazu i sprzęgła. W samochodach wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów, znajduje się po lewej stronie. Pedał hamulca obsługujemy również prawą nogą. Im mocniej na niego naciskamy, tym większe ciśnienie w układzie hamulcowym wytwarzamy. Wraz z dociskaniem pedału hamulca, płyn hamulcowy mocniej napiera na szczęki hamulcowe, które zaciskają się na tarczy powodując zamianę energii kinetycznej w ciepło – hamowanie pojazdu. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że prawidłowo działający układ hamowania w samochodzie, jest bardzo czuły. O ile pedał gazu wciskamy bardzo często do połowy lub nawet 3/4 zakresu pracy, tak z pedałem hamulca należy obchodzić się bardzo delikatnie.

Pedał sprzęgła

Pedał ten znajdziemy w samochodach wyposażonych w manualną skrzynię biegów. Znajduje się po skrajnie lewej stronie kierowcy i obsługiwany jest wyłącznie przez lewą nogę. Działanie sprzęgła dosyć dokładnie wyjaśnia inny artykuł do przeczytania którego gorąco zachęcamy: Jak zmieniać biegi. Ogólnie mówiąc sprzęgło służy do przekazywania momentu obrotowego wytwarzanego przez wał korbowy silnika na skrzynię biegów.

Jeżeli pedał sprzęgła pozostaje odpuszczony, wtedy silnik sprzężony jest ze skrzynią, a dalej z kołami pojazdu. A zatem jeżeli zatrzymamy pojazd bez wciśnięcia pedału sprzęgła, silnik zwyczajnie zgaśnie. Dopiero wciśnięcie sprzęgła powoduje, że jego tarcze odsuwają się od siebie i silnik pracuje niezależnie od prędkości obrotowej skrzyni biegów.

Podnóżek

W zasadzie kwalifikacja tego elementu nie jest oczywista, ale jest wiele powodów, aby zakwalifikować go jako czwarty pedał (trzeci w samochodach z automatem). Podnóżek znajduje się po lewej stronie, jeszcze przed pedałem sprzęgła i spełnia on tylko jedną funkcję: podpiera lewą stopę podczas jazdy.

Wbrew pozorom pełni on bardzo ważną funkcję i bezwzględnie należy z niego korzystać. Wiele osób – szczególnie początkujących – woli trzymać lewą nogę bezpośrednio nad pedałem sprzęgła, niekiedy go wręcz muskając. Taka jazda może na dłuższą metę okazać się nie tylko męcząca (drętwiejąca noga), ale również i kosztowna. Dlaczego? Ponieważ nawet niewielki nacisk na pedał sprzęgła może powodować szybsze zużywanie się elementów sprzęgła (przede wszystkim jego docisku).

[irp posts=”3476″ name=”Pierwszy bieg w samochodzie – co warto o nim wiedzieć?”]

Obsługa pedałów samochodowych

Obsługa pedałów w samochodzie nie jest skomplikowana, aczkolwiek wymaga wyczucia stawianego przez nich oporu, co zależne jest od konkretnego egzemplarza pojazdu. Pedał gazu i hamulca obsługujemy prawą nogą, podczas gdy lewą naciskamy na pedał sprzęgła. Podczas jazdy uważajmy na to, aby stopy były podparte na pięcie – to zwiększa płynność ruchów i lepsze wyczucie nacisku. Starajmy się również nie jeździć w bardzo szerokich butach, które w przypadku mniejszych samochodów mogą sprawiać małe problemy z precyzyjnym “trafianiem” w odpowiedni element.

Ponadto zgromadziliśmy również szereg kilku innych porad, które wpłyną na komfort jazdy i mniejsze zużycie mechaniczne sprzęgła oraz innych podzespołów w samochodzie:

• staraj się unikać jazdy na tzw. półsprzęgle;
• czekając na zmianę świateł lub stojąc w korku, nie trzymaj nogi na pedale sprzęgła (warto jednak trzymać wpięty pierwszy bieg, dopóki sytuacja na drodze się nie ustabilizuje, np. samochód za Tobą zatrzyma się – w razie sytuacji awaryjnej możesz szybko zjechać i uniknąć kolizji, czego nie zrobisz stojąc na tzw. luzie i z nogą na podnóżku);
• przed uruchomieniem silnika oraz podczas jego wyłączania, trzymaj wciśnięty pedał sprzęgła – to odciąży silnik i zminimalizuje wibracje przenoszone na skrzynię biegów;
• w przypadku załączenia systemu ABS, pedał hamulca zaczyna wibrować. Pamiętaj, aby w tej sytuacji go nie odpuszczać, ponieważ jest to naturalny schemat działania tego systemu. Jednocześnie jesteś informowany o tym, że nawierzchnia po której się poruszasz powoduje ślizganie się jednego z kół;
• podczas uruchamiania silnika nie wciskaj pedału gazu, ale zawsze miej wciśnięty pedał hamulca!
• unikaj jazdy na zbyt niskich obrotach i staraj się tak manipulować biegami, aby utrzymywać ich poziom powyżej 1500 obr/min.;
• nie podpieraj ręki na dźwigni zmiany biegów, jeżeli w danym momencie z niej nie korzystasz. O ile nacisk na dźwignię skierowaną prostopadle do podłoża nie powinien wyrządzić żadnych szkód, tak mimowolne pchanie lub ciągnięcie za dźwignię może z biegiem czasu powodować nadmierne wycieranie się różnych elementów w skrzyni biegów, np. widełek.