Niekiedy poruszając tematykę pogrzebów lub ekshumacji zastanawiamy się, jak wygląda rozkład zwłok po roku czy po 2 latach. Etapy rozkładu zwłok dzielą się na kilka etapów i rzecz jasna, wraz z biegiem czasu, człowiek w trumnie zaczyna coraz bardziej się zmieniać. Sprawdźmy zatem, co dzieje się z ciałem po śmierci człowieka, jak wygląda nieboszczyk po 10 latach i czym różni się rozkład zwłok w trumnie oraz w wodzie.
Co dzieje się chwilę po śmierci?
Proces rozkładu ciała człowieka zaczyna się niemal natychmiastowo po jego śmierci. Wraz z ustaniem pracy serca, ciało nieboszczyka staje się blade (ustaje przepływ krwi w naczyniach krwionośnych) i zaczynają być widoczne plamy opadowe. Jednocześnie szybko dochodzi do wychłodzenia ciała, co w dużym stopniu zależy od temperatury otoczenia. Na tym etapie dochodzi do autolizy, czyli rozpadu komórek ciała, a dalej rozpadu całych narządów, wywołanego działaniem różnych enzymów.
Czym jest stężenie pośmiertne?
Po ok. 5 godzinach od śmierci, dochodzi do tzw. stężęnia pośmiertnego (rigor mortis). Jest to nic innego jak skurcz wszystkich mięśni, który utrzymuje się przez kolejną dobę. W tym czasie ułożenie ciała nieboszczyka staje się dosyć skomplikowane, ponieważ zginanie stawów przychodzi z dużym oporem. Zakłady pogrzebowe w celu np. ubrania nieboszczyka będącego w stężęniu pośmiertnym, niekiedy wykonują masaże rozluźniające.
Ważne jest to, aby ciało zmarłego możliwie jak najszybciej oddać w ręce zakładu pogrzebowego i przetransportować do chłodni. W przeciwnym razie faza gnilna może znacznie przyspieszyć, a to wywoła bardzo nieprzyjemny zapach.
Sprawdź również: Jak sprawdzić datę pogrzebu?
Pierwszy tydzień po śmierci
Po kilku dniach od śmierci, dochodzi do wzdęcia jamy brzusznej. Spowodowane jest to żerowaniem bakterii, które rozkładają m.in. żołądek i jelita, a także inne wnętrzności, wydzielając przy tym spore ilości gazów. W trakcie rozkładu wnętrzności wydziela się m.in. metan, kwas propionowy, kwas mlekowy czy amoniak. Dochodzi do tego również proces gnilny krwi wewnątrz żył i tętnic. Pod koniec etapu wzdęcia, najczęściej dochodzi do zapadnięcia się jamy brzucha do środka.
Na koniec proces gnilny rozchodzi się na resztę tkanek ciała, co skutkuje powstaniem zielonych plam na skórze. Po zakończonym procesie gninlym, dalszy rozwój sytuacji zależy od miejsca przechowywania zwłok. Ciało ulega całkowitemu zasuszeniu lub też jego resztki zostają zjedzone przez wszelakiej maści larwy czy żuki.
Czy po śmierci rosną włosy i paznokcie?
Osoby, które miały sposobność oglądać zasuszone zwłoki, mogły zauważyć nienaturalnie długie paznokcie oraz dłuższe niż przed śmiercią denata włosy. Nie oznacza to jednak, że włosy i paznokcie rosną po śmierci. Efekt ten jest spowodowany zasuszeniem skóry i jej ściągnięciem, przez co faktycznie paznokcie i włosy mogą się wydawać dłuższe, niż były na krótko przed śmiercią osoby.
Docelowo rozkładowi ulegają nawet kości człowieka.
Rozkład zwłok po roku i po 2 latach
Po ok. 12 miesiącach bawełniane ubranie na ciele zmarłego zaczyna rozpadać się na skutek płynów ustrojowych. Cera zmienia kolor na ciemnobrązowy, a naczynia krwionośne na brązowo-czarną. Dzieje się tak z uwagi na uwalniające się żelazo z naczyń krwionośnych. Same tkanki z kolei zaczynają przypominać wodnistą papkę.
Po 2 latach ludzkie zwłoki nie zmieniają się zbytnio od tego, co można zastać po jednym roku. Proces rozkładu znacząco w tym okresie hamuje, aby przyspieszyć dopiero po kilku latach, kiedy to na skutek wilgotnego otoczenia i niskiej zawartości tlenu w powietrzu dochodzi do formowania się tzw. wosku grobowego. Tłuszcz zawarty w udach i pośladkach rozkłada się i przybiera postać zbliżoną do mydła. Jeśli ciało pozostawione było w suchych warunkach, wtedy dochodzi do jego mumifikacji, czyli całkowitego zasuszenia.
Jak wygląda nieboszczyk po 10 latach?
Po 10 latach od śmierci, z ciała nieboszczyka pozostaje praktycznie sam szkielet człowieka i elementy ubrania. Wszystko zależy jednak od warunków pochówku nieboszczyka. Inaczej rozkłada się ludzkie ciało w wodzie i warunkach wilgotnych, a inaczej w całkowicie suchym otoczeniu.
Jak wygląda ciało w trumnie po 50 latach?
Po upływie 5 dekad od śmierci, w trumnie znajdują się tylko zmumifikowana skóra oraz ścięgna (inne tkanki upłynniają się). Po 80 latach z ciała nieboszczyka pozostają jedynie kości, które zaczynają pękać z biegiem czasu (rozkład kolagenu). Po ok. 100 latach w trumnie zobaczymy jedynie proch, zęby (najtrwalszą część ciała) oraz nylonowe nici, znajdujące się w ubraniu pogrzebowym.
Co dzieje się ze zwłokami w wodzie?
Rozkład zwłok w warunkach o podwyższonej wilgotności, czyli np. na skutek utonięcia, przebiega o wiele szybciej, niż w przypadku pochówku w trumnie. W przypadku sporego natlenienia i na dużej głębokości, rozkład tkanek miękkich aż do szkieletu może nastąpić w przeciągu kilku dni. W przypadku płytkich wód, zwłoki ludzkie mogą przetrwać nieco dłużej i najczęściej są przy tym unoszone na powierzchni (zwłoki wypływają na skutek gromadzących się wewnątrz ciała gazów i działania siły wyporu).
Czym jest kremacja zwłok?
Kremacja zwłok to proces spalania ciała zmarłej osoby na wysokiej temperaturze, zazwyczaj w specjalnym krematorium. Po procesie kremacji pozostają prochy, które są zwykle przekazywane rodzinie zmarłego. Kremacja jest alternatywną metodą pochówku, która różni się od tradycyjnego pochówku w trumnie.
Decyzja o zastosowaniu kremacji zwłok jest indywidualna i może zależeć od różnych czynników. Oto kilka sytuacji, w których kremacja może być rozważana:
- Osobiste preferencje – niektóre osoby, jeszcze za życia, wyrażają życzenie, aby być skremowanymi po śmierci zamiast tradycyjnego pochówku. Może to wynikać z osobistych przekonań, kulturowych tradycji lub osobistych preferencji.
- Praktyczne i logistyczne czynniki – kremacja może być wybrana ze względu na praktyczne i logistyczne czynniki. Na przykład, jeśli miejsce pochówku jest ograniczone, a ziemia jest cenna lub droga, warto rozważyć możliwość kremacji ciała zmarłego. Może to również ułatwić transport prochów, jeśli zmarła osoba ma być pochowana w innym miejscu.
- Religijne i kulturowe przekonania – w niektórych religiach i kulturach kremacja jest akceptowana i preferowana jako metoda pochówku. Na przykład, w hinduizmie kremacja jest powszechną praktyką.
- Środowiskowe rozważania – kremacja może być wybierana ze względów środowiskowych. W niektórych przypadkach może być uważana za bardziej ekologiczną opcję w porównaniu z tradycyjnym pochówkiem, który może wymagać użycia trumien i utrwalania cmentarzy.
Ciekawostki
- Ciała osób otyłych w początkowej fazie rozkładają się szybciej, ale w dłuższej perspektywie zajmuje to o wiele więcej czasu (mięśnie są lepszym źródłem pożywienia dla żerujących robaków, niż tkanka tłuszczowa).
- Na prędkość rozkładu zwłok wpływa także kwasowość gleby – im niższe pH gleby, tym szybciej dojdzie do rozkładu ciała.
- Niektóre materiały wyścielające wnętrze trumien, mogą sprawnie odprowadzać płyny ustrojowe, przez co o wiele szybciej dojdzie do mumifikacji zwłok.
- W celu spowolnienia procesu rozkładania zwłok, balsamiści mogą odciągać krew z żył, a zamiast jej pompować płyny balsamiczne.

Krzysztof Kamzol
Redaktor naczelny w serwisie Joblife.pl Pasjonat technologii produkcyjnych, nowoczesnego przemysłu i technik inżynieryjnych.