Gazy palne są jednymi z gazów niebezpiecznych, które stanowią zagrożenie w każdym miejscu, gdzie ich stężenie przewyższa dopuszczalną wartość lub niebezpieczeństwo jest spowodowane czynnikami środowiskowymi. Dowiedz się, jakie zagrożenie niosą ze sobą gazy palne, czym jest granica palności i wreszcie jak zapobiegać zagrożeniom.
Jakie zagrożenie niosą gazy palne?
Gazy palne mogą ulegać zapłonowi wskutek sprzyjających temu czynników zewnętrznych. Zapłon gazu może doprowadzić do poważnych szkód, spowodowanych pożarem lub nawet eksplozją. Największym zagrożeniem jest oczywiście uszczerbek na zdrowiu lub utrata życia przez osoby, które znalazły się w obszarze, w którym doszło do zapłonu gazu. Poza ofiarami należy pamiętać również o ogromnych startach materialnych.
Trójkąt ognia – kiedy może dojść do zapłonu?
Spalanie jest procesem gwałtownego utlenianie danej substancje, w wyniku którego wydziela się energia w postaci światła i ciepła – w niektórych przypadkach w formie płomieni ognia. Aby doszło do zapłonu, muszą zaistnieć trzy czynniki. Jednym z nich jest właśnie wspomniany tlen – bez tlenu nie dojdzie do zapłonu. Pozostałe to paliwo, którym w naszym przypadku będą właśnie gazy palne, np. metan. Trzecim koniecznym czynnikiem jest źródło zapłonu, czyli np. iskra lub temperatura odpowiednio wysoka do wywołania samozapłonu danej substancji.
Brak któregokolwiek czynnika uniemożliwi zapłon. Detektory gazu pomagają wykryć obecność wybranych gazów palnych w środowisku i odciąć och dopływ celem zniwelowania zagrożenia. Zdecydowanie łatwiej jest wyeliminować zagrożenie niż gasić pożary wywołane zapłonem gazów palnych, ponieważ walki ta jest niezmiernie trudna.
Czym jest granica palności?
Granica palności to zakres stężenia gazu oraz powietrza w mieszaninie, który określa możliwość palności danego gazu. Zakres palności ograniczony jest w swojej dolnej wartości przez zbyt niskie stężenie gazu palnego, którego ilość uniemożliwia zapłon – mówimy tu o dolnej granicy wybuchowości. Powyżej górnej granicy wybuchowości mówimy z kolei o zbyt wysokim stężeniu gazu w mieszaninie, dzięki czemu wskutek niedoboru tlenu, który jest niezbędnym czynnikiem zapłonu, również nie może do niego dojść.
Każdy z gazów palnych charakteryzuje się innym zakresem palności. Eksplozymetr to przenośne urządzenie, którego przeznaczeniem jest detekcja stężenia wybranych gazów w zakresie o 0% do 100% granicy wybuchowości.
Warunek do samozapłonu
Opisując trójkąt ognia, wspomnieliśmy o tym, że jednym z koniecznych czynników do zapłonu gazów palnych jest iskra. Jednakże każdy z gazów po osiągnięciu określonej temperatury może ulec samodzielnemu zapłonowi. Nie można w tym przypadku jednak mylić wartości temperatury zapłonu od temperatury samozapłonu. W pierwszym przypadku mówimy o temperaturze, która sprzyja zapłonowi pod wpływem nawet niewielkiej iskry, natomiast w drugim o samozapłonie bez udziału jakiejkolwiek iskry. Różnica tych wartości może wynieść nawet kilkaset stopni Celsjusza.
